امداد و کمک های اولیه –ضربه و آسیب به اعضاء
فهرست مطالب
امداد و کمک های اولیه – ضربه و آسیب به اعضاء
لیست مطالب این بخش / مطالب مرتبط انتهای همین مطلب
یکى از عوارض عمده‌اى که معمولاً بعد از تصادفات و صدمات وارده به اشخاص ایجاد مى‌شود ضربه و آسیب به اعضاء مختلف بدن است که منجر به اشکال مختلف آسیب از قبیل خونریزى‌ها و شکستگى‌ها مى‌شود.
خونریزى در کمک های اولیه
خونریزى به مواردى از مصدومیت گفته مى‌شود که براى آن خون از قسمت‌هاى مختلف بدن به بیرون نشت کند. به‌طور کلى خونریزى به دو صورت مشاهده مى‌شود:
خونریزى خارجى
نوعى از خونریزى که در آن، به‌دلیل پارگى عروق سطحى و یا عمقى بدن، خون به بیرون نشت مى‌کند. براساس نوع رگى که آسیب دیده است سه نوع خونریزى خارجى وجود دارد:
۱. وریدى: خون خارج‌شده از بدن تیره‌تر بوده و به آرامى خارج مى‌شود و حالت جهشى ندارد.
۲. شریانى: خون خارج‌شده از بدن روشن بوده و حالت جهشى دارد و با سرعت بیشترى خارج مى‌شود.
۳. مویرگى: خونریزى خفیف بوده و مشکل حادى ایجاد نمى‌کند.
اقدامات اولیه
جهت کنترل خونریزى با توجه به‌شدت و نوع خونریزى مى‌توان از روش‌هاى زیر استفاده نمود:
۱. فشار مستقیم: محل خونریزى را با استفاده از گاز استریل یا دستمال تمیز با استفاده از دست محکم فشار دهید تا خونریزى قطع شود. در صورت قطع خونریزى همان پانسمان انجام شده را با باند در محل ثابت کنید.
۲. بالا نگهداشتن عضو: اندام دچار خونریزى را بالاتر از سطح بدن نگهدارید.
۳. فشار بر نقاط خاص: اگر با روش‌هاى فوق خونریزى کنترل نشود از فشار بر نقاط خاص که شریان‌هاى اصلى بدن در آنجا از نزدیک سطح بدن و روى استخوان عبور مى‌کنند، استفاده کنید. این نقاط در شکل نشان داده شده است.
۴. استفاده از تورنیکه: با استفاده از تورنیکه باند یا نوار پارچه‌اى یا لاستیکى بالاى محل خونریزى را ببندید. (این آخرین راه‌حل مى‌باشد).
۵. بعد از کنترل خونریزى محل زخم را شستشو داده و تمیز کنید. اما از برداشتن لخته‌هاى تشکیل شده در محل خوددارى نمائید تا خونریزى تکرار نشود.
۶. در صورت شدت جراحات مصدوم را بلافاصله به مرکز درمانى انتقال دهید.
خونریزى داخلى
خونریزى از ارگان‌هاى داخلى بدن همچون کبد، طحال، معده و روده را که خون در داخل بدن جمع شده و به بیرون راه پیدا نمى‌کند خونریزى داخلى مى‌گویند. علائم آن برحسب محل خونریزى مى‌تواند استفراغ خونى یا مدفوع خونى یا سیاه‌رنگ، ادرار خونی، کبودى دور چشم و تورم پشت گوش، تورم و کبودى اندام‌ها، درد شکم، سرفه و خلط خونى و ….. باشد.
علائم و نشانه‌هاى عمومى خونریزى داخلى
مصدوم دچار رنگ‌پریدگی، تندى ضربان قلب، سرگیجه، تهوع و استفراغ است و در صورت شدت خونریزى شوک اتفاق مى‌افتد.
اقدامات اولیه
- وضعیت راه هوائى – تنفس و قلب و گردش خون را بررسى کنید.
- احیاء قلبى – ریوى را در صورت لزوم شروع کنید.
- علائم حیاتى را کنترل کرده و ثبت نمائید.
- در صورت لزوم شوک را درمان کنید.
- به مصدوم اکسیژن داده و هیچ چیزى نخورانید.
- مصدوم را به نزدیک‌ترین مرکز درمانى انتقال دهید.
- از حرکت دادن مصدوم اکیداً خوددارى نمائید چرا که احتمال شدید خونریزى را افزایش مى‌دهد.
شکستگى در کمک های اولیه
شکستگى یکى دیگر از صدماتى است که در تصادفات و حوادث اتفاق مى‌افتد و به دو نوع تقسیم مى‌شود:
– شکستگى باز:
در این نوع شکستگى قطعات استخوان شکسته باعث پارگى پوست گشته و از بدن خارج مى‌شود و یا زخم شدید و نافذى وجود دارد که پوست را به محل شکستگى مرتبط مى‌سازد.
– شکستگى بسته:
در این نوع شکستگى قسمتى از استخوان که شکسته از قسمت سطحى و پوست بدن خارج نشده و قابل رؤیت نیست.
علائم
عضوى که دچار شکستگى شده است داراى درد شدید بوده و تورم همراه با کبودى در محل ضربه مشاهده مى‌شود. هم‌چنین در حرکت و عمل طبیعى عضو آسیب‌دیده، اختلال ایجاد شده و دچار تغییرشکل مى‌گردد. در صورت شدید بودن شکستگى ممکن است در اثر درد و خونریزى شدید مصدوم دچار شوک شود.
اقدامات اولیه
- علائم حیاتى و وضعیت راه هوائى – تنفس و گردش خون مصدوم را بررسى کنید و در صورت نیاز به احیاء قلبى – ریوى عملیات را شروع کنید.
- عضو شکسته را در همان وضعیتى که هست بى‌حرکت کنید.
- در محل آسیب‌دیده کیسه‌اى یخ بگذارید.
- در صورتى‌که شکستگى در ناحیه سر و گردن و ستون فقرات باشد از جابه‌جائى گردن مصدوم خوددارى نموده و هنگام انتقال وى به مرکز درمانى براى ثابت نگهداشتن آن از بالش یا کیسه‌هاى شن در اطراف گردن و تنه و یا آتل تمام قد استفاده کنید.
- در شکستگى اندام‌ها (دست و پا) با استفاده از آتل چوبى یا فلزى و در غیر این‌صورت از وسایلى مانند چوب یا چیزى که بتوان به‌جاى آتل از آن استفاده نمود اندام آسیب‌دیده را ثابت کرده و بیمار را به مرکز فوریت‌هاى پزشکى منتقل نمائید.
- یاد‌آورى مى‌شود در شکستگى ستون فقرات بسیار با احتیاط عمل کنید و از هرگونه جابه‌جائى بپرهیزید بدون حرکت دادن به بدن مصدوم با تخته چوب بلند یا آتل تمام قد او را ثابت نگهدارید.
- در مورد مصدومین دچار دررفتگى و یا پیچ‌خوردگى اندام‌ها اقدامات اولیه را مانند شکستگى‌ها انجام دهید.