• ویتامین ب کمپلکس‌ (به انگلیسی: Vitamin B Complex)
• رده درمانی: ویتامین .
• اشکال دارویی: قرص، آمپول، شربت

موارد مصرف

ویتامین ب کمپلکس برای درمان کمبودهای ویتامین ب تجویز می‌شود. این کمبودها اغلب تغذیه‌ای هستند. این ویتامین کاربرد زیادی برای ورزشکارانی که عملیات ورزشی سنگین انجام می دهند (برای جبران انرژی از دست رفته ) بسیار مفید می باشد و برای وزنه بردارها… ب۶ در برخی موارد ضد تهوع است.

آشنایی با قرص ب کمپلکس(B Complex) و فواید مصرف آن

اگر همیشه خسته هستید و فکر می‌کنید بدن شما انرژی لازم را ندارد؟ اگر چنین تصوری دارید باید قبل از هر چیز به پزشک مراجعه و آزمایش خون بدهید. این آزمایشات میزان دقیق ویتامین‌های بدن شما را نشان می‌دهند. ویتامین برای بدن ضروری است و در صورتیکه بدن با بیماری مواجه شده و قادر به تامین ویتامین‌های مورد نیاز به صورت طبیعی و از طریق مصرف مواد غذایی نباشد؛ باید به سراغ مصرف مولتی ویتامین‌های مکمل موجود در داروخانه‌ها رفت و با این روش، سلامت عمومی بدن را بهبود بخشید.

ویتامین‌ B به گروهی از مغذی‌هایی گفته می‌شود که نقش‌های مهم زیادی در بدن ایفا می‌کنند. بیشتر مردم مقادیر موردنیاز این مغذی‌ها را از راه تغذیه به‌دست می‌آورند، زیرا ویتامین‌های گروه ب در طیف وسیعی از مواد غذایی یافت می‌شوند. اما عواملی مانند سن، بارداری، تغذیه، ژنتیک، برخی بیماری‌ها و داروها و همچنین مصرف الکل نیاز بدن به ویتامین‌های گروه ب را افزایش می‌دهند. در چنین شرایطی، شاید به صلاحدید پزشک، نیاز به مصرف مکمل‌های ویتامین ب باشد.

ویتامین ب کمپلکس چیست؟

مکمل‌های ب کمپلکس معمولا تمامی ۸ ویتامین ب را در یک قرص دارند. ویتامین‌های ب محلول در آب هستند؛ به این معنی که در بدن ذخیره نمی‌شوند و برای همین باید در رژیم غذایی روزمره‌مان وجود داشته باشند. ویتامین‌های گروه ب وظایف خیلی مهمی در بدن دارند و برای حفظ سلامتی‌مان حیاتی‌‌ هستند. ویتامین ب کمپلکس معمولا حاوی ویتامین‌های زیر است:

در فهرست زیر با منابع غذایی هر کدام از ویتامین‌های گروه ب آشنا می‌شوید:

ویتامین B1 (تیامین): ویتامین B1 به‌دلیل اینکه مغذی‌ها را به انرژی تبدیل می‌کنند، نقشی مهمی در متابولیسم بدن دارد. منابع غذایی حاوی تیامین عبارت‌اند از تخمه آفتاب گردان و جوانه‌ گندم.
ویتامین B2 (ریبوفلاوین): ویتامین B2 در تبدیل غذا به انرژی مؤثر است و خواص آنتی اکسیدانی هم دارد. منابع غذایی حاوی ریبوفلاوین عبارت‌اند از گوشت‌های ارگانیک، گوشت گاو و قارچ.
ویتامین B3 (نیاسین): ویتامین B3 در سیگنال‌دهی سلولی، متابولیسم و ساخت و بازسازی DNA نقش دارد. منابع غذایی حاوی نیاسین عبارت‌اند از گوشت مرغ، ماهی تُن و عدس.
ویتامین B5 (پانتوتِنیک اسید): ویتامین B5 مانند سایر ویتامین‌های گروه ب به تأمین انرژی بدن از غذاها کمک می‌کند و نیز در تولید هورمون و کلسترول نقش دارد. منابع غذایی حاوی پانتوتِنیک اسید عبارت‌اند از جگر، ماهی، ماست و آووکادو.
ویتامین B6 (پیریدوکسین): ویتامین B6 در متابولیسم اسیدهای آمینه، تولید گلبول‌های قرمز خون و ایجاد انتقال‌دهنده‌های عصبی نقش دارد. منابع غذایی حاوی پیریدوکسین عبارت‌اند از نخود، ماهی سالمون و سیب زمینی.
ویتامین B7 (بیوتین): ویتامین B7 برای متابولیسم کربوهیدرات‌ و چربی ضروری است و نیز در تنظیم بیان ژن نقش دارد. منابع غذایی حاوی بیوتین عبارت‌اند از مخمر، تخم‌مرغ، سالمون، پنیر و جگر.
ویتامین B9 (فولات): ویتامین B9 برای رشد سلول‌ها، متابولیسم اسیدهای آمینه، تشکیل گلبول‌های قرمز و سفید خون و تقسیم سلولی سالم احتیاج است. منابع غذایی حاوی فولات عبارت‌اند از سبزیجات دارای برگ سبز، جگر و لوبیا.
ویتامین B12 (کوبالامین): ویتامین B12 تقریبا یکی از شناخته‌شده‌ترین ویتامین‌های گروه ب است که در عملکردهای عصبی، ساخت DNA و رشد گلبول‌های قرمز خون نقش دارد. کوبالامین به‌طور طبیعی در منابع حیوانی مانند گوشت، تخم مرغ، غذاهای دریایی و لبنیات یافت می‌شود.

در برخی از این ویتامین های نام برده شده اشتراکاتی وجود دارد، اما هر کدام‌شان دارای خصوصیات منحصربه‌فردی هم هستند و باید تک‌تک‌شان به مقادیر کافی به بدن‌مان برسند.

قرص ب کمپلکس چیست؟

قرص ب کمپلکس از مکمل‌هایی است که به منظور رفع کمبودهای ویتامین ب تجویز می‌شود. گاه از طریق رژیم غذایی ویتامین‌های مورد نیاز بدن فراهم نمی‌شود، در این صورت استفاده از این مکمل‌ها می‌تواند تا حدی این کمبود را در بدن، جبران کند. از آنجاییکه معمولا زنان باردار و ورزشکاران به مقدار بیشتری ویتامین و مواد معدنی نیاز دارند؛ مکمل‌های ویتامین ب بیشتر مورد توجه آن‌ها قرار می‌گیرد. این مکمل حاوی حداقل ۶ ویتامین B1، B2، B3، B5، B6 و B12 هستند. البته لازم به ذکر است که مصرف بیش از اندازه مکمل و کپسول ب کمپلکس می‌تواند باعث افزایش اشتها و در نهایت افزایش وزن و چاقی شود. بنابرین توصیه می‌شود افراد چاق در مصرف آن زیاده‌روی نکنند.

از فوایدی که مصرف این مکمل به دنبال دارد عبارتند از:

• حفظ سلامت پوست، مو و ناخن
• حفظ سلامت و عملکرد سیستم عصبی بدن
• کمک به رفع استرس، اضطراب و افسردگی
• کمک به تشکیل سلول‌های خونی
• کمک به هضم غذا و تبدیل آن به انرژی

ب کمپلکس علاوه بر قرص، به اشکال دیگری مثل شربت و آمپول هم در دسترس است.

نام‌های تجاری، موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی

مقدار و نحوه مصرف قرص ب کمپلکس

از آنجایی که مقدار مصرف هر یک از ویتامین‌های گروه ب بسته به جنسیت، سن و عوامل دیگری مانند بارداری می‌تواند برای هر فردی متفاوت باشد؛ بهتر است توسط پزشک تعیین گردد. به طور معمول روزانه ۱ الی ۲ عدد قرص به مدت دو تا سه ماه، مصرف می‌شود.

چه کسانی به قرص ب کمپلکس نیاز دارند و موارد مصرف آن چیست؟

۱. زنان باردار و شیرده

در دوران بارداری نیاز بدن به ویتامین‌های گروه B، به‌ویژه B12 و فولات، به‌دلیل تأمین رشد جنین افزایش پیدا می‌کند. در زنان باردار یا شیرده، خصوصا آنهایی که رژیم گیاهخواری را دنبال می‌کنند یا وِگان هستند، مصرف ویتامین ب کمپلکس حیاتی است. کمبود ویتامین B12 و فولات در زنان باردار و شیرده می‌تواند به آسیب شدید عصبی یا نقایص بدو تولد در جنین یا نوزاد منجر شود.

۲. سالخوردگان

توانایی بدن برای جذب ویتامین B12 با افزایش سن کاهش می‌یابد و اشتها هم کم می‌شود. به‌همین‌دلیل برخی افراد نمی‌توانند تمام ویتامین B12 موردنیاز بدن‌شان را فقط از راه تغذیه تأمین کنند. توانایی بدن برای آزادسازی ویتامین B12 از غذاهایی که می‌خوریم و تبدیل آن به شکلی قابل‌جذب برای بدن به وجود مقادیر کافی اسید معده بستگی دارد. اما تخمین زده شده است که ۱۰ الی ۳۰ درصد افراد بالای ۵۰ سال نمی‌توانند به‌قدری که برای جذب ویتامین ب۱۲ نیاز است، اسید معده تولید کنند. کمبود ویتامین ب۱۲ با افزایش احتمال بروز افسردگی و اختلالات خلقی نیز در ارتباط است. کمبود ویتامین B6 و فولات هم در سالخوردگان شیوع دارد.

۳. مبتلایان به برخی بیماری‌های خاص

مبتلایان به برخی بیماری‌های خاص مانند بیماری سِلیاک، سرطان، بیماری کرون، اعتیاد به الکل، کم‌کاری تیروئید و بی‌اشتهایی (آنورِکسیا) در ابتلا به کمبود مغذی‌هایی همچون ویتامین‌های گروه ب مستعدترند. جهش ژنتیکی MTHFR نیز روی نحوه‌ی متابولیسم فولات تأثیر دارد و می‌تواند به کمبود فولات یا سایر مشکلات سلامتی منجر شود. به‌علاوه کسانی که جراحی‌های کاهش وزن انجام داده‌اند هم بیشتر در معرض ابتلا به کمبود ویتامین‌های گروه ب هستند. در چنین شرایطی معمولا پزشک معالج ویتامین ب کمپلکس تجویز می‌کند.

۴. گیاه‌خوران و وِگان‌ها

اول ببینیم که فرق گیاه‌خواران با وگان‌ها در چیست. گیاه‌خواران از مصرف گوشت دام و طیور و غذاهای دریایی امتناع می‌کنند. برخی گیاه‌خواران لبنیات می‌خورند و برخی هم نه. برخی گیاه‌خواران هم شاید تخم‌مرغ بخورند. وِگان‌ها گوشت دام و طیور و غذاهای دریایی نمی‌خورند، اما علاوه‌بر اینها کلا هیچ فراورده‌ی حیوانی هم مصرف نمی‌کنند. یعنی مثلا شیر و تخم‌مرغ نمی‌خورند و از هر محصولی که به‌نوعی با حیوانات در ارتباط باشد، حتی عسل، پرهیز دارند.

ویتامین ب۱۲ به‌طور طبیعی در فراورده‌های حیوانی مانند گوشت، لبنیات، تخم‌مرغ و غذاهای دریایی وجود دارد. وِگان‌ها و نیز کسانی که از رژیم‌های سخت‌گیرانه‌ی گیاه‌خواری تبعیت می‌کنند، اگر به‌مقدار کافی از مواد غذایی غنی‌شده یا مکمل‌ها مصرف نکنند، در معرض ابتلا به کمبود ویتامین ب۱۲ خواهند بود. مصرف روزانه‌ی ویتامین ب‌ کمپلکس، البته به صلاحدید پزشک یا مشاور تغذیه، در کسانی که فراورده‌های حیوانی را از رژیم غذایی‌شان حذف کرده‌اند، می‌تواند به جلوگیری از این کمبود کمک کند.

۵. مصرف‌کنندگان برخی داروهای خاص

برخی داروهای تجویزی شایع می‌توانند با ایجاد کمبود ویتامین‌های گروه ب همراه باشند. مثلا مهارکننده‌های پمپ پروتون که برای کاهش اسید معده تجویز می‌شوند، می‌توانند از میزان جذب ویتامین B12 بکاهند. مِتفورمین هم که از داروهای معروف دیابت است، سطح ویتامین B12 و فولات را در بدن کاهش می‌دهد. قرص های ضدبارداری نیز بدن را با کمبود برخی ویتامین‌های گروه ب ازجمله ب۶، ب۱۲، فولات و ریبوفلاوین مواجه می‌کنند.

نکاتی که در ارتباط با مصرف قرص ب کمپلکس باید بدانید

• مصرف مکمل‌ها و مولتی‌ویتامین‌ها در خانم‌های باردار یا شیرده به دلیل نیاز بیشتر بدن آن‌ها به ویتامین‌ها ممکن است بیشتر از سایر افراد باشد. در هر صورت در صورتیکه در دوران بارداری یا شیردهی هستید، با مشورت پزشک از این مکمل استفاده کنید.
  
• اگر پزشک یا متخصص تغذیه این مکمل را توصیه نکرده است، آن را مصرف نکنید.
• از آنجاییکه مصرف برخی از ویتامین‌ها در مقادیر زیاد سمی هستند؛ استفاده خودسرانه از مکمل ب کمپلکس، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
• ویتامین ب توسط نیکوتین و کافئین، به سرعت سرکوب می‌شود.
• در صورت فراموش کردن یک  نوبت از این مکمل، به محض به خاطر آوردن نوبت فراموش شده آن را میل کنید. اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی رسیده است، نوبت فراموش شده را رها کرده، طبق برنامه منظم خود عمل کنید و مقدار مکمل را دو برابر نکنید.
• در موارد خاصی استفاده از قرص ب کمپلکس ممکن است تپش قلب، مشکلات کبدی و تغییراتی در سوخت و ساز بدن ایجاد کند.
• قرص ب کمپلکس را مطابق با دستور پزشک مصرف کرده و مقدار مصرف آن را بدون مشاوره با پزشک خود، تغییر ندهید.
• برای اینکه بیشترین نتیجه از مصرف این مکمل حاصل شود، باید آن را هر روز در ساعات مشخصی مصرف کنید.
• قبل از مصرف این مکمل غذایی هر نوع حساسیت دارویی یا غذایی که قبلا داشته‌اید، به اطلاع پزشک برسانید.
• در صورت نیاز به مصرف مکمل‌ ب کمپلکس، آن را همیشه از برندهای دارویی معتبر خرید کنید.
• در صورتی که الکل مصرف می‌کنید و یا سابقه ابتلا به مشکلات گوارشی و کبدی را داشته‌اید، قبل از مصرف قرص ب کمپلکس با پزشک مشورت کنید.
• چنانچه با مصرف این دارو دچار تنفس سخت، تورم چهره، لب‌ها، زبان یا گلو شدید، مصرف را قطع و به اورژانس مراجعه کنید. این موارد نشانه حساسیت بدن شما به داروست.
• مصرف مکمل‌های ویتامین B برای افراد مسن و آنهایی که فعالیت‌های استرس‌زا انجام می‌دهند، توصیه شده است.
• اگر احساس می‌کنید که کمبود ویتامین دارید، به پزشک مراجعه کنید و فقط در صورت صلاحدید پزشک، به مصرف مکمل‌ها اقدام کنید. 

دُز توصیه‌شده‌ی ویتامین‌های گروه ب 

دُز توصیه‌شده‌ی هریک از ویتامین‌های گروه ب بسته به جنسیت، سن و عوامل دیگری مانند بارداری می‌تواند برای هر فردی متفاوت باشد. اما به‌طور کلی شاخص «میزان مصرف توصیه‌‌شده‌ی روزانه‌» (RDI) برای ویتامین‌های گروه ب در مردان و زنان به‌قرار زیر است:

• ویتامین B1 (تیامین): در مردان ۱٫۲ میلی‌گرم و در زنان ۱٫۱ میلی‌گرم؛
• ویتامین B2 (ریبوفلاوین): در مردان ۱٫۳ میلی‌گرم و در زنان ۱٫۱ میلی‌گرم؛
• ویتامین B3 (نیاسین): در مردان ۱۶ میلی‌گرم و در زنان ۱۴ میلی‌گرم؛
• ویتامین B5 (پانتوتِنیک اسید): در مردان و زنان ۵ میلی‌گرم (این مقدار برحسب شاخص RDI نیست، بلکه
• برحسب شاخص AI یا «میزان کافی مصرف» است)؛
• ویتامین B6 (پیریدوکسین): در مردان و زنان ۱٫۳ میلی‌گرم؛
• ویتامین B6 (بیوتین): در مردان و زنان ۳۰ میکروگرم (این اندازه نیز برحسب شاخص AI است)؛
• ویتامین B9 (فولات): در مردان و زنان ۴۰۰ میکروگرم؛
• ویتامین B12 (کوبالامین): در مردان و زنان ۲٫۴ میکروگرم.

زنان باردار و شیرده به مقادیر بالاتری از ویتامین‌های گروه ب نیاز دارند؛ این درحالی است که نوزادان و کودکان به مقادیر کمتری نیاز دارند. مبتلایان به کمبود این گروه از مغذی‌ها شاید لازم باشد که از مکمل‌های با دُز بالاتر برای جبران کمبودشان مصرف کنند. اما تأکید می‌کنیم که در مصرف مکمل‌ها خودسرانه عمل نکنید. اگر احساس می‌کنید که کمبود ویتامین دارید، به پزشک مراجعه کنید و فقط درصورت صلاحدید پزشک به مصرف مکمل‌ها اقدام کنید. پزشک برحسب سن و وضعیت سلامتی‌تان مکملی تجویز خواهد کرد که با میزان نیاز بدن‌تان مطابقت داشته باشد.

تزریق آمپول B complex مفید است؟

چگونه آمپول B complex را تزریق می‏کنند و محتویات آن چیست؟

چه موقع از آمپول B complex می‏توان استفاده کرد؟

مضرات تزریق آمپول B complex چیست؟

• -درد مفاصل،
• -عدم تپش قلب،
• -تهوع واسهال،
• -مشکلات کبدی و تغییر در سوخت و ساز بدن.

بهترین منابع غذایی ویتامین ب کمپلکس

عوارض جانبی ویتامین ب کمپلکس (Vitamin B Complex)

نکات قابل توصیه به بیمار

هشدارها :

• مطالعات نشان داده است که کمبود ویتامین‏های گروه B در هنگام بارداری برای جنین می‏تواند مضر باشد (مخصوصا کمبود اسید فولیک). لذا خانم‏های باردار باید در خصوص مصرف ویتامین های گروه B با پزشک خود مشورت کنند.
• اگر ادرار شما به مدت ۷ روز یا بیشتر، زرد پررنگ و یا نارنجی بود، این بدان معنی است که شما در حال استفاده از یک ویتامین مخصوص هستید. اما ادرار پررنگ همیشه به این معنی نیست. پس اگر این وضع برای شما پیش آمد، حتما به پزشک مراجعه کنید.

شرایط نگهداری :

• در جای خشک و خنک و دور از دسترس اطفال نگهداری شود.