هرآنچه باید در مورد تاریخچه بستنی بدانید

در یک روز گرم چیزی دلپذیرتر از خوردن یک بستنی خوشمزه و خنک نمی تونه حال آدم رو سرجاش بیاره در این مقاله بنا داریم تا شما رو با تاریخچه بستنی در ایران و جهان آشنا کنیم با ما در سایت چرخک همراه باشید.

تاریخچه بستنی

احتمالاً آب میوه‌ی سرد شده در بسیاری از کشورهای جهان از جمله چین از ۳۰۰۰ سال پیش شناخته شده را می توان اولین بستنی ها دانست.
و طبق اطلاعات موجود، رومی‌های قدیم از برف کوه‌ها برای سرد کردن آب میوه استفاده می‌کرده‌اند. از آن تاریخ تا قرن هیجدهم میلادی، مدارک زیادی در دست نیست، تا این که مارکوپولو سیاح مشهور ونیزی در بازگشت از سفر مشهورش به آسیا اطلاعاتی در زمینه‌ی ساخت شیرینی از شیر منجمد(احتمالاً نوعی بستنی میوه‌ای امروزی) را همراه خود از چین آورد.
این روش در ونیز مورد استفاده قرار گرفت و سپس در سرتاسر ایتالیا گسترش یافت. به تدریج کشورهای دیگر اروپایی نیز از این روش برای تهیه بستنی استفاده کردند.
در ایران، بستنی ابتدا به صورت سنتی و دستی با عنوان “بستنی زعفرانی” تهیه می‌شد. این بستنی درون ظرفی(بشکه ای) دو جداره درست می‌شد؛ به این صورت که درون جدار داخلی شیر، خامه، شکر، ثعلب و زعفران، و در جدار بیرونی یخ و نمک ریخته می‌شد؛ سپس بشکه را مرتباً تکان می‌دادند تا بستنی تهیه شود. اما امروزه این صنعت توسعه‌ی فراوان یافته و تقریباً در تمام شهرهای ایران به صورت صنعتی تهیه و مصرف می‌گردد.

بستنی در ایران

تهیه بستنی در ایران متداول نبود و در قرن نوزدهم از اروپا به ایران انتقال یافت و متداول شد. در حقیقت از سفر سوم ناصرالدین‌شاه به اروپا، پلومبیر نام محلی ییلاقی در فرانسه است که بستنی خوشمزه‌ای در آنجا تهیه می‌شد و نام پلومبیر یعنی نوعی بستنی که با مخلفاتی همراه است از این شهر منشاء گرفته است.
می‌گویند در سال آخر سلطنت ناصرالدین شاه ساختن بستنی در ایران متداول شد و معروف‌ترین بستنی‌ فروش بعدی تهران یعنی ممدریش بستنی خامه‌دار مخصوصی تهیه می‌کرد که در تهران مردم استقبال زیادی از آن کردند.
این بستنی با ثعلب تهیه می‌شد. یخ و نمک را در بشکه‌ای ریخته داخل بشکه را شیر می‌ریختند و با وسایل مخصوص و تمهیدات زیاد و تکان دادن و چرخاندن ظرف از آن بستنی تهیه می‌کردند. بستنی‌فروشی‌های دوره‌گرد به زودی در تهران پیدا شدند که بستنی را در همان محفظه‌ها می‌گرداندند و با نان مخصوص عرضه می‌کردند.

● بستنی فروشی در دوره قاجار

میرزا رضا کرمانی قاتل ناصرالدین‌شاه در روز پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۲۷۵/۱۶ ذی‌قعده ۱۳۱۳ ه.ق/ در تهران بود و از دکان ممد ریش بستنی خرید و خورد. روز بعد هنگام ظهر ناصرالدین‌شاه را داخل حرم مطهر حضرت عبدالعظیم(ع) ترور کرد.
می‌گویند مامورین نظمیه که سرگرم تحقیق و تفحص درباره ریشه‌های ترور بودند وقتی دانستند یک روز قبل میرزا رضا از ممد ریش بستنی خریده و خورده است به سراغ او رفتند و او را به نظمیه برده زیر اشکلک انداخته و شکنجه‌اش کردند و مرتبا می‌پرسیدند:< پدر سوخته در بستنی چه ریخته بودی که میرزا رضای شال‌فروش فقیر کرمانی را آن‌قدر جرات بخشیده بود که شاه مملکت را بکشد. زودباش بگو و حقیقت را بیان کن. بیچاره ممد ریش که ترکه انار زیادی کف پایش زده و ضمنا او را به اشکلک بسته بودند هرچه قسم می‌خورد که به پیر، به پیغمبر من دخالت و مشارکتی در طرح ترور اعلی حضرت نداشته‌ام از او نمی‌پذیرفتند. او گریه‌کنان گفت: <من روزی ۱۰۰۰ بستنی می‌فروشم. اگر قرار است هرکس بستنی بخورد آدم بکشد پس چرا تهران پر از تروریست و آدمکش نمی‌شود!؟>

● مظفرالدین شاه

بستنی ممد ریش شهرت زیادی در تهران به دست آورد. بستنی‌فروشی او در جنوب شهر بود و در بهار و تابستان غلغله‌ای در دکان دو نبش او که سه نبش و چهارنبش هم شد بر پا می‌شد او تا حدود سال‌های ۱۳۳۵-۱۳۳۴ زنده بود. بستنی خامه‌ای پر از گلاب و خامه و هل و بسیار مایه‌دار و کش‌آمدنی، کاملا سفید مانند برف لای دو نان مخصوص معروف به حصیری که روزانه چند هزار دانه از آن به فروش می‌رفت.
سال‌ها بستنی به همان سادگی و رنگ شیری عرضه می‌شد تا اینکه در حدود سال ۱۳۲۹ بستنی ماشینی کالیفرنیا به بازار آمد و ذایقه‌ها بدان عادت کرد. بعدها بستنی زعفرانی زرد‌رنگ نیز شهرت یافت .
دیگر بستی فروش مشهوری که شهرتش حتی به شهرهایی مانند لوس آنجلس و پاریس هم رسیده است اکبر مشدی است.
نام واقعی این شخص اکبر مشهدی ملایری بود. وی در ابتدا شکر و چای را شمال می برد و از آنجا هیزم به تهران می آورد.هنگامی که وی ۲۰ ساله بود که با ممد ریش آشنا شد و از طریق آشنایان وی توانست به آشپزخانه دربار مظفرالدین شاه راه پیدا کند و تا آخر دوره قاجاریه در دربار بستنی سرو می کرد.
بعد از انقراض سلسله قاجاریه ،رضا شاه تمامی پرسنل و خدمه دربار ازجمله اکبر مشهدی ملایری را از دربار اخراج کرد . اکبر مشهدی ملایری بعد از این واقعه با پولی که در مدت خدمت در دربار جمع کرده بود توانست مغازه بستنی فروشی خود را در درحوالی میدان راه آهن با نام بستنی فروشی اکبر مشدی افتتاح کند.
وی معتقد بود که بستنی های ایرانی باید کاملا با بستنی های خارجی فرق داشته باشد و ایرانی ها ترجیح می دهند تا در بستنی هایشان خامه ، گلاب و زعفران بیشتر از نگهدارنده ها ی دیگر باشد.
آن زمان هنوز یخچال ساخته نشده بود و وی مجبور بود برای تهیه یخ از یخچال های طبیعی راه های طولانی تا کوه های شمال شهر را طی کند . گاه تا عمق ۶۰ متری در دل یخچال های طبیعی پایین برود.تا ذره ای یخ بدست بیاورد.
به زودی شهرت وی بقدری زیاد شد که رجال مملکتی و سفرای خارجی مقیم تهران نیز به مشتریان پرو پا قرص اکبر مشدی تبدیل شدند. نقل است که فخرالدوله مادر دکتر امینی (نخست وزیر وقت) از اکبر مشدی خواسته بود تا با هزینه وی به فرانسه سفر کند و برای مهمانان وی بستنی سرو کند.

اکبر مشدی در ۹۲ سالگی بر اثر عارضه کلیوی فوت کرد . خبر فوت وی حتی در روزنامه های عراق و پاکستان هم انعکاس یافته بود. یکی از دیپلمات های پاکستانی مقاله ای را برای بزرگداشت اکبر مشدی در روزنامه نوشت.
با گذشت سال ها و افزایش شهر نشینی و بالار فتن مشتریان بستنی ، بستنی به تدریج به صورت لیوان کاغذی عرضه شد اما بستنی‌فروشان سنتی از این کار خودداری کردند (و می‌کنند.) بستنی بلوت که انواع رنگ‌ها را در بستنی توت و شاه‌توت و قهوه و کاکائو و پرتقال و لیمو و آناناس و موز و غیره عرضه می‌داشت زمانی بازار بسیار پررونقی داشت.
اکنون انواع بستنی‌ها در ایران عرضه می‌شود و البته بستنی‌های تهیه شده در کارخانه‌های معروف که پس از تولید در کامیون مجهز به سردخانه به فروشگاه‌ها انتقال یافته و در یخچال فروشگاه‌ها قرار می‌گیرد ، فروش بسیار گسترده‌تری دارد

تعریف بستنی

دیگه بعید هست که کسی ندونه بستنی چی هست ولی شاید براتون جالب باشه بدونید بستنی به چی می گن

بستنی نوعی دسر یخی است که از شیر، خامه، خامه ترش (کاسترد)، به علاوه مواد طعم دهنده و شیرین کننده تهیه می شود. مخلوط این مواد را در جای بسیار سرد قرار می دهند. به تدریج فضا را سرد تر می کنند، در عین حال که بستنی را مدام هم می زنند تا از ایجاد تکه یخ های بزرگ جلوگیری شود.
در قدیم، مواد تشکیل دهنده بستنی را با هم مخلوط کرده و داخل ظرفی ریخته و آن ظرف را روی مخلوطی از یخ خرد شده و نمک قرار می دادند. نمک به تدریج یخ را ذوب کرده و تبدیل به آب می نمود. در حین عمل ذوب شدن، گرمای مواد تشکیل دهنده بستنی گرفته می شد.

 مواد تشکیل دهنده بستنی

واژه بستنی را برای همه نوع دسر و اسنک یخی به کار می برند؛ اگر چه معمولاً بستنی به دسرهایی اطلاق می شود که بخش عمده آنها خامه باشد. بستنی ها انواع بسیار متنوعی دارند. معمولا مواد افزودنی همچون خرده شکلات، میوه، مغز انواع میوه ها یا آب نباتهای کوچک به آن اضافه می کنند. برخی انواع معروف بستنی که در اغلب مغازه ها و سوپر مارکت ها در دسترسند عبارتند از: بستنی وانیلی، شکلاتی، توت فرنگی و یا مخلوطی از این سه.

ساخت بستنی در قدیم

در قدیم، ساخت بستنی کار بسیار طاقت فرسایی بود. در زمستان، تکه های بزرگ یخ را از دریاچه ها و استخرها بیرون کشیده، درون سوراخ هایی داخل زمین قرار داده و رویش را با کاه می پوشاندند. سپس، در فصل گرما، مواد بستنی را داخل کاسه بزرگی که تکه های یخ در اطرافش بود، ریخته و با دست درست می کردند.
اولین کارخانه صنعتی بستنی سازی جهان در سال ۱۸۵۱ در مری لند، کار خود را آغاز نمود. البته عامل مؤثر در تولید آسان تر بستنی، ساخت یخچال در دهه ۷۰ قرن نوزدهم بود.
امروزه استفاده از ماشین بستنی سازی، ساخت بستنی را در خانه بسیار ساده نموده است. تنها کافی است مواد تشکیل دهنده بستنی را داخل ماشین بستنی سازی ریخته و در فریزر قرار دهید. این وسیله الکتریکی، مواد تشکیل دهنده بستنی را ضمن سرد شدن، مرتب بهم می زند.

کدام بستنی را می خورید؟

اساسا بستنی ها به دو گروه شیری و یخی تقسیم می شوند. در بستنی های یخی از اسانس ها و رنگ های خوراکی و شیرین کننده ها استفاده می شود. بستنی هایی که از شیر تهیه می شوند خود بر دو نوع اند یکی از نوع کارخانه ای و دیگری سنتی که درون مغازه ها تهیه می شوند، در این بستنی ها از شیرخشک استفاده می شود، این مساله از نظر بهداشتی ایرادی ندارد؛ عیبی که این بستنی ها دارند، مربوط به افزودنی هاست زیرا انواع اسانس های شیمیایی را که سبب خوشرنگی و خوشبویی بستنی ها می شوندبه آنها می افزایند و اما بستنی هایی که با نام سنتی با زعفران و خامه درست می شوند، چنانچه زعفران آنها واقعا زعفران باشد اما برخی از بستنی فروش ها از گلرنگ که بسیار شبیه زعفران است اما ارزان قیمت، استفاده می کنند.
اما شیر و خامه هایی که به بستنی های سنتی می افزایند، چنان چه پاستوریزه باشد مشکلی ایجاد نمی کند اما گر محل تولید و چگونگی نگهداری بهداشتی نباشد این بستنی ها تبدیل به منبع غنی آلودگی میکروبی می شوند.

درست کردن بستنی در ۵ دقیقه:

▪ مواد لازم:

• ۱ قاشق شکر ،
• نصف لیوان شیر و خامه،
• کمتر از نصف قاشق مربا خوری عصاره وانیل،
• ۶ قاشق نمک، یخ به مقداری که نصف یک کیسه سر بسته را پر کند.
• دو کیسه زیپ دار

ابتدا مقدار لازم یخ را در یک کیسه سر بسته با نمک مخلوط کنید.
در بسته دیگر شکر و شیر و خامه و وانیل را خوب مخلوط کنید و آن را در یک کیسه در دار بریزید و در آن را محکم ببندید.
کیسه را داخل کیسه بزرگتری که مخلوط نمک و یخ را ریخته اید قرار دهید بطوری که یخ تمام سطح مایع شما در کیسه را بپوشاند.
سپس آنها را خوب تکان دهید. پس از ۵ دقیقه کیسه بزرگتر را باز کنید و کیسه کوچکتر را که حاوی بستنی شماست از درون آن بردارید. اکنون تنها یک قاشق مربا خوری برای خوردن بستنی تان احتیاج دارید

علت پاستوریزه کردن بستنی

پاستوریزه کردن تمام مواد اولیه بستنی اجباری است؛ زیرا این فرآیند تمام باکتری‌های تولید‌کننده‌ی بیماری‌ها را از بین می‌برد. مزایای پاستوریزه کردن بستنی عبارت‌انداز:
۱) باعث حذف کامل آلودگی میکروبی و باکتری‌های بیماری‌زا می‌شود.
۲) اجزای بستنی را حل کرده و به ترکیب آن‌ها کمک می‌کند.
۳) کیفیت را بالا نگه می‌‌دارد.
۴) در محصول شکل واحدی را ایجاد می‌کند.
پاستوریزه کردن بستنی عبارت است از: حرارت‌دهی مواد در تانکی که اجزا در همان تانک با هم مخلوط گردیده‌اند. برای حرارت دادن از گاز، برق یا بخار استفاده می‌کنند. در سیستم‌های جدید برای کنترل دقیق درجه‌ی حرارت و زمان پاستوریزاسیون، از دستگاه‌های اتوماتیک الکترونیکی استفاده می‌شود. مطابق استاندارد، حداقل دما و زمان لازم برای پاستوریزاسیون به شرح ذیل است:
الف) ۱۵۰درجه ی فارنهایت(۵/۶۵ درجه ی سانتیگراد) حداقل به مدت ۳۰ ثانیه
ب) ۱۶۰ درجه ی فارنهایت (۱/۷۱ درجه ی سانتیگراد) حداقل به مدت ۱۰ ثانیه

● علت هموژنیزه کردن بستنی

هموژنیزه کردن بستنی، نقش مهمی را ایفا می‌کند. نقش اصلی آن افزایش یکنواختی مواد و پایداری چربی، به وسیله‌ی کاهش اندازه‌ی گلبول‌های چربی است. به این ترتیب مواد بعد از اتمام عمل پاستوریزاسیون، وارد دستگاه هموژنیزه می‌شوند. این دستگاه مانند پمپ، با فشار بالایی عمل کرده و مخلوط بستنی را با فشار از داخل قسمت هموژنیزه کننده‌ی دستگاه که دارای سوراخ‌های ریزی است، عبور می‌دهد. در اثر هموژنیزه کردن، گلبول‌های چربی به ذرات ریزی شکسته و بدین ترتیب از صعود گلبول‌های چربی جلوگیری کرده و موجب حل کردن کامل چربی در باقی مانده‌ی مخلوط بستنی می‌گردد.

● مزایای هموژنیزه کردن بستنی

۱) به هنگام رسیدن بستنی، از جدا شدن چربی ممانعت می‌کند.
۲) یک بستنی یکنواخت با بافت نرم را تولید می نماید.
۳) خطر ایجاد کره را در جریان انجماد کاهش می‌‌دهد.
۴) مصرف پایدار کننده را کاهش می‌دهد.

سردرد ناگهانی با خوردن بستنی

تصورش را کنید سر ظهر که عرق می‌ ریزید و با یک پیاده‌ روی طولانی زیر آفتاب خسته ‌شده‌اید، ناگهان سر راه تان یک مغازه بستنی‌ فروشی پیدا شود. شما چه می ‌کنید؟ یک عدد بستنی قیفی خنک را می خرید و یک گاز بزرگ به آن می‌ زنید و در همین لحظه ناگهان سرتان تیر می‌ کشد و سردرد تیزی را در قسمت پیشانی احساس می ‌کنید، به این می‌ گویند “سردرد بستنی‌ای”.

این فقط شما نیستید که این سردرد حدود ۳۰ تا ۶۰ ثانیه‌ای را پس از خوردن بستنی در یک روز داغ تابستان تجربه کرده‌اید.
میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا نیز چنین سردردهایی را تجربه کرده‌اند و از همین جا بوده است که محققان دانشگاه جان‌هاپکینز به فکر افتادند که درباره این سردرد و دلایل به وجود آوردن آن توضیح دهند. خلاصه نتایج مطالعات این دانشمندان بسیار جالب است.
محققان می ‌گویند، هنگامی که یک خوراکی سرد(مثل بستنی، آب یخ، یخ و…) در هوای گرم با سقف دهان و ته گلوی شما تماس پیدا می‌ کند، موجب بروز سردرد ناگهانی می‌ شود. دلیل آن هم گشاد‌ شدن ناگهانی عروق خونی مغز است.
گشاد شدن عروق به وسیله یک مرکز عصبی در بالای سقف دهان کنترل می ‌شود و موجب می‌ شود، هنگامی که این مرکز عصبی ناگهان سرما را حس می‌ کند، برای گرم‌ کردن مغز اقدام کند. به نظر می ‌رسد این مرکز در اثر احساس یک سرمای ناگهانی، بیش از اندازه فعال می شود و با فرستادن پیام‌هایی به این عروق، آنها را گشاد می کند تا خون بیشتری به مغز برسد و به همان نسبت گرمای بیشتری در این بخش از بدن به وجود آید.

بنابراین بهترین راه برای اینکه دچار سردرد بستنی نشوید و مغزتان یخ نزند، آن است که چیزهای سرد را با سقف دهان‌ تان تماس ندهید. در این صورت شاید مجبور باشید که بستنی را با دهان باز قورت دهید که دیگر آن لذت مزمزه کردن بستنی را در دهان‌تان حس نخواهید کرد. بنابراین تصمیم با شما ست که سردرد را بکشید یا طعم شیرین بستنی را بچشید.
برخی از محققان هم نظر دیگری دارند. این محققان می ‌گویند این درد از طریق دندان‌ها و سقف دهان شما (کام) در مسیر عصب تری ‌ژمینال (عصب سه قلو) منتقل می ‌شود. عصب تری‌ ژمینال یکی از اعصاب اصلی مغز است که حس دندان‌ها، صورت و زبان را به مغز منتقل می‌ کند.
هنگامی که با خوردن یک بستنی سرد و یا نوشیدنی خنک اعصاب حسی موجود در این بخش‌های دهان (دندان‌ها و زبان) ناگهان به شدت تحریک شوند، ممکن است این تحریک به صورت دردی شدید و گذرا در مغز احساس شود. به هر حال برای پیشگیری از این سردرد هم راه ‌حل‌هایی وجود دارد.

راه ‌حل اول این است که بستنی یا نوشیدنی‌های سرد را به آرامی بخورید و فرو دهید. شما می ‌توانید این خوراکی‌های سرد را در بخش‌ جلویی دهان‌تان پیش از قورت دادن کمی گرم کنید، ولی متخصصان می ‌گویند لازم نیست خوردن بستنی را کنار بگذارید. سردرد بستنی، نیاز به درمان ندارد و خود به خود خوب می‌شود. نازک نارنجی نباشید.۳

ارتباط بستنی و شخصیت

ارتباط مستقیمی بین ویژگی های شخصیتی شـمـا با طعم بستنی دلخواهتان وجود دارد. از بیـن بسـتـنی هـای زیــر طعم مورد علاقه تان را انتخاب کنید تا ….
بدون معطلی از بیـن بسـتـنی هـای زیــر طعم مورد علاقه تان را انتخاب کنید تا به نتایج جالبی درباره ویژگی های شصیت خود برسید. بفرمایید بستنی!

▪ بستنی وانیلی
▪ بستنی شکلاتی
▪ بستنی گردویی
▪ بستنی موزی
▪ بستنی توت فرنگی

● بستنی وانیلی

اگر بستنی وانیلی دوست دارید، فردی شاد و پرهیجان هستید که از روی انگیزه آنی و بدون فکر قبلی عمل می کنید. در زندگی خطرات زیادی را می پذیرید و اهداف بزرگی در سر دارید. انتظار شما از خودتان بسیار زیاد است و از ارتباط با اقوام نزدیک خود لذت می برید. به طور کلی شخصی خونگرم، پرتلاش، آرمانگرا، بااحساس و درمواردی درونگرا هستید.

● بستنی شکلاتی

اگر بستنی شکلاتی را می پسندید، فردی سرزنده و بانشاط، خلاق، خوش لباس، برون گرا و فریبنده هستید. زندگی شما سرشار از شور و هیجان است و به سادگی روی دیگران تاثیر می گذارید. به طور کلی طرفداران این بستنی از اینکه در مرکز توجه دیگران باشند، لذت می برند و گرفتار شدن در روال عادی زندگی برایشان کسالت آور است.

● بستنی گردویی

اگر به بستنی گردویی علاقه مندید، شخصی منظم، بادقت و کمال گرا هستید که به جزئیات بسیار اهمیت می دهید. در مسائل مالی محافظه کارید و اطرافیانتان شما را فردی باوجدان و وظیفه شناس می پندارند. علاوه بر این، پر جنب و جوش و پرتکاپوئید و در ورزش ها اغلب در پست مهاجم ظاهر می شوید تا گوی سبقت را از دیگران بربایید.

● بستنی موزی

اگر طعم موزی را دوست دارید، شخص راحتی هستید که مسائل را ساده در نظر می گیرید. سخاوتمندید و در فعالیت هایتان متعادل عمل می کنید. صداقت در شخصیت شما دیده می شود و در عین حال دلسوز و مهربانید.

● بستنی توت فرنگی

اگر بستنی توت فرنگی را انتخاب می کنید، فردی خجالتی هستید. با اینحال احساسات نیرومندی دارید. شکاک، مستبد، خودرای، و درون گرایید که به نکات جزئی و ظریف بسیار توجه می کنید. در قبال بسیاری از مسائل به راحتی خودتان را مقصر می دانید و درمواردی بداخلاق و بدبین می شوید. ازجمله ابعاد دیگر شخصیت شما این است که اعتماد به نفس کمی دارید.

● بستنی موزی

اشخاصی که طعم موز را می پسندند، قدرت سازگاری با هر نوع ذائقه و سلیقه را دارند و می توان گفت که خود را به خوبی با سایرین هماهنگ می کنند.

● بستنی توت فرنگی

دوستداران بستنی توت فرنگی با شکلات دوستان بهتر کنار می آیند تا با سایرین .

منبع: +