خواص و فواید انجیر + طرز تهیه مربا و شیره انجیر

انجیر چه میوه ای است؟

انجیر میوه ای مقوی و شیرین است که در قرآن به آن قسم خورده شده است. نام عربی آن ” تین ” و نام انگلیسی آن ” “FIG“می باشد . درخت انجیر بومی آسیای غربی و کشورهای مدیترانه است و از آنجا به عربستان ، سوریه وفلسطین اشغالی برده شده است .

انجیر درختی است با برگ های زرد و پنجه ای و به رنگ سبز خاکستری که بلندی آن تا شش متر می رسد و به دلیل عدم مقاومت در مقابل سرمای شدید ، در مناطق معتدله و گرمسیر کشت می شود . درخت انجیر معمولا از سال چهارم شروع به میوه دادن می کند و تا سن بیست سالگی میوه می دهد.

انواع انجیر

خوراکی و غیر خوراکی می باشد

انواع انجیر خوراکی 

ازمیر ، معمولی ، سان پدرو
انجیر استهبان از نوع ازمیر می باشد که محصول دوم آن اقتصادی و قابل استفاده است . ارقام آن عبارتند از انجیر سیاه ، سبز ، شاه انجیر و کشکی انجیر های معمولی به صورت پارتنوکارپیک تولید شده و نیازی به گرده افشانی ندارد . ( انجیرهای سیاه موجود در بازار ) انجیر های غیر خوراکی به نام ” بر ” نامیده شده که زمستانه ، بهاره ، تابستانه دارند و از نوع بهاره آن برای ” بردهی ” یا گرده افشانی درخت انجیر استفاده می شود برای گرده افشانی از زنبور ” بلاستوفاگا ” استفاده می نمایند که درون میوه های انجیر غیر خوراکی زندگی می نمایند .

خواص انجیر

انجیر دارای املاح‌معدنی همچون کلسیم، آهن و پتاسیم است و در درمان بیماری‌هائی همچون ذات‌الریه، آسم و سرماخوردگی بسیار مفید است. می‌توان انجیر خشک شیرازی را در مقداری شیر، جوشانده و آن را غرغره کرد و شستن دهان با جوشانده انجیر خشک در درمان ورم دهان و لثه بسیار مؤثر است.

انجیر، قند زیادی دارد. ۵۰ درصد انجیر خشک را قند تشکیل می دهد. همچنین منبع خوبی از پتاسیم ، منیزیم ، کلسیم ، فسفر و ویتامین های C , B , A است.
انجیر منبع غنی فیبر غذایی می باشد. لیگنین یک نوع فیبرغذایی غیرمحلول است که به مقدار زیاد در انجیر وجود دارد و نقش عمده ای در جلوگیری و رفع یبوست دارد.

انجیر به خصوص برای خانم‌های در معرض کم خونی بسیار توصیه می‌گردد. انجیر خشک در هر ۱۰۰ گرم دارای ۲۵۰ میلی گرم کلسیم و ۴ میلی گرم آهن است و به این دلیل برای تامین کمبود آهن و جلوگیری از بروز پوکی استخوان توصیه می‌شود. در هر ۱۰۰ گرم از آن ۹۷۰ میلی گرم پتاسیم وجود دارد که به عنوان یک میان وعده مناسب برای افراد مبتلا به فشار خون توصیه می‌شود. این میوه دارای خاصیت تحریک کنندگی روده است و به عنوان یک ملین ملایم برای افراد مبتلا به یبوست خصوصا کودکان توصیه می‌گردد.

 خواص برگ انجیر

• برگ پخته درخت انجیر ملین است .
• برگ انجیر را له کنید و برای برطرف کردن درد بواسیر بر مقعد بمالید .
• برای برطرف کردن ورم و تومورهای مختلف برگ انجیر را روی این قسمت ها بگذارید .
• جوشانده ساقه های جوان درخت انجیر آب اضافی را از بدن خارج می کند .
• برای درمان اسهال های ساده و خونریزی های مختلف از جوشانده پوست تازه درخت انجیر استفاده کنید .
• برگ درخت انجیر را در آب جوش ریخته و بگذارید کمی سرد شود و داخل لگنی بریزید و داخل آن بنشینید بواسیر دردناک و متورم را درمان می کند .
• جوشانده برگ درخت انجیر شکم درد را برطرف می کند. 

ارزش غذایی انجیر

سایر خواص غذایی انجیر عبارتند از :
۱) از انجیر می توان در رژیم های غذایی خاص مثل رژیم کم چربی ، کم سدیم ، پرفیبر ، کاهش وزن ، دیابتی و حتی رژیم غذایی مدیترانه ای استفاده کرد.
۲) انجیر سدیم و چربی ندارد و مانند سایر میوه ها بدون کلسترول است.
۳)۴۰گرم انجیر تازه یا یک چهارم لیوان از خرد شده ی آن،معادل یک واحد میوه است.
۴) ۵/۵ عدد انجیر خشک معادل یک واحد میوه یا ۱۵ گرم کربوهیدرات است که کربوهیدرات آن از گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است.
۵) انجیر،فیبر غذایی بالایی دارد و هر واحد آن ۲۰ درصد نیاز روزانه را تأمین می کند که بیش از هر نوع میوه تازه یا خشک می باشد.
۶) انجیر بیش از سایر میوه ها املاح دارد۴۰گرم انجیر تازه دارای ۲۴۴ میلی گرم پتاسیم ( ۷ درصد نیاز روزانه ) ، ۵۳ میلی گرم کلسیم ( ۶ درصد نیاز روزانه ) و ۲/۱ میلی گرم آهن ( ۶ درصد نیاز روزانه ) می باشد.

کالری انجیر تازه بیشتراست یا انجیر خشک؟

انجیر تازه حاوی کلسیم، آهن، پتاسیم و ویتامین‌های گروه B است، که به سلامتی پوست، عضلات و اعصاب کمک می‌کند؛ چنانچه وزنهای مساوی از انجیر تازه و خشک را با هم مقایسه کنید، میزان کالری انجیر تازه ۶ برابر کمتر از انجیر خشک است،‌ ضمن آنکه انجیر خشک حاوی مواد غذایی تغلیظ شده بوده و میزان ویتامین‌ها و مواد معدنی آن بیشترست. در عین حال انجیر خشک حاوی ماده پکتین است، که تصور می‌شود کلسترول خون را کاهش می‌دهد.

خواص درمانی انجیر

• انجیر از نظر طب قدیم ایران ، گرم و تر است .
• انجیر تعرق بدن را زیاد می کند .
• ادرار آور است . اگر ترشح ادرار کم باشد،خوردن انجیر باعث ازدیاد آن می شود .
• حرارت بدن را کاهش می دهد .
• چاق کننده است و برای آنهایی که می خواهند وزن اضافه کنند بسیار مفید است . بدین منظورمی توان آن را با شیر مخلوط کرد و در بین غذاها خورد.
• انجیر ( تازه یا خشک)یبوست را برطرف می کند و یکی از بهترین میوه ها برای تمیز کردن روده بزرگ و رفع یبوست است . در قدیم برای از بین بردن یبوست از شربت انجیر استفاده می کردند .
• برای درمان ناراحتی های سینه حدود ۲۰ گرم از خرما ، عناب ، انجیر خشک و مویز را باهم مخلوط کرده و آسیاب می کنند. سپس این پودر را با یک لیتر آب می جوشانند تا حجم آن به نصف برسد . از این جوشانده می توان به مقدار سه فنجان در روز مصرف نمود .
• جوشانده انجیر خشک درمان کننده التهاب مجاری دستگاه تنفسی ، کلیه ، ذات الریه ، ذات الجنب ، سرخک ،مخملک و آبله می باشد .
• جوشانده غلیظ انجیر خشک برای رفع سرماخوردگی بسیار مفید است و غرغره کردن آن گلودرد را برطرف می کند.
• برای برطرف کردن سیاه سرفه ، برونشیت و ذات الریه از ” قهوه ی انجیر” استفاده کنید. برای درست کردن این قهوه ، انجیر خشک را ابتدا بو می دهند و سپس آن را آسیاب میکنند تا بصورت پودر درآید .
• انجیر دستگاه هاضمه را تقویت می کند .
• انجیربرای درمان سوء هاضمه مفید است .
• سوپ انجیر بسیار مقوی است و برای افزایش شیردر زنان شیرده مفید است .برای تهیه سوپ ، انجیر نرسیده را با گوشت بپزید .
• برای برطرف کردن ورم گلو ، ۵۰ گرم انجیر زرد را در ۵۰۰ گرم شیر ریخته و مدت ۱۵دقیقه بگذارید بماند. سپس آن را غرغره کنید و مقدری از آن را نیز بنوشید. می توانیدآن را با عسل هم شیرین کنید .
• انجیر خشک جوشیده شده در شیر برای درمان آنژین ،ورم لثه و ورم مخاط دهان مفید است .
• یکی از داروهای بسیار موثر برای درمان آرتروز و درد مفاصل ، مخلوط شیر بز و انجیر سیاه می باشد . این مخلوط سموم مختلف رااز بدن خارج کرده و درد را از بین می برد.
• انجیر ، به خصوص انجیر خشک خیسانده در آب یا شیر ، موثرترین درمان برای رفع یبوست است.
• انجیر را می توان همراه بامیوه های دیگر مصرف کرد. انجیر با میوه های اسیدی مانند پرتقال و گریپ فروت سازگارنیست .
• انجیر برای آنهایی که قند خونشان پائین می آید و یک دفعه احساس ضعف میکنند مناسب است، زیرا قند آن به سرعت در روده کوچک جذب می شود.
• خوردن انجیرباعث افزایش نیروی جنسی می شود .
• انجیر تقویت کننده کبد است .
• برای برطرف کردن ورم بناگوش و دمل ها ، ضمادی از انجیر خشک با آرد جو و گندم درست کنید و روی ورم دمل بگذارید .
• دم کرده انجیر با شنبلیله ، برای سینه درد مفید است .
• برای رفع ورم طحال ، انجیر را به مدت ۹ روز در سرکه خیس کنید و هر روز پنج عدد ازآن را با سرکه بخورید .
• انجیر ضد سرطان است .
• انجیر در معالجه بیماری های پوستی موثر است .
• مربا و کمپوت انجیر برای درمان یبوست موثر است ،۵ لذا میتوان ۳ یا ۴ انجیر تازه را چهار قطعه کرد و در نیم لیتر شیر جوشاند تا بپزد و آن رابا ۱۲عدد کشمش صبح ناشتا بخورند.
• هضم انجیر آسان است و مصرف آن برای بچه ها واشخاصی که از بستر بیماری برخاسته اند و دوره نقاهت را می گذرانند، بسیار مفیداست.
• انجیر به علت دارا بودن دانه های ریز، باعث تقویت معده و روده می شود،ولی برای کبدهای ضعیف زیان آور است.
• سرشار بودن انجیر از پتاسیم، تامین کننده سلامتی کودکان ضعیف و کم خون و بی اشتهاست.
• اگر انجیر و عسل را به طور مساویبا هم مخلوط نمایید و بخورید، جهت زخم معده بسیار مفید است.
• انجیر به علت داشتن پتاسیم، درجه قلیائیت بدن را بالا برده و در دفع اوره و چربی خون بسیار موثراست.
• شربت انجیر، تسکین دهنده دردهای گلو و سرفه است.
• انجیر خشک خیسانده شده در شیر بسیار خوشمزه و برای درمان یبوست شدید بسیار مفید است. همچنین خوردن
• انجیر خشک خیسانده در روغن زیتون در صبح ناشتا ، برای رفع یبوست موثر است.

مضرات انجیر

• انجیر برای کبدهای ضعیف مناسب نیست و آنهایی که کبد ضعیف دارند ، باید انجیررا با گردو بخورند – زیاده روی در مصرف انجیر باعث نفخ شکم و اسهال می شود وبرای چشم نیز مضر است .
• انجیر برای مبتلایان به بیماری قند مضّر است.
• انجیر برای مبتلایان به اختلال معده و روده مضّر است.
• زیاده روی در خوردن انجیر، برای معده و چشم زیان آور است و خنثی کننده زیان آن، کرفس است

ترکیبات شیمیائی انجیر

انجیر میوه مغذی و خوش طعمی است‌، دارای مواد قندی‌، مواد ازته‌، چربی‌، مواد معدنی‌، آمینو اسید‌،‌ آنزیم‌های مختلف و کاروتن می‌باشد‌. در برگ‌های آن حدود ۰۶/۰ درصد مواد تلخی مانند فیکوسین Ficusin و برگاپتین Bergaptene وجود دارد‌.
شیره سفیدی که با شکستن شاخه‌های درخت انجیر و یا از میوه نارس آن خارج می‌شود بسیار سمی است و اگر بر روی پوست زده شود سلول‌ها را از بین برده و می‌کشد‌.
برگ‌های انجیر دارای کوسایداروتین Glycosiderutin می‌باشد‌.

درصد گرم انجیر رسیده و تازه مواد زیر موجود است‌:

• انرژی ۸۰ کالری
• مواد قندی ۴ گرم
• پروتئین ۱/۵ گرم
• چربی ۰/۵ گرم
• کلسیم ۲۰ گرم
• فسفر ۵۵ میلی گرم
• سدیم ۳۵ میلی گرم
• پتاسیم ۶۵ میلی گرم
• ویتامین آ ۸۰ واحد
• ویتامین ب ۱ ۰/۲ میلی گرم
• ویتامین ب ۳ ۰/۷ میلی گرم
• ویتامین ث ۲ میلی گرم
• ویتامین ث ۲۵ میلی گرم

شیره انجیر

خواص شیره درخت انجیر

شیره درخت انجیر طعم تلخ و سوزنده‌ای دارد:

• ۱. مسهل بسیار خوبی است‌.
• ۲. دارای دیاستازهای مختلفی است و برای نرم و ترد کردن گوشت به‌کار می‌رود‌.
• ۳. شیره درخت انجیر را اگر به مدت چند روز روی زگیل و یا میخچه پا بگذارید آن را از بین می‌برد‌.
• ۴. برای معالجه بیماری‌های پوستی مفید است‌.
• ۵. شیره درخت انجیر را با زرده تخم مرغ و یا روغن مخلوط کنید و روی زخم‌ها بگذارید باعث التیام آنها خواهد شد‌.
• ۶. ضماد شیره درخت انجیر با شنبلیله برای رفع نقرس مفید است‌.
• ۷. برای معالجه جراحت‌های پوستی ضمادی از شیره درخت انجیر با آرد جو درست کرده روی آنها بگذارید.
• ۸. مالیدن شیره درخت انجیر بر روی سر از ریزش مو جلوگیری می‌کند‌.

طرز تهیه شیره ی انجیر

مواد لازم برای تهیه شیره انجیر خانگی

• انجیرهای رسیده و شیرین را بشویید.
• سپس له کره یا قطعه قطعه کنید.
• درون قابلمه بریزید و دو برابر حجم آن، آب اضافه کنید.
• قابلمه را روی حرارت بگذارید تا به جوش آید.
• سپس شعله را کم کنید تا با حرارت ملایم کاملا پخته شده و له شوند.
• در این مرحله نباید شیره غلیظ باشد، تا به راحتی از صافی رد شود.
• وقتی خنک شد، از صافی ریز یا پارچه نخی رد کرده و شیره آن را جدا کنید.
• دقت کنید گوشت و تخم انجیر وارد شیره نشود.
• شیره انجیر را مجددا روی حرارت بگذارید تا به جوش آید.
• سپس حرارت کم کنید تا به غلظت مناسب برسد و کشدار شود.
• کف روی شیره را بگیرید و گاهی آن را هم بزنید تا ته نگیرد.
• شیره که خنک شد در ظروف شیشه ای در بسته ریخته و در محل خشک و خنک نگهداری کنید.

خواص شیره انجیر در طب اسلامی برای بدن

• پاکسازی کبد
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• بهبود گلودرد و سرفه
• کاهش استرس و رفع افسردگی
• پیشگیری از آب مروارید
• ملین طبیعی
• آسان کننده هضم غذا
• درمان یبوست
• تقویت سیستم گوارش بدن
• تقویت کننده بدن و انرژی زا
• رفع تشنگی و عطش زیاد
• موثر در جلوگیری از رشد سلول های سرطانی
• درمان کم خونی و فقر آهن
• تقویت کننده قوای جنسی
• ادرار آور بوده و تصفیه کننده کلیه ها و مثانه
• مفید برای بیماری هایی مانند سرخک، مخملک، ابله، ذات الریه، کلیه و غیره

طرز تهیه مربای انجیر خانگی

مواد لازم مریای انجیر خانگی سیاه

• انجیر تازه  :  ۳۰۰۰ گرم
• شکر  :  ۲۵۰۰ گرم
• دارچین  :  ۳۲ گرم
• هل  :  ۳۷.۶ گرم
• گلاب  :  ۲ فنجان
• وانیل  :   قدری
• آب  :  ۶ فنجان

روش تهیه مربای انجیر خانگی

انجیرهای کوچک را نازک پوست بکنید به‌طوری که دمش کنده نشود. سپس آنها را در آب آهک بگذارید. و بعد از یک ساعت از آب آهک در آورده در هر کدام، سه سوراخ با سوزنی تمیز ایجاد کرده، در آبی که قبلاً مخلوط با شکر شده بجوشانید. همین که پخته شده در ظرف دیگر مقداری شکر و گلاب در آب ریخته بجوشانید تا قوام بیاید. سپس انجیرهای پخته شده را همراه، با وانیل، هل و دارچین در آن بریزید یک جوش که زد بیرونش آورده، در شیشه تمیزی پر کنید.

طرز تهیه کیک انجیر و ماست

مواد لازم برای ۸ نفر

• ۱۰ عدد انجیر متوسط (هر کدام را به ۸ قسمت تقسیم کنید)
• ۳ قاشق سوپ‌خوری عسل
•  ۲۰۰گرم یا یک پیمانه کره نرم‌شده
•  ۱۷۵گرم یا سه‌چهارم پیمانه پودر قند
•  پوست رنده‌شده یک عدد لیموترش
•  پوست رنده‌شده نصف پرتقال
•  ۴ عدد تخم‌مرغ (سفیده و زرده آن جدا شود)
•  ۲۲۵ گرم یا ۲ پیمانه آرد سفید گندم
•  یک قاشق چای‌خوری بیکینگ پودر
•  یک قاشق چای‌خوری سودا
•  ۲۵۰ میلی‌لیتر یا یک پیمانه ماست
•  مقداری عسل برای براق کردن انجیرهای پخته روی کیک

طرز تهیه

۱) فر اجاق گاز را روی ۱۸۰درجه سانتی‌گراد یا ۳۵۰درجه فارنهایت یا شماره ۴ از قبل گرم کنید. قالب کیکی با قطر ۲۳سانتی‌متر را آماده کنید، سپس کف و دیواره آن را بعد از چرب کردن با روغن مایع، با کاغذ روغنی مخصوص شیرینی‌پزی پوشش دهید.
حالا برش‌های انجیر را در کنار و همچنین روی هم در کف قالب بچینید و ۳ قاشق عسل را روی انجیرها بریزید.

۲) کره، پودر قند، رنده پوست لیمو و پرتقال را در کاسه بلوری بزرگی بریزید و با همزن شروع به مخلوط کردن آنها بکنید تا مخلوط حاصل، بی‌رنگ شده و پف کند. سپس کم‌کم زرده‌های تخم‌مرغ را به آن اضافه کرده و هم بزنید.

۳) مواد لازم خشک شامل آرد، بیکینگ پودر و سودا را در ظرفی با هم مخلوط کرده و سپس کمی از آن را به مخلوط کرمی اضافه کنید و خوب هم بزنید، سپس یک قاشق ماست به آن افزوده و هم‌زدن را ادامه دهید. همین کار را به نوبت تا زمانی تکرار کنید که مخلوط خشک و ماست تمام شده و خمیری حاصل شود.

۴) کاسه تمیزی آماده کنید و سفیده‌های تخم‌مرغ را در آن بریزید و با مخلوط‌کن آن‌قدر بزنید تا پف کرده و سفت شود. حالا ابتدا نیمی از آن را به مایه کیک اضافه کرده و آرام هم بزنید، سپس باقیمانده سفیده زده‌شده را افزوده و هم‌زدن را یکی‌دو بار به آرامی انجام دهید. مایه کیک را روی انجیرها بریزید و به مدت یک ساعت در فر حرارت دهید تا بپزد.

تهیه دسر با انجیر

برای تهیه پوره انجیر، ۲۴۰ گرم انجیر را با یک سوم لیوان آب یا آب میوه، در مخلوط کن بریزید و با هم مخلوط کنید. پوره انجیر می تواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای چربی و یک شیرین کننده در سفره غذایی شما استفاده شود.

اطلاعاتی چند در مورد انجیر

انجیر میوه ای زیبا‚ مقوی و خوشمزه می باشد که با توجه به میزان اثر گذاری و تولید انرژی آن و با توجه به قیمت آن قابل استفاده برای تمامی اقشار جامعه می باشد .
▪ درخت انجیر از زمانهای بسیار قدیم وجود داشته و از آن استفاده زیادی می شده است . در تورات از این درخت نام برده شده و اشعیای نبی یکی از انبیای بنی اسرائیل خرقیا پادشاه آن زمان را در حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد با انجیر مداوا کرده است .
▪ درخت انجیر بومی آسیای غربی و کشورهای مدیترانه است و از آنجا به عربستان ، سوریه و اسرائیل برده شده است .
درخت انجیر در نزد یونانیان مقدس و محترم بوده بطوریکه صدرات ان ممنوع اعلام شده بود .
شاعران و نویسندگان یونانی مانند هومر ، هرودوتوس و افلاطون در نوشته ها و اشعار خود آنرا ستوده اند در اوائل قرن هجدهم ، انجیر بوسیله میسیونرهای مذهبی اسپانیایی به کالیفرنیا برده شد و امروزه بمقدر زیاد در این ایالت و ایالات جنوبی آمریکا کشت می شود.
حدود ۸۵ درصد از محصول انجیر بصورت خشک به بازار عرضه می شود زیرا انجیر رسیده زود خراب می شود. انجیر درختی است با برگهای زرد و پنجه ای برنگ سبز خاکستری که بلندی آن تا شش متر می رسید و چون در مقابل سرمای شدید مقاومت ندارد بنابراین در مناطق معتدله و گرمسیر کشت می شود .