جستجو در تالارهای گفتگو

شطرنج بازی كردن آقای دیكتاتور در اعماق زمین+تصویر این اقدام تلویزیون لیبی بعد از آن صورت گفت كه دیروز روزنامه "ساندی استار" نوشت كه قذافی برای دور ماندن از حملات هوایی ناتو به كانالهای آبی موجود در صحرای لیبی پناه برده است كه عمق آنها به 182 متری زیر زمین نیز میرسد. لیبی دیروز تصاویری از دیدار معمر القذافی دیكتاتور این كشور با "كیرسان یومجینوف" رئیس فدراسیون بینالمللی شطرنج را منتشر كرد. در این تصاویر كه تلاش شده بود چهرهای متبسم و آسوده از قذافی را به نمایش بگذارد، وی مشغول بازی شطرنج با یومجینوف است. به گزارش مشرق ، خبرگزاری اینترفاكس روسیه نیز به نقل از یومجینوف كه استاندار یكی از ایالتهای روسیه نیز هست، نوشت كه وی دیروز با قذافی در طرابلس شطرنج بازی كرده است. وی تأكید كرد كه قذافی در این دیدار به او گفته است كه تصمیمی برای ترك لیبی ندارد. این اقدام تلویزیون لیبی بعد از آن صورت گفت كه دیروز روزنامه "ساندی استار" نوشت كه قذافی برای دور ماندن از حملات هوایی ناتو به كانالهای آبی موجود در صحرای لیبی پناه برده است كه عمق آنها به 182 متری زیر زمین نیز میرسد. این روزنامه میافزاید كه این كانال ها در راستای طرح عظیمی از سوی قذافی ساخته شده كه متشكل از قطعههای بتونی است كه گاهی وزن آنها تا 75 تن میرسد. این كانال ها بخشی از طرح انتقال آب به بیابان های لیبی است كه قذافی آن را در دهه هشتاد انجام داده و 20 میلیارد لیره برای این كشور هزینه داشته است.

مبانی زمین شناسی ساختمانی بطور کلی، ساخت های گنبدی را می توان بعنوان ساختهایی تعریف کرد که در نتیجه نیرو های قائمی – که از پایین به بالا اثر می کنند – تشکیل می شوند. بدیهی است که در اینجا، مقصود آن دسته از ساختمان های گنبدی شکلی است که تشکیل آنها، غیر از عوامل تکتونیکی بوده است و از جمله مهم ترین آنها، می توان گنبد های نمکی را نام برد. مقطع این ساختمانها دایره ای است و در مواردی که محیط اطراف انها متجانس نباشد، میدان تنش حاصله نیز متجانس نبوده و ممکن است مقاطع انها غیر دایره ای باشد. در مجموع می توان گفت که این ساختمانها زمانی تشکیل می شوند که در زیر طبقات ناحیه ای، لایه ای که خاصیت تغییر شکل پلاستیک عالی دارد که ( مثل نمک، گچ و بعضی انواع رس ها) موجود است. هرگاه این طبقه پلاستیک، به علتی تحت فشار واقع شود، به علت وضعیت خمیری، این فشار را به حالت هیدرواستاتیک به تمام نقاط منتقل می کند و در حالتی که در قسمتی از لایه ها نقطه موجود باشد. به سمت بالا حرکت کرده و ساخت گنبدی را بوجود می اورد. عامل تنش متفاوت است و در مورد نمک، اختلاف وزن مخصوص قابل توجه بین نمک و سنگهای اطراف سبب حرکت نمک به سمت بالا می شود. ساختمان گنبد های تبخیری ( گنبد های نمکی) گنبد های تبخیری عموما از جنی نمک است و ندرتا ممکن است از ژیپس یا انیدریت تشکیل شوند. این ساختمان ها به شکل گبند های مجزا و یا به صورت هسته تاقدیس ها دیده می شوند. این گنبد ها از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارند زیرا این ساخت ها عموما نفت گیر ها رابوجود می اورند و از سوی دیگر منابع گوگرد و نمک نیز قابل توجه است. شکل گنبد های نمکی هسته گنبد های نمکی از نمک تشکیل و تزریق ان به زیر سنگهای اطراف سبب تغییر شکل انها می شود. هسته گنبد، کم و بیش دایره ای و در بعضی موارد بیضوی طویل است. بعضی از گنبد های نمکی در سطح زمین بیرون زدگی دارند و گنبد های انها مشخص است بطوری که ارتفاع انها نسبت به زمین های اطراف به 13 متر و در مواردی نادر به 25 متر می رسد. عمق گنبد های نمکی هم متفاوت است. بر اساس اطلاعات حاصله از تحقیقات ژئوفیزیکی و گمانه های اکتشافی دربسیاری حالات، عمق انها بر چند کیلومتر می رسد. شکل خارجی توده نمک، همواره مخروطی و گنبدی نیست و در بعضیموارد شکل توده های دیواره مانند است. گاهی نیز به شکل توده های استوانه ای است. ترکیب گنبد ها معمولاً قسمت اصلی گنبد های تبخیری را نمک تشکیل می دهد و چند در صدی نیز ممکن است از انیدریت باشد. ساختمان داخلی گنبد ها ساختمان داخلی دارای شکل های متفاوتی است و به صورت لایه لایه تا توده های نامنظم دیده می شود. عموما چین خوردگی در همی دارد. در قسمت هایی که لایه ها مشخص اند، شیب زیادی دارند و در پاره ای حالات نیز قائم است. پوشش رسی بعضی از گنبد های مکی توسط پوششی از شیل و یا سایر سنگهای رسی احاطه شده است. در بعضی موارد قشر های کنگلومرا نیز ممکن است دیده شود. ساختمان سنگهای رسوبی اطراف گنبد های نمکی این سنگها به شکل گنبد یا تاقدیس در مایند. در بعضی موارد، لایه بندی سنگها رسوبی رونی توده نمک، به موازات فصل مشترک نمک و سنگهای درونگیر است که این قبیل گنبد های سوراخ نکننده معروف است. علت ایجاد وضعیت بدین خاطر است که گنبد های نمکی، قبل از رسوب سنگهای رویی بوجود امده و در معرض فرسایش قرار گرفته است و بدین ترتیب این گنبد ها نیر در اعماق لایه های اطراف خود متقاطع اند. تکامل ساختمان گنبد ها در بعضی موارد با بررسی وضعیت طبقات درونگیر گنبد ها زمان تشکیل انها را مشخص کرد. ناودیس حاشیه ای گنبد های نمک یکی از پدیده هایی که معمولاً همراه با گنبد های نمکی دیده می شود، ناودیس حاشیه ای انهاست. بطوری که ذکر شد مکی که گنبد های نمکی را بوجود می اورد، از نزدیکترین قسمت های لایه اصلی نمک به گنبد تامین می شود. این امر سبب نازک شدن لایه نمک در اطراف توده و در مرحله بعد باعث فرونشینی طبقات رویی و در این قسمت و ایجاد ناودیس حاشیه ای می شود. اهمیت اقتصادی گنبد های نمک این گنبد ها از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارند. و در بسیاری موارد، ساختمان تاقدیس سنگهای روی گنبد های نمکی، نفتگیر های اقتصادی را تشکیل مدهد و گاهی نیز این امر در پوشش سنگ گنبد ها به چشم می خورد بعلاوه در بسیاری حالات، کانسار های ارزشمند گوگرد در داخل پوشش سنگها دیده شده است. فصل دوم – مشخصات تکتونیکی زمین پوسته زمین همواره تحت تأثیر عوامل تکتونیکی است. حرکات پوسته زمین را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد : حرکات کوهزایی و خشکی زایی حرکات کوهزایی به ان دسته از حرکات پوسته اطلاق می شود که سبب تغییر شکل سریع توده های عظیم سنگها می شود و مدت زمان تأثیر ان در مقیاس زمین شناسی، کوچک و شدت ان زیاد است، این گونه حرکات یبب گسل ها، چین ها و کوها می شود. حرکات خشکی زایی حرکاتی از پوسته زمین را شامل می شود که مدت تأثیر شان زیاد و شدت انها کم است از جمله این حرکات می توان پایین رفتن پوسته و تشکیل حوضه ها و نیز بالا امدن قسمت هایی را نام برد. حرکات خشکی زایی سبب پیشروی و پسروی دریا ها می شود. در مورد حرکات کوهزایی اصطلاحات زیر وجود دارد : الف ) فاز کوهزایی : تغییر شکل هایی که طی فاصله زمانی محدود و معینی انجام می گیرد بدین نام خوانده می شود. ب ) پریود کوهزایی : چند فاز کوهزایی متوالی، بنام پریود کوهزایی نامیده می شود. ج ) کوهزایی با سلسله جبالی : این نام به منطقه نسبتا باریکی که تغییر شکل پیدا کرده اطلاق می شود. د ) کمربند کوهزایی : به مجموعه چند سلسه جبال که از نظر تکتونیکی به هم وابسته و طی یک کوهزایی چین خوردگی پیدا کرده اند، کمر بند کوهزایی گفته می شود. بطور کلی تغییر شکل پوسته زمین را می توان در نتیجه تجمع تنش دانست که به مرور در سنگ ذخیره می شود و هنگامی که میزان تنش از حد الاستیک سنگ تجاوز کند، تغییر شکل دایمی ان را سبب می شود. بدین ترتیب لحظه شروع تغییر شکل سنگها به نحوه اعمال نیروها و نیز به مشخصات مکانیکی انها بستگی دارد. حرکات خشکی زاییبه حرکات ارام پوسته که در طول مدت زمان طولانی تأثیر می کند، اطلاق می شود. بطور کلی این حرکات به پایین رفتن تدریجی کف حوضه ها و یا بالا آمدگی ارام قسمت هایی از پوسته گفته می شود. بنا به عقیده بعضی از دانشمندان این دو دسته حرکات یاد شده را نبایستی از یکدیگر جدا کرد بلکه حرکات خشکی زایی نیز دسته دیگری از حرکات کوه زایی، منتها با شدت کم است. ایزوستازی اجزای مختلف پوسته زمین مثل کوهها، دشت ها و دریا ها، به صورت فرو رفتگی های نامنظمی که در قسمت بالایی پوسته قرار گرفته، نیستند بلکه تمام این اجزا به حالت تعادل نسبی قرار دارند که این امر به کاهش یا افزایش وزن مخصوص و نیز تغییر ضخامت انها حاصل می شود. مطابق نظریه ایزوستازی در زیر سطح زمین، سطحی به موازات زمین سطح زمین وجود دارد که فشار وارده از کوهها، دشتها و دریا ها در ان سطح مساوی است. این سطح بنام سطح تعادل یا سطح ایزوستازی نامیده می شود. توزیع قاره ها و اقیانوس ها در زمین بیش از 70% سطح زمین بوسیله اقیانوس ها پوشیده شده و هر یک از سه اقیانوس عمده (کبیر،اطلس، هند ) به تنهایی از وسعت قاره اوراسیا بزرگتر است. توزیع قاره ها در سطح زمین یکنواخت نیست و قسمت اعظم انها در قسمت خاصی از ان متمرکز شده است بطوری که اگر قطری از زمین را که اسپانیا و نیوزلند را بهم وصل می کند در نظر بگیریم بیش از 81% تمام خشکی های زمین و نیمکره ای قطب ان اسپانیا است قرار می کند. 47% نیمکره یاد شده را خشکی و 53 % ان را دریا تشکیل می دهند. در صورتی که نیمکره مقابل ان حاوی 11% خشکی و 89% اب است. ساختمان سطح زمین یکی دیگر از مسایل مهم تکتونیکی زمین، وضعیت پستی و بلندی های سطح زمین و نحوه توزیع انها ست. از نقطه نظر تکتوکنیکی، سطح زمین را می توان به واحد های مختلفی تقسیم کرد که این واحد را در فصل بعدی بررسی خواهیم کرد. سطح زمین را می توان به سه قسمت کلی قاره ها، حوضه اقیانوس ها و حاشیه قاره ها تقسیمکرد. هر چند در وحله اول به نظر می رسد که سواحل دریا ها را بایستی فصل مشترک حوضه اقیانوس ها و قاره ها در نظر گرفت، اما این فصل مشترک، مرز واقعی دریا هاو قاره ها نیست. در حقیقت قسمت قابل توجهی از قاره ها در ناحیه فلات قاره ای و شیب قاره ای – که وسعت انها بالغ بر 10. 9% درصد کل سطح زمین و 25% سطح قاره هاست – در زیر اب قرار دارد. بدین ترتیب، مرز واقعی قاره ها و حوضه اقیانوسها را بایستی در محل شیب قاره ای در نظر گرفت. فصل سوم – واحد های مهم تکتونیکی زمین در سطح زمین واحد های تکتونیکی مهمی وجود دارد که می توان انها را به سه دسته زیر تقسیم کرد : الف ) واحد های مربوط به قاره ها مثل کراتن ها، پلاتفرم ها و کمربند های چین خورده. ب ) ژئوسینکلین ها. ج ) ویژگی های تکتونیکی اقیانوس ها مثل سلسه جبال های کف اقیانوس و تراشه های ان. در این فصل این قسمتها را مورد بررسی قرار خواهیم داد. واحد های تکتونیکی قاره ها از نظر تکتونیکی، قاره ها را می توان به دو قسمت عمده بنام های مناطق ارام و پیدار و مناطق فعال تقسیم کرد. منطق ارام عبارتند از قدیمی ترین و پایدارترین قسمت قاره ها هستند که تقریبا در تمام قاره ه وجود دارند و پس از پر کامبرین به جز فرسایش، تغییرات عمده دیگری را متحمل نشده اند. قسمت پیدار قاره تحت عناوین مختلفی نامگذاری شده است. بعضی ها این قسمت ها را بنام کراتن می خوانند. عده ای دیگر، این مناطق را بنام پهنه های قدیمی نامگذاری کرده اند. قسمت مرکزی نواحی پایدار سپر نام دارد. سنگهای این قسمت از قاره ها، مرکب از شیست و سنگهای دگرگونی پر کامبرین است. که بوسیله گرانیت و سنگهای آذرین پوسته زمین در نظر گرفت که بوسیله لایه نازکی از سنگهای رسوبی آتشفشانی، پوشیده شده است. زمان تشکیل پی سنگهای نواحی ارام زمین (3. 8 تا 3. 5 میلیارد سال قبل ) و سنگهای جوانتری که مربوط به 2تا1. 8 میلیارد سال هم باشد نیز وجود دارد. براساس مطالعات انجام شده، پی سنگهای نواحی پایدار را می توان مرکب از دو قسمت مجزا در نظر گرفت. قسمت اول، توده های عظیم سنگهای اذرین، دگرگونی و رسوبی متعلق به ارکین است و قسمت دوم، توده های چین خورده جوانتر متعلق به الگونکین را شامل می شود که در لابه لای قسمت اول به صورت نوارهایی به چشم می خورد. نواحی فعال قاره ها برای بررسی نواحی فعال قاره ها نحوه توزیع آتشفشان ها، زلزله ها، کمربند های چین خورده و سلسله جبال ها را مورد بررسی قرار می دهیم. الف ) توزیع آتشفشان ها – تاکنون در حدود 800 آتشفشان، که در گذشته و حال فعال بوده یا هستند، شناخته شده است. بیش از 75% این آتشفشان ها در منطقه اطراف اقیانوس کبیر، که بنام کمربند اتش معروف است، متمرکز شده اند. این منطقه بر سلسله جبال های جوان غرب امریکا و قوسهای جزیره ای آتشفشانی موجود در غرب اقیانوس کبیر، منطبق است. ب ) توزیع زلزله ها – بطوری که می دانیم، زلزله ها را از نقطه نظر کانون به دسته کم عمق،متوسط و عمیق که عمق انها به ترتیب کمتر از 70 کیلومتر، بین 70تا 300 کیلومتر و بین 300 تا 700 کیلومتر، تقسیم می کنند. بطوری که دیده می شود، نواحی زلزله خیز، منطبق بر مناطقی است که در انجا فعالیت آتشفشانی انجام می شود. بیش از 80% زلزله های کم عمق در اقیانوس کبیر اتفاق می افتد. همین منطقه بیش از 90% زلزله های متوسط و تقریبا تمام زلزله های عمیق را در بر می گیرد. از جمله منطق دیگر زلزله خیز، می توان کمربند سلسه جبال های مدیترانه اسیا را نام برد. ج ) کوه ها – نواحی از سطح زمین که از مناطق اطراف خود مرتفع تر هستند. کوه ها بر اساس شیب، ارتفاع و مشخصات نظیر اینها به اسامی مختلفس تقسیم می شوند. انواع کوهها : . 1. کوهای ناشی از چین خوردگی . 2. کوهای ناشی از فعالیت آتشفشانی . 3. کوه های گسلی ژئوسنکلین ها میزان نشیت کف حوضه 12 متر به ازای هر میلیون سال است. ساختمان ژئو سنکلین ها قسمت های اصلی ژئو سنکلین ها نواحی گود ان است که معمولاً در همه جا به شکل گودی طویل می باشد. در یک ناحیه ژئو سنکلین ممکن است که چندین گودی وجود داشته باشد که معمولاً تمام انها در جهت طویل اند و به وسیله گسله هایی محدود شده اند. کف قسمت اصلی ژئو سنکلین ممکن است از جنس اقیانوسی و لایه ها ی بازالت که بوسیله سنگهای رسوبی پوشیده شده، و یا از جنس پوسته قاره های باشد که در این حالت قسمت اصلی ان از سنگهای ضخیم، اذرین و دگرگونی چین خورده تشکیل شده و در زیر ان قشر بازالتی قرار دارد. در حاشیه ژئو سنکلین ها، ممکن است قطعات به سمت بالا حرکت کنند و ژئو انتی سنکلین را بوجود اورد. در چنن مواردی، مواد رسوبی و آتشفشانی که در گود های رسوب کرده اند. چین خوردگی پیدا می کنند وبدین ترتیب گودی ژئوسنکلین به شکل ناودیس شکنجی، در می آید. از جمله دیگر قسمت های مهم ژئو سنکلین ها، حوضه های کوهزایی آنهاست. انواع ژئو سنکلین ها الف ) میوژئوسنکلین - این نام به آن دسته از ژئو سنکلین ها اطلاق می شود که تقریبا تمام نهشته های آن را سنگ های رسوبی تشکیل می دهند. از جمله سنگهایی که در این دسته ژئو سنکلین ها دیده می شود می توان از آهک، شیل، ماسه سنگ کوارتزی و کنگلومرا نام برد. وجود بعضی از مشخصات از جمله ترک های گلی، اوولیتها، آثار آلگ ها و مشخصات مشابه آن، موید این مطلب است که رسوبگذاری در ابهای کم عمق انجام گرفته است. ندرتا ممکن است سنگ های اذرین نفوذی یا آتشفشانی نیز در داخل رسوبات این دسته مشاهده می شود. ب ) ایوژئوسنکلین – ایوژئوسنکلین، به نوعی ژئوسنکلین اطلاق می شود که در آن، بطور متناوب سنگهای رسوبی و آتشفشانی قرار گرفته اند. ضخامت این رسوبات به مراتب بیشتر از رسوبات میوژئوسنکلین است. سنگهای رسوبی این دسته، عموما آواری و شامل شیل، گریواک و کنگلومراست. سنگهای آتشفشانی آن نیز معمولاً جریان های گدازه، توف، سیل و دایک های کم عمقی است که جنس انها غالبا آندزیت و ندرتا بازالت یا ریولیت است. ج ) پارالیاژئوسنکلین – این نام به ان دسته از ژئو سنکلین ها گفته می شود که در حاشیه ارام قاره ها قرار دارند. رسوبات این حوضه ها، گسترش وسیعی دارند و سرعت رسوبگذاری در انهابه 34 متر در سال می رسد. و معمولاً در بین رسوبات ان مواد آتشفشانی وجود ندارد. مراحل مختلف ژئوسنکلین الف ) مرحله اصلی – فاز اولیه از مرحله اصلی ژئو سنکلین معمولاً توام با تشکیل بعضی گسل های است که کف ان را قطع می کند. بعضی از قطعات کف ژئو سنکلین، از اطراف به توسط گسلها محدود شده و فرونشینی انها سبب ایجاد گودی ژئو سنکلین می شود. مطالعه رابطه بین گسل ها و قطعات موجود نشان دهنده این است که عامل اصل بوجود اورنده انها، حرکات افقی یا قائمی است که در فواصل متفاوتی ادامه داشته است. از جمله ویژگی های مهم گودی سنکلین ها، سیستم گسل های عمیق و نیز نواحی ای است که فاقد پوسته قاره ای اند. که بعد ها در طی توسعه ژئو سنکلین ها حقیقی، سنگهای گسل های عمیق مربوط به قشر های بازالتی و یا حتی قسمت های بالای گوشته، ممکن است و در امتداد گسله ها به سطح زمین رانده شده و در انجا نمایان شود. در فاز نهایی مرحله اصلی، تقریبا تمام گودی ژئو سنکلین از رسوبات متناوب رس و ماسه سنگ موسوم به فلیش پر می شود. در داخل این رسوبات، لایه های مارلو و کربن های مختلف نیز مشاهده می گردد. ب ) مرحله کوهزایی پس از خاتمه چین خوردگی در مرحله اصلی در اثر فرونشینی، گودیهای دیگری موسوم به گودیهای کوهزایی بوجود می اید و در همین زمان، بالا امدگی کوهزایی نیز تشکیل می شود. گر چه در بعضی موارد، این گودیها عمیق ترین قسمت ژئو سنکلین ها را تشکیل می دهد ولی این امر در تمام موارد صادق نیست، گودیهای موجود در حواشی کراتن ها از جمله معروفترین گودیهای کوهزایی به شماره می ایند. این گودیها معمولاً با رسوبات ضخیمی از مواد رسوبی و آتشفشانی پر می شود. فصل چهارم - درزه ها درزه شکستگی است که در ان هیچ گونه جابجایی در بخش های طرفین شکستگی نسبت به هم رخ نداده است و یا به قدری کم است با چشم غیر مسلح دیده نمی شود. در صورتی که در طرفین شکستگی رخ دهد گسل نامیده می شود. ابعاد درزه از چند سانتی متر تا چند صد متر متفاوت است. درزه راهی برای دخول اب در سنگها بوجود می اورد و عمل فرسایش را تسریع می کند. دهانه بسیاری از درزه ها بسته است ولی در اثر هوازدگی وسیعتر شده و در نهایت به یک شکاف باز تبدیل می گردد. تقسیم بندی هندسی درزه ها الف ) درزه امتدادی – نوعی درزه استه که امتداد ان موازی یا تقریبا موازی امتداد لایه بندی یا شیستوزیته طبقات اطراف می باشد. ب ) درزه شیبی – درزه ای است که امتداد ان موازی یا تقریبا موازی جهت شیب سطح لایه بندی یا شیستوزیته طبقات اطراف می باشد. ج ) درزه مایل - اگر امتداد درزه نسبت به امتداد یا جهت شیب سطح لایه بندی یا شیستوزیته سنگهای اطراف به حالت غیر مشخص باشد بدین نام خوانده می شود. د ) درزه طبقه ای – اگر سطح درزه موازی سطح لایه بندی سنگها باشد بنام درزه طبقه ایخوانده می شود. طبقه بندی بر اساس وضعیت درزه ها نسبت به هم در این تقسیم بندی وضعیت درزه ها نسبت به هم مورد مطالعه قرار گرفته و بر اساس ان می توان انواع درزه های زیر را تشخیص داد : الف ) درزه های منظم – اگر درزه های یک منطقه با هم موازی یا تقریبا موازی باشند درزه های منظم خوانده می شوند معمولاً امتداد مشترک این درزه ها امتداد محور چین خوردگی اصلی ناحیه و یا امتداد گسل های اصلی می باشد. ب ) درزه های نامنظم - این درزه ها وضعیت مشخصی نداشته و بطور نامنظم پراکنده اند. معمولاً مجموعه درزه های موازی موجود در یا ناحیه بنام یک دسته درزه نامیده می شود و اجتماع دو یا چند دسته درزه بنام سیستم درزه خوانده می شود. اهمیت مطالعه درزه ها مطالعه درزه ها در بسیاری از کار های مهندسی ضرورت دارد. مثلاً هنگام استخراج سنگهای ساختمانی، بخصوص سنگهایی که بایستی به قطعات بزرگ استخراج شود (مثل مرمر و تراورتن)، شناسایی درزه ها محل ضروری است. هنگام انتخاب محل تونل های راهسازی و معدنی، بایستی قبلا وضعیت درزه های محا را بررسی کرد زیرا وجود انها، از طرفی مسایلی در امر حفر تونل بوجود می اورد و از طرف دیگر، نگهداری انرا مشک می سازد. قبل از احداث سد ها نیز مطالعه درزه های منطقه ضروری است. هنگام پی جویی منابع معدنی نیز وقوف به وضعیت درزه های محل ضروری است زیرا بسیاری از رگه ها معدنی، از شکستگی های سنگها و از جمله درزه ها تبعیت می کنند. از نظر زمین شناسی ساختمانی نیز مطالعه درزه ها اهمیت شایان دارد زیرا با مطالعه اماری انها، می توان مشخصات تنش های وارده به سنگهای ناحیه را مشخص کرد. نتایج تحقیقات تجربی برای تجزیه و تحلیل رابطه بین نیروهای خارجی اعمالی و درزه های حاصله، نمونه های مختلف سنگها را تحت ازمایش های کششی، فشارش، کوپل و پیچش قرار می دهند. عوامل بوجود آورنده درزه ها الف ) عوامل تکتونیکی ب ) تنش های باقی مانده در زمین ج ) انقباض د ) حرکات سطحی زمین فصل پنجم – گسله تعریف گسل – گسل ها، شکستگی هایی همراه با تغییر مکان نسبی هستند که به موازات سطح گسل انجام گرفته اند. . بعضی از گسل ها فقط چند سانتی متر طول دارند و جابجایی انها در حدود سانتی متر است، در صورتی که گسل هایی هم با صد ها کیلومتر جابجایی در حدود چند کیلومتر و حتی دهها کیلومتر دیده می شوند. عناصر و ویژگی های گسل الف ) شیب و امتداد گسل در حالت کلی سطح گسل را می توان به صورت یک سطح مستوی در نظر گرفت، لذا شیب و امتداد ان را همانند شیب و امتداد طبقات اندازه گیری می نمایند. در حالت کلی، امتداد گسل، امتداد یک خط افقی در سطح گسل است، که مقدار ان نسبت به شمال بیان می شود. زاویه بین سطح افق و سطح گسل را شیب گسل می نامند. ب ) کمر بالا و پایین قطعه ای واقع در بالای سطح گسل بنام کمر بالا و قطعه پایین ان بنام کمر پایین نامیده می شود. بدیهی است این تعاریف در مواردی صادق است که گسل قائم نباشد زیرا در این حالت بالا و پایین صفحه گسل مفهومی نخواهد داشت. ج ) اثر گسل محل تقاطع صفحه گسل با سطح زمین بنام اثر گسل یا خط گسل نلمیده می شود. خط گسل در بسیاری حالات یک خط مستقیم است اما در مواردی که شیب صفحه کم بوده و پستی و بلندی سطح زمین زیاد باشد، ممکن است به حالت نامنظم دیده شود. د ) زاویه ریک یا پیچ این زاویه عبارت است از زاویه بین خطی که اثر حرکت گسل را در روی صفحه ان نشان می دهد یا خط افقی که در صفحه گسل قرار دارد. ه ) زاویه میل زاویه های بین خط موجود در صفحه گسل با صفحه افقی را زاویه میل نامند. تقسیم بندی هندسی گسل ها الف ) گسل امتداد لغز گسلی است که در ان لغزش کلی به موازات امتداد گسل می باشد در این حالت لغزش کلی گسل معادل لغزش امتدادی بوده و در جهت شیب، مولفه لغزش وجود نخواهد داشت. همچنین زاویه ریک لغزش کلی در این حالت معادل صفر خواهد بود. ب ) گسل شیب لغز گسلی است که در ان لغزش کلی در جهت شیب سطح گسل می باشد به عبارت دیگر در مورد این گسل ها. لغزش کلی و شیبی با یکدیگر مساوی بوده و مولفه لغزش امتدادی معادل صفر خواهد بود زاویه ریک لغزش کلی در مورد این دسته از گسل ها معادل 90 درجه است. ج ) گسل مورب لغز در این دسته از گسل ها، لغزش کلی نسبت به امتداد یا شیب به سطح گسل مورب می باشد. بدیهی است در این گسل ها لغزش کلی دارای هر دو مولفه امتدادی و شیبی خواهد بود. زاویه ریک لغزش کلی در این حالت از صفر بیشتر و از 90 درجه کمتر می باشد. تقسیم بندی بر اساس زاویه شیب گسل در این روش، زاویه شیب گسل مبنا قرار گرفته می شود : الف ) گسل های پر شیب گسل هایی پر شیب انهایی هستند که زاویه شیبشان از 45 درجه بیشتر است. ب ) گسل های کم شیب هرگاه زاویه شیب کل کمتر از 45 درجه باشد، بدین نام خوانده می شود. تقسیم بندی بر اساس حرکت ظاهری الف ) گسل عادی یا مستقیم گسلی که در ان کمر بالا نسبت کمر پایین به طرف پایین حرکت کرده باشد. ب ) گسل رانده یا معکوس گسل معکوسی که در ان کمر بالا به طرف بالا حرکت کرده باشد. در حالت کلی شیب گسل بیشتر از 45 درجه است. تقسیم بندی زایشی گسل ها معیار تقسیم بندی در این جا حرکت ظاهری گسل است : الف ) گسل رانده گسلی که در ان کمر بالا نسبت به کمر پایین به سمت بالا حرکت کرده باشد. معمولاً گسلهای رانده را بر حسب زاویه شیب به سه دسته تقسیم می کنند. اگر زاویه شیب بیش از 45 درجه باشد گسل، بنام گسل معکوس و اگر کمتر از 45 درجه باشد بنام رانده خوانده می شود. اگر زاویه شیب این گسل ها کمتر از 10درجه و لغزش کلی انها زیاد باشد گسل بنام رورانده موسوم است تشکیل گسل های رانده با کوتاه شدن لایه ها و طبقات همراه است. ب ) گسل عادی هرگاه کمر بالا به کمر پایین بطرف پایین حرکت کرده باشد، گسل حاصل بنام گسل عادی یامستقیم موسوم است این گسل ها بنام گسل های وزنی نیز خوانده می شوند. ج ) گسل مورب گسلی است که امتداد ان نسبت به امتداد لایه بندی یا شیستوزیته سنگهای اطراف به حالت مورب می باشد. د ) گسل طولی هر گاه امتداد گسل تقریبا موازی امتداد عمومی ساختمانهای زمین شناسی منطقه باشد، بنام گسل طولی خوانده می شود. ر ) گسل عرضی هرگاه امتداد گسل، عمود یا تقریبا عمود بر امتداد عمومی ساختمانهای زمین شناسی منطقه باشد، بنام گسل عرضی خوانده می شود. تقسیم بندی بر اساس وضعیت گسل ها نسبت به هم الف ) گسل های موازی در بعضی موارد گسل های موجود در یک منطقه دارای شیب و امتداد یکسان یا تقریبا یکسانند که به مجموعه انها گسل های موازی اطلاق می کنند. اگر امتداد عمومی گسل های منطقه یکسان بوده شیب انها متفاوت باشد، می توان انها را به دو یا چند دسته گسل های موازیتقسیم کرد. ب ) گسل های پوششی گسل های نسبتا کوچکی که یکدیگر را می پوشانند بدین نام خوانده می شوند. ج ) گسل های محیطی این دسته گسل های دایره ای یا قوسی شکل هستند که یک منطقه دایره ای شکل یا قسمتی از منطقه دایره ای شکل را محدود می کند. د ) گسل های شعاعی این به گروه گسل هایی اطلاق می شود که تقریبا همگی از یک منطقه منشعب می شوند. گسل جدا شونده نوعی خاص از گسل های عادی است که در ان زاویه شیب گسل کم است. ح ) گسل امتداد لغز گسلی است که در ان لغزش کلی به موازات امتداد گسل می باشد به عبارت دیگر در این دسته گسل ها، لغزش شیبی در مقایسه با لغزش امتدادی ناچیز است. پرتگاه ها پرتگاه به قسمت های نسبتا پر شیبی از سطح زمین گفته می شود که ارتفاع انها از چند سانتی متر تا چندین صد متر تغییر می کند. بایستی توجه داشت که پرتگاه ها نیز مشخصه قطعی گسله نیستند و ممکن است منشا دیگری، بجز گسله داشته باشد. پرتگاه ها به انواع زیر تقسیم می شوند : . 1. پرتگاه های گسلی – این پرتگاه ها، مستقیما در اثر گسله ها بوجود می اید و اختلاف ارتفاع انها مربوط به حرکت نسبی گسله است. بعبارت دیگر، پایین رفتن یا بالا امدن یکی از قطعات گسله، باعث تشکیل این پرتگاه ها شده است. در بعضی موارد، که گسله امتداد یک رودخانه را قطع می کند، در پایین پرتگاه گسلی، ممکن است در اثر تجمع اب، یک دریاچه یا باتلاق کوچک بوجود می اید. . 2. پرتگاه های خط گسله – در این نوع پرتگاه ها، ارتفاع پرتگاه مربوط به اختلاف فرسایش طبقات در طرفین سطح گسله است. مثلاً هرگاه گسله ای باعث شود کهدو طبقه با مقاومت مختلف – مثل ماسه سنگ و شیل – در مجاورت یکدیگر قرار گیرد، پس از مدتی، در اثر فرسایش بیشتر طبقات شیلی، اختلاف ارتفاعی بین انها بوجود خواهد امد. بعدها، طبقه ماسه سنگ نیز فرسوده می شود و این بار، ممکن است اختلاف ارتفاعی در جهت عکس حالت اول، بوجود اید. . 3. پرتگاه های مرکب – در این نوع پرتگاه ها، قسمتی ار اختلاف ارتفاع مربوط به لغزش اولیه گسله و قسمتی از ان نیز، به علت اختلاف در قابلیت فرسایش طبقات طرفین گسله است. . 4. پرتگاه های کوهپایه ای – این پرتگاه ها که بنام اسکار پلت نیز نامیده می شوند، در پای سلسله کوهها تشکیل می شوند. این گونه پرتگاه ها، بیشتر در نواحی که گسله های فعال دارند، مشاهده می شود و ارتفاع انها از چند سانتی متر تا چندین ده متر در تغییر است. پرتگاه های کوهپایه ای، معمولاً مستقیم نیستند و در انها فرسایش تأثیری ندارند و یا به طورخفیف موثر بوده است. به عبارت دیگر، سطح پرتگاه در حقیقت همان سطح گسله است. بعضی از این پرتگاه ها، در سنگهای بستر نیز تأثیر کرده اند. در صورتی که عده ای دیگر، تنها به طبقات نامتحجر رویی محدوداند. گاهی نیز پرتگاه های گسلی حاصله در سنگهای رویی، در نتیجه وجود گسله های اصلی در سنگهای بستر، بوجود می ایند. . 5. پرتگاه های مثلثی – در بعضی موارد، سطح پرتگاه در اثر عوامل فرسایش مثل رودخانه یا یخچال فرسوده می شود و بریدگی های مثلث شکلی در ان به وجود می اید که در نهایت، باعث می شود که سطح پرتگاه به قطعات مثلثی شکلی، تقسیم شود. سایر نشانه های تشخیص گسله علاوه بر نشانه هایی که گفته شد، در پاره ای موارد پدیده های دیگری نیزهمراه گسله ها بوجود می اید که به کمک انها، می توان گسله ها را تشخیص داد این پدیده عبارتند از : . 1. چشمه ها – چشمه هایی که در پای کوهها دیده می شود، غالبا ناشی از وجود گسله در ان محل است و به خصوص اگر اب چشمه ها گرم باشد به احتمال زیاد می توان انها را با گسله ها در ارتباط دانست. در حقیقت در چنین حالاتی گسله معبر عبور اب و بخصوص ابهای گرم در اعماق زمین است. . 2. تغییر ناگهانی مسیر رودخانه ها – هرگاه گسله ای، امتداد رودخانه را طی زاویه نسبتا بزرگی قطع کند، باعث تغییر ناگهانی مسیر ان شود. . 3. تغییر ناگهانی در نیمرخ بستر رودخانه – اگر در حوالی بستر رودخانه، گسلی بوجود اید،باعث بالا امدن یا پایین رفتن زمین می شود. و اگر فرسایش رودخانه با بالا امدن یا پایین رفتن متناسب نباشد، در حوالی گسله، شیب بستر رودخانه با سایر نقاط تفاوت پیدا می کند که این امر، می تواند نشانه ای برای تشخیص گسله باشد. فصل ششم - چین بطور کلی چین ها را می توان بعنوان پیچ و موج های حاصله در سنگها تعریف کرد. بعبارت دیگر، چین ها ان دسته از تغییر شکل های سنگها هستند، که فقط باعث تغییر وضعیت سنگ می شوند، بدون انکه در ان گستگی بوجود اورند. مشخصه های چین . 1. لولای چین – لولای چین خط فرضی است که نقاطی از یک لایه را که دارای حداکثر انحنا هستند، به یکدیگر وصل می کند. لولای چین می تواند افقی، قائم و مایل باشد. . 2. سطح محوری چین – سطح فرضی که تمام لولا های چین را در برداشته باشد، بنام سطح محوری چین خوانده می شود. این سطح، حتی المقدور چین را به دو قسمت متقارت تقسیم می کند. . 3. محور چین – محور چین خطی است که به موازات لولای ان است و در حقیقت می توان ان را بصورت خط مستقیمی تعریف کردکه هرگاه به موازات خود در فضا حرکت کند، چین را بوجود می اورد. در بعضی از کتاب ها محور و لولای چین را بعنوان دو مفهوم مترادف بکار می برند. . 4. دامنه های چین – طرفین چین، بنام دامنه های ان خوانده می شود. . 5. اثر محوری چین – فصل مشترک سطح محوری با یک سطح افقی یا قائم بنام اثر محوری ان نامیده می شود. معمولاً سطح افقی را، سطح زمین در نظر گرفته می شود. . 6. خط الراس یا ستیغ – خط الراس چین، خط فرضی ای است که بالاترین نقاط یک چین را بهم وصل می کند. بایستی توجه داشت که اگر چه در بعضی موارد خط الراس و لولای چین خط واحدی هستند ولی این امر الزامی نیست و در پاره ای اوقات باهم متفاوت هستند. . 7. خط القعر – خط القعر هر چین، خط فرضی است که پایین ترین نقاط ان را به یکدیگر وصل می کند. . 8. قله – بالترین نقطه یک چین بنام قله ان نامیده می شود. . 9. زاویه میل چین – وضعیت هر چینی را می توان با لولای ان مشخص کرد. در حالت کلی، لولای چین مورب است و بنابراین، برای مشخص کردن ان بایستی ازیموت و شیب ان را مشخص کرد. تاقدیس و ناودیس تاقدیس – در حالت کلی، تاقدیس را می توان به صورت چینی که تحدب ان رو به بالاست. از انجا که در بسیاری موارد، خط الراس چین فرسایش می یابد و نمی توان حالت یاد شده را در ان مشاهده کرد، لذا در تعریف جامع تر، تاقدیس به صورت چینی تعریف می شود که طبقات قدیمی تر در مرکز ان قرار دارند. شیب دو دامنه تاقدیس در جهت خلاف یکدیگر است. ناودیس – در حالت کلی، ناودیس عبارت از چینی است که تحدب ان به طرف پایین است. در اینجا تعریف جامع تر ان، عبارت از چینی است که طبقات جوانتر در مرکز ان قرار دارند. شیب دو دامنه به سوی یکدیگر است. تقسیم بندی هندسی چین ها . 1. چین متقارن – چین متقارن چینی است که سطح محوری ان قائم باشد و چین را به دو قسمت متقارن تقسیم کند. . 2. چین نا متقارن – در حالتی که سطح محوری چین قائم نبوده و ان را به دو قسمت قرینهتقسیم نکند. دو دامنه این نوع چین دارای شیب زیاد است. . 3. چین برگشته - چین برگشته. چینی است که سطح محوری ان مایل و هر دو دامنه ان در یک جهت شیب داشته باشد. شیب دو دامنه این چین ها مختلف و یکی از انها برگشته است. . 4. چین خوابیده – در حالتی که سطح محوری چین افقی یا تقریبا افقی باشد، بنام چین خوابیده خوانده می شود. . 5. چین هم شیب - این نام به چین هایی اطلاق می شود که در یک جهت شیب داشته و شیب انها مساوی باشد. دامنه های این چین ها ممکن است قائم، و مایل و یا افقی باشد. . 6. چین جناغی – اگر دو دامنه چین طی زاویه تندی نسبت بهم قرار گرفته باشند، چین حاصله بنام چین جناغی نامیده می شود. . 7. چین جعبه ای – اگر قسمت لولای چین مسطح باشد، ان را بنام چین جعبه ای می خوانند. . 8. چین بادبزنی – چین بادبزنی چینی است که هر دو دامنه ان برگشته است. در چین بادبزنی تاقدیسی، هر دو دامنه به سوی یکدیگر است در صورتی که در چین بادبزنی ناودیسی، شیب دو دامنه از هم دور می شوند. . 9. چین از دو سو متمایل – اگر لولای چین، از هر دو سو، شیب داشته باشد، به نام چین از دو متمایل خوانده می شوند. . 10. گنبد – عبارت است از تاقدیس که امتداد مشخصی ندارد. به عبارت دیگر، شیب طبقات در تمام قسمت ها، به طرف خارج متوجه است. . 11. تشتک – ناودیسی است که امتداد و محور معینی ندارد و شیب طبقات در تمام قسمت ها، به طرف مرکز ان، متوجه است. تقسیم بندی چین ها بر اساس عمق انها الف ) چین های موازی – چینی که در ان ضخامت لایه ها ضمن چین خوردگی ثابت می ماند. ب ) چین های مشابه - چین مشابه چینی است که وضعیت ان نسبت به عمق ثابت مانده و تغییری نکند. بطوری که دیده می شود، در این چین ها، ضخامت لایه ثابت نیست بلکه اندازه ان در قسمت های بالا و پایین چین به مراتب بیشتر از ضخامت لایه در دامنه های ان است. ج ) چین های هماهنگ و ناهماهنگ – در بسیاری موارد، طبقات رویی و زیرین، در مراحل مختلف چین خوردگی پیدا می کنند. اگر وضعیت عمومی چین خوردگی سنگها بالا و پایین یکسان باشد، یعنی یک تاقدیس در قسمت های پایین هم چنان تاقدیس باقی بماند، چین خوردگی، بنام هماهنگ و در غیر این صورت بنام ناهماهنگ نامیده می شود. د ) چین های سوراخ کننده – ممکن است چندین لایه روی هم قرار گرفته و طبقات زیرین، ازجنس مواد شکل پذیری مانند نمک، گچ و مواد نظیر انهاباشد. ممکن است این مواد شکلپذیر، در نقطه ای جمع شوند و طبقات رویی را به صورت گنبد در اورند. سیستم چین ها طول موج چین - بطوری که گفتیم چین ها منفرد نیستند. فاصله بین دو قله دو تاقدیس یا ناودیس متوالی، بنام طول موج چین خوانده می شود. طول موج چین ممکن است از چند سانتی متر تا چندین کیلومتر تغییر کند. دامنه چین – نصف فاصله عمودی بین خط الراس یک تاقدیس و خط القعر یک ناودیس مجاور، بنام دامنه چین خوانده می شود. ناودیس شکنجی – در بسیاری موارد ناودیس بزرگ، خود از چین های کوچک و متعددی تشکیل یافته است که در این حالت بنام ناودیس شکنجی نامیده می شود. تاقدیس شکنجی – تاقدیس شکنجی نیز تاقدیس بزرگی است که از چین های کوچک متعدد تشکیل یافته است. پهنای تاقدیس شکنجی نیزدرحدودچندکیلومتر است. دررشته جبال البرز نمونه های متعددی از ناودیس و تاقدیس های شکنجی رامی توان مشاهده کرد. ژئوسینکلینال – گرچه از نظر لغوی ژئوسینکلینال به معنی ناودیس زمین است اما نبایستی ان را به جای ناودیس بزرگ بکار برد. ژئو سیکلینال حوضه رسوبی وسیعی است که ضخامت رسوبات ان به چند هزار متر می رسد. علیرغم ضخامت زیاد رسوبات ژئوسیکلینال ها، محیط رسوبگذاری انها عمیق نیست و علت اصلی تجمع رسوبات، فرورفتن تدریجی کف ژئو سیکنلینال می باشد. ژئو آنتی کلینال – ژئو انتی کلینال، یک بالا امدگی وسیع است که ابعاد ان در مقایسه با ابعاد ژئو سیکلینال است. چنین پدیده ای ممکن است در داخل یا خارج ژئو سینکلینال دیده شود. چین های پوششی - در موارد، چین های منفرد و مجزایی دیده می شوند که توسعه چندانی ندارند ولی روی یکدیگر می پوشانند. این چین ها بنام چین های پوششی نامیده می شود. تک چین و پادگانه ساختمانی اگر در ناحیه ای سنگ ها، نسبت به سنگهای مجاور خود، بدون ایجاد شکستگی بالاتر قرار گیرند، سنگ های بین انها از حالت افقی خارج شده و به حالت شیب دار قرار خواهند گرفت، این چین خوردگی که در ان،لایه ها در ناحیه ای بطور ملایم شیب دار می شوند، به نام تک چین نامیده شود. بنابراین، تک چین به طبقات شیب داری گفته می شود که شیب انها در یک جهت باشد. اگر طبقات تک چین را در امتداد شیب ان تعقیب کنیم، در منطقه محدودی شیب لایه ها کمتر شده و به طبقات اولیه قبل از تغییر شکل، تبدیل می شود. این گونه طبقات بنام پادگانه ساختمانی نامیده می شود. ریز چین هر گاه دو لایه مقاوم یک لایه نامقاوم را احاطه کند که این لایه بر اثر (تکتونیک) حرکتی انجام دهد زیر چین در لایه نامقاوم حاصل خواهد شد. فصل هفتم – ساخت های اولیه سنگهای اذرین خروجی گدازه – هنگامی که ماگما به سطح زمین راه می یابد، در سطح زمین جریان یافته و پس از سرد شدن، گدازه ها را بوجود می اورد. گدازه ها، توده های اذرین لایه شکلی هستند که ضخامتشان در مقایسه با گسترش عرضی انها ناچیز است. حالت گدازه تابع مشخصات زمینی است که در ان جریان می یابد. مثلاً در مواردی که زمین تقریبا مسطح باشد، گدازه نیز قشر کم و بیش افقی خواهد بود، در صورتی که در دامنه آتشفشانها، گدازه ها به حالت شیب دار مشاهده می شود. مشخصات گدازه ها – ضخامت گدازه ها معمولاً در حدود چند متر است و گدازه های باضخامت بیش از 100 متر، فوق العاده نادر است. گسترش عرضی گدازه ها تا حد زیادی به جنس انها بستگی دارد. گرانروی گدازه های بازی و متوسط کم است، بنابراین، این دسته از گدازه ها، بهاسانی جریان افتاده و سطح وسیعی را در بر می گیرند. ضخامت این دسته از گدازه کم وبیش در سرتاسر ان یکسان است. گدازه های اسیدی، لزج ترند و بنابراین، گسترش چندانی ندارند و غالبا به صورت توده های عدسی شکل اند. ساخت گدازه ها الف ) ساخت منشوری ب ) ساخت بالشی ج ) تغییرات داخلی قشر گدازه آتشفشان ها آتشفشان ها نیز اشکال دیگری از ساخت های اولیه سنگهای اذرین خروجی اند که در اثر خروج ماگما، بوجود می ایند. مهم ترین قسمت های یک آتشفشان از نظر زمین شناسی ساختمانی، مخروط و دهانه آتشفشان است که اینک به بررسی انها می پردازیم. . 1. مخروط آتشفشانی – مخروط آتشفشانی در اثر سرد شدن و تجمع مواد خروجی آتشفشان به وجود می اید این گونه ساختمانها را از نظر های مختلف می توان تقسیم بندی کرد. مثلاً اساس تقسیم بندی سنگ شناسی، جنس سنگهای تشکیل دهنده مخروط و اساس طبقه بندی فیزیوگرافی، مرحله فرسایش ان است اما در زمین شناسی ساختمانی، مخروط ها را از نظر ساختمان داخلی طبقه بندی می کنند. در این تقسیم بندی، می توان انواع مخروط های زیر را تشخیص داد : الف ) مخروط گدازه ای – این مخروط ها از گدازه های خیلی سیال تشکیل شده و به همین جهتدارای دامنه های کم شیب اند. این مخروط ها تماما از جنس گدازه اند. و در مورد انها قسمت اعظم ماگما از درون دهانه اصلی آتشفشان، خارج شده است. در مواردی که ماگماهنگام خروج از آتشفشان سرد و لزج باشد، در فاصله کمی پس از خروج از دهانه، منجمد می شود و مخروط پر شیبی را به وجود می اورد که بنام هورنیتو موسوم است. ب ) مخروط های اذر اواری – این مخروط ها در نتیجه تجمع مواد اذر اواری که از آتشفشان خارج می شود تشکیل شده و در بعضی موارد ممکن است دارای دامنه های پر شیب باشد. ج ) مخروط مرکب – این مخروط ها از قشر های متناوب گدازه و مواد اذر اواری تشکیل می شود. در این گونه مخروط ها، قسمت اعظم ماگما از دهانه های فرعی آتشفشان خارج می شود. . 2. دهانه – قسمت بالایی مخروط آتشفشان، بنام دهانه خوانده می شود بسته به وضعیت دهانه، حالات زیر را می توان تشخیص داد : الف – کرارتر کرارتر فرورفتگی موجود در انتهای مخروط آتشفشان است که در حالت کلی، به صورت یک مخروط ناقص در بالای ان قرار دارد. قطر قسمت پایین کرارتر معمولاً کم است و ندرتا از 300 متر تجاوز می کند اما قطر قسمت بالای ان، در اثر ریزش دیواره، ممکن است خیلی زیاد باشد. کرارتر معمولاً در اثر انفجار در قسمت های بالایی دود کش آتشفشان، بوجود می اید. ب – کالدرا کالدرا فرورفتگی بسیار بزرگی است که در قسمت های بالایی آتشفشان به وجود می اید. مقطع این فرورفتگی، معمولاً دایره و در بعضی موارد نامنظم است. قطر کالدرا ممکن است به جندین کیلومتر برسد. کالدرا در نتیجه تخریب دیواره دهانه آتشفشان به وجود می اید. فصل هشتم – ساخت های اولیه سنگهای اذرین نفوذی تقسیم بندی توده های نفوذی در زمین شناسی ساختمانی، توده های نفوذی را بسته به وضعیت انها نسبت به سنگهای مجاور، به دو دسته توده های هم شیب و ناهم شیب تقسیم می کنند. هر یک از این گروه ها، بسته به شکل و ابعاد توده خود به گروه های کوچک تر تقسیم می کنند. معمولاً در مجاورت توده نفوذی، طبقات رسوبی یا سنگهای دگرگونی حاوی شیستوزیته وجود دارد. اگر توده نفوذی با سطح لایه بندی طبقات رسوبی یا شیستوزیته سنگهای دگرگونی مجاور موازی باشد، ان را توده نفوذی هم شیب و در غیر این صورت، ناهم شیب می گویند. توده های نفوذی هم شیب . 1. سیل ها – سیل ها، که بنام ورقه نیز خوانده می شوند، توده های نفوذی لایه ای شکلی اند که به موازات لایه بندی یا شیستوزیته طبقات مجاور، تشکیل می شوند. گسترش سیل ها در بعضی موارد فوق العاده زیاد و ممکن است به چندین هزار کیلومتر مربع برسد. نکته جالب ان است که در بسیاری حالات، ضخامت سیل نیز تقریبا ثابت باقی می ماند. بدیهی است سن سیل همواره از سن سنگهای درون گیر خود، کمتر است. از نظر وضعیت، سیل ممکن است به حالت افقی، قائم و یا مایل دیده می شود. و بدیهی است در هر حالت، تابع مشخصات لایه های اطراف خود باشد. ضخامت سیل از چند سانتیمتر تا چند صد متر ممکن است تغییر نماید. . 2. لاکولیت ها - لاکولیت ها توده های نفوذی عدسی مانندی هستند که در فصل مشترک لایه ها نفوذ کرده و طبقات رویی را به صورت گنبد در می اورند. باتوجه به این تعریف،در می یابیم که لاکولیت مشابه سیل ها هستند با این تفاوت که گسترش عرضی لاکولیت ها فقط چند برابر ضخامت انها ست در صورتی که در مورد سیل ها، ممکن است به چندین برابر برسد. سنگهای اذرین تشکیل دهنده لاکولیت معمولاً از نوع متوسط و بازی ( مثل آندزیت نفلین سنییت) می باشد. . 3. لوپولیت ها – لوپولیت ها توده های نفوذی وسیعی اند که در نتیجه نفوذ ماگما در ساختمان های تشتکی شکل به وجود می ایند. ماگما تشکیل دهنده لوپولیت معمولاً از نوع بازی می باشد. . 4. فاکولیت ها – فاکولیت ها توده های نفوذی کوچکی هستند که به شکل عدسی، در خط الراس تاقدیس ها و یا در خط القعر ناودیس ها، تشکیل می شوند. بایستی توجه داشت که تنها در حالاتی فاکولیت ها جزو ساختمانهای اولیه سنگهای اذرین به شمار می آیند که سنگها، قبلا به صورت تاقدیس یا ناودیس چین خورده باشند و در حالتی که یک توده نفوذی مثل سیل، همراه با طبقات درون گیر خود چین بخورد، ساختمان حاصله را بایستی در گروه ساخت های ثانوی، طبقه بندی کرد. توده های نفوذی ناهم شیب دایک ها – دایک ها توده های نفوذی لایه ای شکلی اند که طبقات اطراف خود را قطع می کنند. دایک ها غالبا در نتیجه تزریق ماگما در داخل شکستگی سنگها به وجود می ایند. در حقیقت فرق دایک و سیل، تنها درنحوه قرار گرفتن این توده ها نسبت به طبقات اطراف است و در مورد انها نیز همانند سیل ها، می توان انواع ساده مکرر، مرکب و تفریق شده راتشخیص داد. منبع : معماری نیوز

تصاویر دیدنی از رگهای خونی زمین دلتاهای سیاره زمین قهرمان هایی هستند که با انتقال رسوبات رودخانهها به خطوط ساحلی حیات را برای صدها هزار کیلومتر در سراسر سیاره زمین به ارمغان میآورند. یک نفر از هر 15 نفر جمعیت جهانی در کنار یکی از 40 دلتای مهم زمین زندگی می کند و به قدرت پایان ناپذیر آنها برای ثبات پذیر کردن منطقه ای که در آن به سر می روند اتکا کرده اند. با نگاهی از فضا، این مناطق گسترده به نظر شبیه رگهای خونی می رسند که از سراسر قاره ها عبور می کنند تا به دریا برسند. در حقیقت تنها زمانی که از بالا به آنها نگاه کنیم می توانیم وسعت و تأثیری که بر شکل دهی به سرزمین ما دارند و همچنین زیبایی آنها را درک کنیم. این دلتا در جزیره بیساگوس، غرب آفریقا که تنها 20 تا 80 جزیره آن مسکونی بوده قرار دارد. این تصویر نقاشی های ونگوگ را به ذهن متبادر نمی کند؟ خلیج پاپوآ در گینه نو: منطقه ای به وسعت 400 کیلومتر که وسعت دریای آن به 35 کیلومتر مربع می رسد دلتای لینا در روسیه چون درخت زندگی فضای 61 کیلومتر مربع را پوشانده است دلتا در رودخانه گنگ، بنگلادش ، مقدس ترین رودخانه جهان برای پیروان آئین هندو به علل تاریخی و دینی متفاوت دلتایی در می سی سی پی، آمریکا نشان دهنده زندگی گیاهی است با نگاهی از دور دستها به سختی می توان تصور کرد که 500 میلیون نفر کنار این رودخانه ها زندگی می کنند یا فجایع طبیعی هم می تواند در این مناطق رخ دهد. دلتاها سرزمینهای مثلثی شکلی هستند که از آبرفتهای رودخانه ها تشکیل می شود. واژه دلتا ازحرف یونانی " دلتا" گرفته شده که شکل آن با حروف بزرگ به شکل یک مثلث است، شکل متداولی که دلتهای رودخانه ای از آن برخوردار هستند، چون دلتای رود نیل. دکتر هلن برنینگهام استاد جغرافیای فیزیکی در دانشگاه کالج لندن اظهار داشت: این تصاویر نشان دهنده اشکال متنوع دلتاهای رودخانه ای هستند. دلتهاها دربرگیرنده تالابهای ارزشمندی است که سهم مهمی در اکوسیستمها دارند. براساس گزارش دیلی میل، وی افزود: برای مثال دلتای گنگ – براهماپوترا که بخش وسیعی را در جنوب بنگلادش و شرق هندوستان پوشانده است یکی از پرجمعیت ترین مناطق دنیا محسوب می شود. شانگهای چین: تصویر ماهواره ای نشان دهنده اهمیت بندر دریایی در شانگهای و رودخانه یانگتزه تصویر ماهواره ای از خلیج بومبتوکا، ماداگاسکار رودخانه قرمز رنگ: خلیج دهانه ای بتسیبوکا در ماداگاسکار که گل و لای قرمز رنگ بسیاری را به دریا می ریزد، فرسایش طبیعی موجب صدمات بسیاری به این منطقه شده است زندگی در کنار دلتاها می تواند خطراتی را نیز به همراه داشته باشد. دکتر بورنینگهام اظهار داشت: دلتاها سرزمینهایی هستند که به سادگی فرسایش می یابند. وی اضافه کرد: این سرزمینها در معرض خطر مد دریایی هستند که می تواند به افزایش خطر سیل هم منتهی شود. افزایش سطح دریاها که به گرمایش زمین منتهی می شود مهمترین تأثیر گرمایش زمین در دلتاهای رودخانه ای هستند. منبع : خبرگزاری مهر

باور موفقترین آدمهای روی زمین آیا هیچ وقت آدمهای شاد و موفقی را که به رویاهایشان رسیدهاند ، دیدهاید؟ تا حالا دلتان خواسته از آنها بپرسید نظرشان درباره خودشان چیست و اصلا دنیا را چطوری میبینند؟ سالهاست که درخصوص افراد استثنایی که در تجارت، ورزش و دیگر رشتهها موفقند، تحقیق میشود. در این سالها بعضی باورهای مهم و اساسی درباره این انسانهای موفق سالم و شاد به اثبات رسیده است. اگر شما هم دوست دارید شادتر باشید و زندگی در کنترل خودتان باشد، بهتر است با ما همراه شوید و چند هفتهای را با این ۶ باور مهم طی کنید. باروهای ما پنجرهای هستند که ما از آن به دنیا نگاه میکنیم... [/url] آنها تمام زمینههای زندگیمان را شکل میدهند. اگر تصمیم بگیرید با نظر مثبت به زندگی نگاه کنید، دیدگاه شما خوشبینانه و قدرتمند میشود و خیلی زود از این طرز برخورد با دنیای اطرافتان بهره میبرید. ۱) خودتان بهتر از هر کسی خودتان را میشناسید: مردی یک شب کلید خانهاش را گم کرده بود و نمیتوانست وارد خانه شود. او بیرون منزل در نور چراغ کوچه دنبال کلیدش میگشت. کمی بعد همسایهاش او را دید و به کمک او آمد تا با هم کلید را پیدا کنند. اما بیفایده بود. پس از کلی جستجو همسایه از او پرسید: اگر تو کلید را در منزل گم کردهای، چرا در خیابان دنبال آن میگردی؟ مرد پاسخ داد: چون در خیابان نور بیشتر است! حالا تصور کنید شما جهت و معنای زندگی را گم کردهاید. اگر از مردم بپرسید اهداف شما در زندگی چه باید باشد، درست مثل این است که در خیابان دنبال کلیدی بگردید که درخانه جا گذاشتهاید. هیچکس به شما نمیتواند بگوید چطور به زندگیتان معنا ببخشید. روش دیگران به درد شما نمیخورد. شما باید درون خودتان را جستجو کنید. حتی اگر یک عمر برای یافتن پاسخهای خود جای دیگری را جستجو کردهاید، به محض این که به درون خودتان رجوع کنید، میبینید که پاسخ سوالهای زندگی برای شما روشن میشود. ۲) اگر گام به گام پیش بروید، به هر چه بخواهید میرسید: حقیقت این است که هر نوع مهارتی را میتوان یاد گرفت، هر مشکلی را میشود حل کرد و هر کاری را میتوان به نتیجه رساند، فقط اگر مرحله به مرحله پیش بروید و کارهای بزرگ را به قسمتهای کوچکتر تقسیم کنید. وقتی یک کار بزرگ را به چند مرحله کوچکتر تقسیم کنید، انجام آن آسانتر میشود و دیگر به نظرتان سنگین نیست. ما ناخودآگاه در بسیاری موارد این کار را انجام میدهیم. مثلا وقتی قرار است یک شماره تلفن را به خاطر بسپاریم، اعداد آن را ۳ تا ۳ تا یا ۲ تا ۲ تا حفظ میکنیم. نکته مهم آن است که اگر میخواهید دیوار بین خود و رویاهای زندگیتان را بردارید، بهترین کار آن است که آجر به آجر پیش بروید تا به هدفتان برسید. ۳) اگر روش شما جوابگو نیست، آن را عوض کنید: دکتر اسپنسر جانسون، نویسنده کتاب چه کسی پنیر من را برداشت، فرق بین آدمها و موشها را این طور توصیف میکند. وقتی یک موش حس میکند تلاشهایش به نتیجه نمیرسد، روش خود را عوض میکند، اما وقتی آدمها حس میکنند کاری که انجام میدهند به نتیجه نمیرسد، عصبانی و خسته میشوند و دوست ندارند روش خود را عوض کنند. حتی گاهی اگر کسی راهکار تازهای را به آنها نشان دهد، حالت دفاعی به خود میگیرند و میگویند: «من همیشه این کار را همین طور انجام دادهام. «یا» من آدمی این مدلی هستم.» در اصل این آدمها از پذیرفتن راهکار تازه و انجام آن میترسند و حس میکنند ترسشان به این معناست که دیگر روشها اشتباه است. همیشه آنچه به نظر ما طبیعی و صحیح به نظر میرسد، در اصل محصول باورهایتان است و به ندرت نشان دهنده همه احتمالات و امکانات پیش رویمان یا تخمین صحیحی از تواناییهایمان است. اگر واقعا میخواهید در زندگی خود نتایج متفاوتی به دست بیاورید باید از حصاری که به منظور راحتی دور خود کشیدهاید، پا را فراتر بگذارید و راهکارهای متفاوتی را امتحان کنید. ۴) شکست وجود ندارد: تنها شکستی که در زندگی وجود دارد، این است که دست از یادگیری بردارید. جز این مورد هر نتیجهای که پیش رویتان میآید، بازتابی است که به شما میگوید آیا راهکار انتخابی شما را به هدف نزدیکتر کرده یا دورتر. آدمهایی که به اهدافشان میرسند، یک خصوصیت مشترک دارند، آنها از شکست و اشتباه نمیترسند، چون میدانند هر اشتباه یا شکست فرصتی است برای یادگیری که باید از آن استفاده کرد شکست، لازمه یاد گرفتن است. ۵) شما همین حالا در حال شکل دادن به آیندهتان هستید: تفاوت بارزی که میان افراد موفق و ناموفق وجود دارد، این است که افراد موفق در حال زندگی میکنند اما افراد ناموفق در گذشته سیر میکنند. اگر دائم به گذشته بچسبید، تمام زیباییها و فرصتهایی را که زندگی در حال حاضر به شما ارزانی کرده از دست میدهید. اگر هم در حال زندگی کنید بسرعت میتوانید فرصتهای رسیدن به اهدافتان را صید کنید. مهم نیست در گذشته چقدر تلاش کردهاید. هر لحظه از هر روز زندگی فرصت تازهای است تا به خوشبختی و موفقیت نزدیکتر شوید. اگر بار دیگر ترسهای قدیمی و باورهای محدودکننده مانع شادی و موفقیت شما شدند، آنها را در ذهنتان متوقف و در درونتان افکار مثبت و خوشبینانه را جایگزین افکار منفی کنید. قدرت باورهای مثبت آنقدر زیاد است که میتوانید به کمک آنها از تمام لحظات زندگی پلی برای موفقیت بسازید.

اندازه گیری زمین لرزه برای آگاهی از میزان تاثیر هر پدیده لازم است تا بتوانیم به نحوی آن را بصورت کمی بیان کنیم. برای کمی کردن اندازه زلزله، از دو رهیافت مختلف استفاده می-شود؛ یک رهیافت بر اساس اندازه گیری دستگاهی (بزرگای زلزله) و دیگری بواسطه تاثیر پذیری دست سازهای بشر از زلزله (شدت زلزله). شدت زلزله در هر مكان متفاوت است و با دور شدن از كانون زلزله كم می شود، در حالی كه بزرگای زلزله همواره ثابت است و ربطی به دور شدن از كانون ندارد (چرا كه با كل انرژی آزاد شده مرتبط است) شدت زمین لرزه: شدت یك زلــزله در یك مكــان خاص بــر مبنای اثرهای قابل مشاهده زمین لرزه در آن مكان تعیین می شود. دقت در تعیین شدت زلزله به دقت مشاهده كننده وابسته است. تخمین شدت وسیلة مفیدی برآی تخمین اندازة زلزله های تاریخی است، بویژه در ناحیه هایی نظیر كشور ما كه كشوری باستانی و با میراث تاریخی و فرهنگی كهن است و لذا اطلاعات مهمی می توان از زلزله های رویداده در زمانی كه ثبت تاریخی وجود دارد به دست آورد. مقیاسهای مختلفی برای تعیین شدت زمین لرزه همانند مقیاس مرکالی اصلاح شده، MSK، EMS98 و ... ارائه شده است. تعیین شدت زمین لرزه بدین ترتیب است که برای هر کدام از مقیاسها جدولی تهیه شده است و بر اساس آن میزان آسیبهای ناشی از زلزله بر سازه های مختلف ارائه گردیده است و مشاهده گر با تطبیق خسارتهای بوجود آمده از زلزله با موارد ذکر شده در جدول، شدت زلزله را تعیین می کند. بزرگای زلزله: بمنظور اندازه گیری زمین لرزه و بدست آوردن معیاری برای مقایسه و سنجش زمین لرزه ها، از بزرگای زلزله استفاده می شود که می توان آن را با در نظر گرفتن دامنه نوسانات روی نگاشت محاسبه نمود. مقیاسهآی متفاوتی برآی اندازه گیری بزرگای زلزله وجود دارد. اولین مقیاس بزرگا، توسط چارلز ریشتر در سال 1935 برآی زلزله هآی جنوب كالیفرنیا تعریف شد كه بزرگای محلی یا ML نامیده می شود. علاوه بر مقیاس ریشتر، مقیاسهای مختلف دیگری نیز وجود دارند که هر کدام کاربردهای خاص خود را در مهندسی زلزله و زلزله شناسی ایفا می کنند. هر زلزله فقط و فقط یک بزرگا دارد و بزرگا با فاصله از محل وقوع زلزله تغییر نمی یابد. ذکر این نکته ضروری است که بزرگای زلزله، بتنهایی نمی تواند معیاری برای سنجش میزان خرابی در زلزله باشد. همانطور که گفته شد، بزرگای زلزله فقط بر اساس میزان انرژی آزاد شده در زلزله محاسبه می گردد و عمق و یا سایر پارامتر ها در محاسبه آن دخیل نمی باشد. از این رو دو زلزله با بزرگاهای یکسان ولی عمقهای متفاوت میزان خرابیهای متفاوتی را ببار می آورند. چرا که با عمیقتر شدن کانون زلزله، امواج لرزه ای فاصله بیشتری را تا سطح زمین طی می کنند که در این فاصله مقداری از انرژی آزاد شده کاهیده شده و از بین می رود. در قسمت قبل بیان شد که زلزله های ایران، اغلب از نوع کم عمق می باشند، لذا انتظار می رود میزان خرابی و آسیب ناشی از این زلزله ها بیشتر باشد. رده بندی شدت مركالی (اصلاح شده MMI) بزرگی شدت تاثیرها Iاحساس نمی شود IIتوسط شخص در حال استراحت یا در طبقات بالای ساختمان احساس می شود. IIIدر داخل ساختمان احساس می شود. اشیاء آویزان تکان می خورند ارتعاشی مثل گذر کامیونهای سبک دارند. مدت لرزش قابل برآورد است. ممکن است زلزله به حساب نیید. IVاشیاء آویزان تاب می خورند. ارتعاشی مثل گذر کامیونهای سنگین یا احساس ضربتی مثل برخورد یک توپ سنگین به دیوار دارد. ماشینهای پارک شده تکان می خورند. پنجره ها، بشقابها و درها به صدا در می آیند. شیشه ها به صدا در می آیند. ظروف سفالی به هم می خورند. در حد فوقانی IV دیوارهای چوبی و قابها ترک بر می دارند. Vدر خارج ساختمان احساس می شود. جهت آن قابل برآورد است. افراد خواب بیدار می شوند. مایعات به حرکت در می آیند و برخی از آنها به خارج ظرف خود می ریزند. اشیاء ناپایدار کوچک جا به جا یا واژگون می شوند. درها تکان می خورند و باز و بسته می شوند. ساعتهای آونگی متوقف شده، به حرکت آمده یا سرعتشان تغییر می کند. VIتوسط همه احساس می شود. بسیاری متوحش شده و از ساختمانها خارج می شوند. اشخاص به طور نامتعادلی حرکت می کنند. پنجره ها، بشقابها و ظروف شیشه ای می شکنند. اشیاء، کتابها و چیزهای دیگر از قفسه ها به خارج می ریزند. عکسها از دیوارها فرو می افتند. مبلها جا به جا شده یا واژگون می شوند. گچهای ضعیف یا ساختمانهای نوع D ترک بر می دارند. زنگهای کوچک کلیساها و مدارس به صدا در می آیند. درختان و بوته ها تکان می خورند. VIIایستادن مشکل می شود. توسط رانندگان وسايل نقلیه احساس می شود. اشیاء آویزان شدیداً نوسان می کنند. مبلها و وسایل چوبی می شکنند. بناهای نوعD صدمه می بینند و ترک بر می دارند. دودکشهای ضعیف در محل اتصالشان به سقف می شکنند. قطعات گچ، آجرهای سست، سنگ و کاشی سقوط می کنند، برخی از بناهای نوع Cترک بر می دارند. امواج آب در سطح حوضها و آبگیرها گل آلود می شود. لغزشها و حفرات کوچکی در سواحل شنی و ماسه ای ایجاد می شود. زنگهای بزرگ کلیساها به صدا در می آیند. نهرهای آبیاری صدمه می بینند. VIIIهدایت وسایل نقلیه مشکل می شود. بناهای نوع C صدمه می بینند و بخشی از آنها فرو می ریزند. به بناهای نوع B کمی صدمه وارد می آید بناهای نوع A بدون صدمه باقی می مانند. گچ کاریها و برخی از دیوارها فرو می ریزند. دودکشها و بناهای یادبود، برجها و مخازن مرتفع می چرخند و فرو می ریزند. دیوارهای جداکننده ای که محکم نباشد از محل خود خارج می شوند. شمعهای فرسوده شده می شکنند. شاخه های درختان می شکنند. میزان دما و جریان آب چشمه ها و چاهها تغییر می کند. در زمینهای مرطوب و دامنه های پر شيب ترکهایی ایجاد می شود. IXعموم مردم احساس وحشت می کنند. بناهای نوع D کاملاً تخریب می شوند، بناهای نوع C به شدت صدمه می بینند و گاه کاملاً فرو می ریزند، بناهای نوع B به طور جدی صدمه می بینند. ساختمانهای پیش ساخته، اگر خوب به هم متصل نشده باشند، از محل پی جا به جا می شوند مخازن شدیداً صدمه می بینند. لوله های زیرزمینی می برند. ترکهای آشکاری در زمین ایجاد می شود. در زمینهای آبرفتی، ماسه و گل به خارج فوران می کنند. Xپی اغلب بناهای معمولی و پیش ساخته تخریب می شود. برخی از سازه های چوبی خوب ساخته شده و پلها تخریب می شوند. سدها و خاکریزها صدمه جدی می بینند. زمین لغزه های بزرگ به وقوع می پیوندد. آب از ساحل کانالها، رودخانه ها، دریاچه ها و غیره به خارج می ریزند. ماسه و گل در سواحل و زمینهای هموار به طور افقی جا به جا می شوند. ریلهای راه آهن کمی خم می شوند. XIریلها به شدت خم می شوند. خطوط لوله زیرزمینی کاملاً از سرویس خارج می شوند. XIIخسارت تقریباً به طور کامل است. توده های سنگی بزرگ جابجا میشوند. اشیاء به هوا پرتاب می شوند.

گزارش تصویری/ خشکسالی زمینهای کشاورزی کرمان -2 کرمان - خبرگزاری مهر: کرمان در حالی طی سالهای اخیر با نرم بارندگی خود فاصله گرفته است که این استان وارد پانزدهمین سال خشکسالی می شود. عکس/ حمید صادقی

چه زمانی بدشانس ترین آدم روی زمین هستی!

زمین - EARTH [align=justify] سال تولید : ۱۹۳۰ کشور تولیدکننده : شوروی محصول : (ووفکوی کیف) کارگردان : الکساندر داوژنکو فیلمنامهنویس : الکساندر داوژنکو فیلمبردار : دانیلو دموتسکی هنرپیشگان : سمیون اسواشنکو، استیون شکورات، میکولا نادمسکی و یلنا ماکسیمووا نوع فیلم : سیاه و سفید، ۱۷۰۴ متر. صامت [/align] [align=justify]ـ "واسیلی" (اسواشنکو) کشاورز جوانی است که نخستین تراکتور را به روستائی در اوکراین میآورد تا گامی برای برقراری و توسعه مزارع اشتراکی برداشته باشد. "آرخیب بلوکون"، فئودال مرفه، و پسرش "خوما" که نمیتوانند موفقیت مردم و قطع شدن منافعشان را تاب بیاورند. شبهنگام ناجوانمردانه "واسیلی" را که از دیدار نامزدش "ناتلکا" (ماکسیمووا) بازمیگردد، میکشند. همه مردم دهکده به تشییع جنازه "واسیلی" میآیند، سرودهای انقلابی میخوانند و قاتلان "واسیلی" را طرد میکنند... ـ شاهکار داوژنکو و سینمای صامت شوروی. برجستگی فیلم در این است که از مایه ظاهریاش، تبلیغ برای برنامه اصلاحات ارضی آن سالهای کشور شوراها، فراتر میرود و به جلوهای شاعرانه از چرخه مکرر و آرام زندگی و مرگ تبدیل میشود (ضمن اینکه سیمائی ملموس از شخصیتهای روستائیاش ارائه میدهد)؛ با تصاویری جادوئی و ماندگار که نوعی وحدت وجود ژرف و در عین حال ساده را القاء میکنند: پیرمردی که خفته در بستری از طبیعت انتظار مرگ را میکشد و در آخرین لحظهها سیبی را گاز میزند؛ رقص شادمانه "واسیلی" در شبی که آدمیان در آغوش طبیعت به خواب رفتهاند؛ تشییع جنازه "واسیلی" از میان مزرعه ذرت و آفتابگردان و شاخههائی که چهرهاش را نوازش میدهند و آن باران تطهیرگر پایانی. داوژنکو پیوند لایزال و گرم میان انسان و طبیعت را با همجواری درخشان و پرمعنای تصاویرش، به نمایش میگذارد. [/align]

چهار روز پیش، یان تیمرمانس، عکاس ساکن هلند وقتی با تلسکوپ خود به خورشید صبحگاهی نگاه کرد، گویی آتشین به بزرگی زمین را در بالای خورشید تشخیص داد که کاملا از خورشید جدا شده بود. این گوی آتشین درواقع، شرارهای خورشیدی بود که کاملا از سطح این ستاره نسبتا متوسط جدا شده بود. شرارههای خورشیدی، فورانهای عظیمی از پلاسمای داغ هستند که در اثر اختلالات مغناطیسی انرژی میگیرند و به بیرون فوران میکنند.

تهران- ازبیش از 100 سال پیش که ثبت دمای هوا آغاز شد، سال 2010 تاکنون گرمترین سالی بوده که زمین پشت سرگذاشته می گذارد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، درحالی که ماه پیش دومین ژوئیه (اوسط تیر تا اواسط مرداد) گرمی بود که تاکنون به ثبت رسیده ، سال 2010 همچنان گرم ترین سال زمین به شمار می رود. "مرکز ملی داده های اقلیمی" آمریکا گزارش داد: میانگین دمای هوا در ژوئیه امسال 6/61 درجه فارنهایت (16/5 درجه سانتی گراد) بود. ژوئیه سال 1998 از امسال گرم تر بوده است. همچنین دوره زمانی ژانویه - ژوئیه (اواسط دی سال 88 تا اوسط مرداد 89) امسال با میانگین دمای 1/58 درجه فارنهایت (5/14 درجه سانتی گراد) گرم ترین دوره زمانی بوده که تاکنون ثبت شده است و پس از آن هفت ماه ژانویه - ژوئیه سال 1998 (اواسط دی ماه 1376 تا اواسط مرداد ماه 1377) در رده دوم قرار دارد. این گزارش به دنبال یک ماه رویدادهای آب و هوایی در سراسر جهان از جمله بروز سیل ها ، آتش سوزی ها ، ذوب یخ ها و گرمای طاقت فرسا منتشر می شود. دانشمندان در سال های اخیر نگرانی های فزاینده ای نسبت به گرم شدن هوای زمین بر اثر فعالیت های انسانی ابراز کرده اند؛ این در حالی است که فشارهای سیاسی و بحث های شدید درباره تغییرات اقلیمی، موجب کند شدن تلاش ها برای یافتن راه حلی برای کاهش گرمای زمین شده است.

نتایج یک تحقیق علمی نشان می دهد بیش از یک میلیارد نفر از ساکنان کره زمین تا سال دو هزار و پنجاه با کمبود آب مواجه خواهند شد. به گزارش واحد مرکزی خبر به نقل از خبرگزاری فرانسه ؛ در این تحقیق که آکادمی علوم آمریکا آن را انجام داده، آمده است "در حالیکه گرم شدن کره زمین، تاثیرات افزایش شهرنشینی را سرعت می بخشد، چنانچه در شهرهای بزرگ، استفاده از منابع آب با ضرباهنگ کنونی ادامه یابد،کمبود آب، تهدیدی برای بهداشت در برخی ابرشهرها محسوب شده و خطری جدی برای جانوران و گیاهان به شمار خواهد رفت و در مجموع، چنانچه روند شهرنشینی جمعیت کره زمین با سرعت کنونی به جلو برود، تا سال دو هزار و پنجاه، حدود نهصد و نود و سه میلیون نفر از ساکنان کره زمین که در شهرها سکونت دارند، روزانه به کمتر از یکصد لیتر آب برای ادامه حیات خود دسترسی خواهند داشت و این در حالی است که امروزه، آب مورد استفاده برای استحمام یک فرد، بیش از یکصد لیتر است". دانشمندان می گویند : "اگر به بحران مذکور، تاثیرات منفی و مخرب گرم شدن کره زمین را نیز اضافه کنیم، یکصد میلیون نفر دیگر از ساکنان کره زمین نیز به همین مقدار آب دسترسی نخواهند داشت؛ البته اگرچه برای این بحران راه حل هایی وجود دارد ولی رسیدن به این راه حل ها، سرمایه گذاری های کلان را در زیرساخت ها و نیز استفاده بهینه از منابع آب را طلب می کند". امروزه یکصد و پنجاه میلیون نفر از ساکنان کره زمین روزانه به کمتر از یکصد و پنجاه لیتر آب دسترسی دارند. این در حالی است که هر آمریکایی روزانه سیصد و هفتاد و شش لیتر آب مصرف می کند.

دور بردن زمین و درآوردن آب و گیاه آن وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا ﴿۳۰﴾ أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءهَا وَمَرْعَاهَا ﴿۳۱﴾ سوره ۷۹: النازعات - جزء ۳۰ « و زمین را پس از آن ضمن چرخش دور برد. آب و گیاهِ آن را هر دو از خود آن درآورد». نکات آیه: 1ـــ زمین ضمن چرخش دور برده شده است: در آیات پیش از این آیات می گوید: «اَ اَنـْـتـُمْ اَشَـدُّ خـَلْـقـاً اَمِ السَّـماءُ بَـنـیـها ــ رَفـَعَ سَـمْکَـهـا فـَسَـوّیـهـا»! «آیا آفـرینش شـمـا مـشکـل تر است یا ساختن مـنـظومـه شمسی؟ که نواحی و جوانب آنرا بهم آورده غلظت آنرا بالا برد و آنرا ساخت». راجع به این آیات در آغاز مـنـظـومه شمسی صحبت شد. پـس از آن، آیات مزبور مطرح می کند کـه: زمـین را ضمن چرخاندن (غـلـتاندن) دور برده است. این موضوع نیز در مطالب مربوط به منظومه شـمـسی دیـدیـم کـه در ابـتـدا سیارات در کنار خورشید درست شدند و بعد فاصله گرفـتند. موضوع جدید در آیه چـرخـش زمـیـن است . 2ـــ آب و گیاه زمین از خود آن در آورده شده است: آب موجود روی زمین گاز و بخاری بوده که با آتـشـفـشـانـهـای اولیه زمین از درون آن درآمده و به جو رفته و بعد باریدن گرفته. گیاهان نیز ناشی از وجود دی اکسید کربن بوده که ضمن فعالیت آتشفشانها از درون زمین درآمده بوده است. بارشهای سنگین اولیه و جدایی قاره ها أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاء صَبًّا ﴿۲۵﴾ ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا ﴿۲۶﴾ سوره ۸۰: عبس - جزء ۳۰ « و اینکه ما آبها را ریختیم ریختنی ــ بعـدها خشکی را شـقـه کردیم شـقـه کردنی»! نکات آیه: 1ــ آبهای روی زمین در حجم زیادی ریخته شده است: آبهای موجود روی زمین در ابتدا در درون زمین بوده، بعد بـصـورت بخار با آتـشـفـشـانها همراه با دود و گرما و گاز از زمین خارج شده و در جو جا گرفته و ابرها را تشکیل داده. بعد با سرد شـدن و بـه نـقـطـه بـارش رسـیـدن جـو بـارانـهـای سنگین باریده، طوریکه قـرآن بـجـای واژه بـاریـدن از واژه ریخـتـن استفاده کرده و با مـفـعـول مـطلق «صَـبّـاً» نیز روی ریختنِ آن تأکـیـد کرده که به معنی: "سیل آسا ریختن آن" میشود. 2ــ خشکی شقه شقه شده است: خشکیهای زمین در ابتدا یکی بود (یک خشکی بوده)، بعدها شـقـه شـقـه شده است. خـشـکـی هـا از هم دور شـده وَالأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَیْنَا فِیهَا رَوَاسِیَ وَأَنبَتْنَا فِیهَا مِن کُلِّ شَیْءٍ مَّوْزُونٍ ﴿۱۹﴾ و زمین را گسترانیدیم و در آن کوههاى استوار افکندیم و از هر چیز سنجیده‏اى در آن رویانیدیم (۱۹) سوره ۱۵: الحجر - جزء ۱۴ خشکیهای زمین پس از شقه شقه شدن رفته رفته از هم دور شده اند. در ابـتـدا انـسـان مـتـوجه انطباق خشکیها به هم شد و پس از بررسی آن نتایج زیر بدست آمد: ـــــ سـنگـهای نواحی غربی اروپا و آفریقا با سنگهای نواحی شرقی آمریکا هم عمر و هم نوع بودند. و نـتـیجه این می شود که این دو نقـطه زمانی پیش هم بوده اند. ـــــ مواد و عـناصری که در حفاری در نقطه ای در غرب قاره آفریقا پیدا و بررسی شـد، با مواد و عناصری که در نـقطه معادل آن در شرق قاره آمـریکا پیدا شد یکسان بود. و نتیجه این می شود که این دو نـقـطـه زمـانی در یک جـا و کـنار هم بوده اند. ـــــ با تصویر بـرداری نمـودن از اعـماق اقـیـانـوس اطـلـس ی که خط سراسری در وسط اقیانوس کشف شـد که مـواد مـذاب درون زمین را بیرون میریزد و اقیانوس را به دو قسمت تقسیم میکند و طرفـین خود را از هم دور می کند. زمـیـن شـقـه شـقـه است وَالسَّمَاء ذَاتِ الرَّجْعِ ﴿۱۱﴾ وَالْأَرْضِ ذَاتِ الصَّدْعِ ﴿۱۲﴾ إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ ﴿۱۳﴾ وَمَا هُوَ بِالْهَزْلِ ﴿۱۴﴾ « سوگند به جوِ برگشت دهنده ــ و به زمینِ شقه شقه ــ که این قرآن گفتار جدا جدا است نه اینکه چیز بیهـوده ای باشد»! نکات آیه: 1ــ جو بازگشت دهنده است. 2ـــ زمین شـقـه شـقـه است. 1ــ جو بازگشت دهنده است: جـو مـوارد مـضـر را از آمـدن بـه زمـیـن مـنع می کـند و آنها را به فضا برگشت می دهد، و موارد مفـیدی که از زمین بالا می روند را به زمین برگشت می دهد یا در جو نگه می دارند. (در بخش جو راجع به این مسائل صحبت شده است). 2ـــ زمین شـقـه شـقـه است: سطح زمین در واقع شقه شقه است. سطح زمین در مجموع از 10 تا شقه های کوچک و بزرگ تشکیل شده است. محل تـماس لایه ها عـمـدتـاً در سـطح اقـیـانـوس هـا و برخی از دریـاهـا است و هـزاران کـیلومتر طول دارند. از شکاف میان آنها مـواد مـذاب بیرون می ریزد که از ضروریات زنده نگه داشتن زمین و مـنـاسب نـمـودن و مـناسب نگـهـداشتن آن بـرای زنـدگـی است. طوریکه اگر نمی بـودند زمین از همان آغاز سرد شدن قـشر خود منفجر می شد، و یا اصلاً حیاتی روی آن پا نمی گرفت. سنگینی مواد درون زمین إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا ﴿۱﴾ وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا ﴿۲﴾ سوره ۹۹: الزلزلة - جزء ۳۰ «آنگاه که زمین لرزش خود را بلرزد ــ و آنگاه که زمین سنگینی های خود را بیرون بیاورد». نکته آیه: مواد درون زمین سنگین است: هرچه از سطح زمین رو به عمق برویم مواد درون زمین سنگین تر است. یکی بدلیل اینکه نسبت عناصر سنگین تر (مانند آهن) نسبت به عناصر سبک تر بیشتر می شود، و دیگری بدلیل فشار وزن مواد بالای آن. چنانکه هنگامی که چند گونی خاک را روی هم می چینیم، گونی دومی که زیر فشار گونی اولی است فشرده تر است. یعنی مثلا اندازه یک سانتیمتر مکعب خاک در گونی دومی بیش از اندازه یک سانتیمتر خاک در گونی اولی است و در نتیجه سنگین تر است. و یک سانتیمتر مکعب خاک در گونی سومی که زیر فشار دو گونی بالاتر از خود است از گونی دومی بازهم بیشتر تر است و در نتیجه سنگین تر است، و همینطور که رو به پائین برویم گونیها فشرده تر می شوند. و به این ترتیب موادی که آتش فشان از اعماق زمین بیرون می ریزد مواد سنگین هستند. خطوط دفاعی آسمان وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِی السَّمَاء بُرُوجًا وَزَیَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِینَ ﴿۱۶﴾ وَحَفِظْنَاهَا مِن کُلِّ شَیْطَانٍ رَّجِیمٍ ﴿۱۷﴾ إِلاَّ مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُّبِینٌ ﴿۱۸﴾ الججر ١٦-١٨ «در آسمان خطوط دفاعی درست کردیم و آنرا برای بینندگان زیبا نمودیم. و آنرا از دخول هر شیطانِ شلیک شده ای حفظ نمودیم. و آنی که از روزنه ای وارد بشود به شهاب دیدنی تبدیل میشود». «بُرُوجْ» جمع بُرْجْ است. بُرج در اصل بمعنی: رفاه و برخورداری چشمگیر است. بعد بطور ضمنی و تلویحی به: قلعه، بارو و کاخِ بیش از یک طبقه اطلاق شده است. و بعد بنابر کارکرد قلعه و بارو در نبردها، بطور ضمنی و تلویحی به: "استحکامات و خط دفاعی" برج اطلاق شده، و در آیه به این معنی بکار گرفته شده است. شیطان صفت است و به هر چیزی که برای زندگی تهدید دارد اطلاق می شود. در آیه به: طوفانهای خطرناک خورشیدی اطلاق شده که انفجارات خورشیدی آنها را شلیک می کند. و «استراق سمع» بمعنی: دزدکی گوش دادن، و از لابلای روزنه ای نفوذ کردن است. نکات آیات: 1ـــ آسمان خطوط دفاعی دارد. 2ــ آنچه از روزنه ای (از میان خطوط دفاعی) می تواند وارد آسمان بشود به شهاب دیدنی تبدیل می شود. 3ــ آسمانِ برای بینندگان زیبا کرده شده است. 1ـــ آسمان خطوط دفاعی دارد: نیروی مغناطیسی زمین، دور زمین کمربندهای مغناطیسی به شکلی که در تصویر می بینیم درست می کند، که دامنه آنها تا آسمان کشیده می شود. انفجارهای سطح خورشید پیوسته توده های خطرناک گازی را در فضا شلیک می کنند، که بصورت جریانهای باد و طوفان بطرف زمین می آیند. این بادها وقتی به زمین می رسند توسط این کمربندهای مغناطیسی دور زمین به شکلی که در تصویر می بینیم به اطراف زمین منحرف کرده می شوند. و به این شکل این کمربندها به مثابه استحکامات و خطوط دفاعیِ آسمان عمل می کنند. 3ــ آنچه از روزنه ای (از میان خطوط دفاعی) می تواند وارد آسمان بشود به شهاب دیدنی تبدیل می شود: بخش ناچیزی از طوفانهای خورشیدی که به اطراف زمین منحرف می شوند، در نواحی قطبی که کمربندهای مغناطیسی ندارد یا ضعیف است موفق می شوند که به درون جو نفوذ کنند. وقتی وارد می شود انرژی الکتریکی تولید می کند و در جاهائی که گازها متراکم تر هستند به درخشش تبدیل می شود و انسان آنرا به شکلی که در تصویر می بینیم می بیند. قرآن آنرا شهاب نامیده است. (شهاب به: درخششهای شعله گونه، آتش ساطع، پاره آتش، و مواردی از این قبیل اطلاق می شود). 3ــ آسمانِ ما برای بینندگان زیبا کرده شده: آسمانی که ما می بینیم، چنانکه قرآن گفته: برای بینندگان (یعنی برای ساکنین زمین) زیبا کرده شده. زیبائی آن ناشی از بازتاب نور خورشید توسط عناصر جو است که پس از شکل گیری جو به شکل کنونی خود صورت گرفته است، و پیش از آن چنین نبوده است. نور خورشید از امواج نور زیادی تشکیل می شود که هر کدام رنگ خود را دارد، وقتی با ذرات غبار و بخار برخورد می کند، نور آبیِ آن بیش از بقیه نورها پخش می شود و به آسمان رنگ آبی می دهد. و در سوره ق آیه 6 می خوانیم: آیا به آسمان بالای خود نگاه نمی کنند ببینند چگونه آن را ساختیم و آن را زیبا نمودیم و هیچ سوراخ و شکافی ندارد. (أَفَلَمْ یَنْظُرُوا إِلَى السَّمَاءِ فَوْقَهُمْ کَیْفَ بَنَیْنَاهَا وَزَیَّنَّاهَا وَمَا لَهَا مِنْ فُرُوجٍ). معنی سوراخ و شکاف نداشتن آسمان اینست که اگر سوراخ و شکافی می داشت، پشت آن دیده می شد. و این به این معنی است که پشت این آسمانِ آبی که می بینیم چیز دیگری هم هست که با آن فرق می کند. واقعیت هم همین است: وقتی از آسمان (یعنی از محدوده جو) خارج بشویم می بینیم که پشت آسمان که آن را زیبا می بینیم فضای سیاه وجود دارد. این تصویر از بیرون از آسمان (یعنی بیرون از محدوده جو) و در روز گرفته شده. چنانکه می بینیم پشت آسمان فضا است و رنگ آن نیز سیاه است.

برهایی که صبح دیروز برفراز فنلاند تشکیل شده بود، حاوی بلورهای ششضلعی بلندی از یخ (شبیه به مدادی بلند) بودند که در جهتهای مختلفی پراکنده شده بودند. زاویه تابش خورشید نسبت به این بلورها طوری بود که از بعضی از آنها بازتاب میشد و در بعضی دیگر دچار شکست یا پراش شده و تجزیه میشد بدینترتیب، 13 تجمع مختلف از پرتوهای خورشید (چه طیف رنگینکمانی و چه تمرکز نور) ایجاد شده که در فاصلههای مختلف از خورشید قرار گرفتهاند. برای تشکیل چنین پدیدهای، دما و رطوبت هوا باید مقدار خاصی باشد تا این بلورهای ششضلعی شکل بگیرند. سایت تکناز را فراموش نکنید !! چنین شرایطی در مناطق قطبی فراوانتر از دیگر نقاط زمین اتفاق میافتد؛ اما حتی در عرضهای میانی مانند کشور خودمان هم میتوان چنین منظرههایی را (البته نه به این شلوغی) مشاهده کرد. کافی است در روزهای ابری نگاهی به دور و بر خورشید و حتی ماه بیاندازید تا این چشماندازهای زیبا را از دست ندهید. شایان ذکر است که به دلیل ارتفاع بسیار پایین خورشید، این بازیهای اپتیکی بهصورت نصفه به نمایش درآمدهاند و اگر ارتفاع خورشید بهاندازه کافی بالا باشد، این کمانها بهشکل حلقهای کامل در اطراف خورشید دیده خواهند شد. گردآوری : پایگاه اینترنتی تکناز

تابشهای کیهانی، برخوردهای اخترواره ها با زمین، فعالیت ابرآتشفشانها و حتی سرماخوردگی خطرهایی هستند که می توانند زمین را به سادگی و سرعت به ورطه نابودی بکشانند، باور کنید زمین به اندازه ای که فکر می کنید امن نیست! به گزارش خبرگزاری مهر، توده های نفتی اقیانوسها را تهدید می کنند و انفجارهای میدانهای گازی اتمسفر و آب و هوای زمین را به مخاطره می اندازد، پدیده هایی که به اعتقاد بسیاری از دانشمندان و آینده نگران برای زمین تهدیدهای بسیار کوچکی به شمار می روند. فاکس نیوز در ادامه هشت نمونه از خطرهایی که می توانند زمین و هر آنچه در آن وجود دارد را با خطر نابودی مواجه کنند تشریح کرده است این تهدیدها توسط دانشمندان و نویسندگان داستانهای علمی تخیلی که به نوعی آینده را نیز پیش بینی می کنند معرفی شده اند. انفجار گامایی: زمانی که یک ابرنواختر منفجر می شود پرتوهای عظیم گامایی از خود ایجاد می کند؛ خوشبختانه تمامی این انفجارها به اندازه ای از زمین دور هستند که آسیبی به سیاره انسانها وارد نیاورند، اما اگر یکی از چنین انفجارهایی در نزدیکی زمین صورت بگیرد چه خواهد شد؟ به گفته آنی مک کواید دانشمندی که در حال تکمیل کتابی درباره فجایع زمینی است در صورت وقوع چنین حادثه ای بخشی بزرگ از اتمسفر زمین نابود شده و در پی آن در طول یک ماه تمامی گونه های زیستی، حتی آنهایی که در اعماق زمین یا دریا سکونت دارند نابود خواهند شد با این همه به دلیل اینکه چنین انفجاری علاوه بر نزدیکی باید در مسیر و جهت سیاره زمین رخ دهد، می توان اطمینان داشت که احتمال وقوع چنین فاجعه ای تقریبا صفر است زیرا در مسیر زمین تنها چند ستاره عظیم وجود دارند که احتمال انفجار آنها می رود. ویروس فکر: بسیاری از نویسندگان کتابهای علمی تخیلی احتمال نابودی جهان را تحت تاثیر ویروسی فراگیر به نام ویروس فکر به هیچ وجه رد نمی کنند و حتی وقوع فجایعی مانند نسل کشی در رواندا را تحت تاثیر چنین پدیده ای می دانند، ویروسهایی که در گذشته در میان انسانها به وجود آمده، افکار آنها را تحت تاثیر خود قرار داده و فجایعی را به بار آورده اند. سپس به صورت مخفیانه در میان انسانها باقی مانده و هر لحظه احتمال بازگشت آنها وجود خواهد داشت. از نظر جان بارنس نویسنده کتاب Directive 51 اینترنت و سرعت فراگیری و توسعه ایده های مختلف در سطح جهان از طریق این شبکه یکی از دلایل امکان پذیر بودن نفوذ چنین ویروسهایی به مغز انسانها است. همچنین والتر جان ویلیامز نویسنده کتاب Implied Spaces معتقد است در آینده نانو عناصری به وجود خواهند آمد که می توانند برای ایجاد رفتارهای پرخاشگرانه در مغز انسان نفوذ کنند. جا به جایی قطبهای زمین: قطبهای میدان مغناطیسی زمین هر چند صد هزار سال یکبار جا به جا می شوند و در زمان جا به جایی قبل از اینکه در نقطه ای ثابت شوند، مدتی در نقاط مختلف زمین سرگردان خواهند بود مشکل اصلی جا به جایی قطبها نیست، مشکل اینجا است که قطبهای مغناطیسی زمین پرتوهای خورشیدی را به سوی خود جذب می کنند و در صورتی که در هنگام جا به جایی، قطبها بر روی یکدیگر قرار گیرند، فاجعه به بار خواهد آمد و بخشی از زمین خواهد سوخت با این حال روند آرام پدیده جا به جایی قطبها شکل گیری ناگهانی چنین شرایطی را کمی غیر ممکن ساخته است. وسعت یافتن جهان: ویلیامز این پدیده را گرداب بزرگ می خواند، در حال حاضر بر همه آشکار شده که انرژی تاریک باعث وسعت یافتن مداوم جهان می شود و با سرعت گرفتن این روند، فاصله ستاره ها از یکدیگر زیادتر شده و جهان قابل دید کوچکتر خواهد شد و به این شکل ذرات اتمی که نتوانند یکدیگر را ببینند نمی توانند با یکدیگر تعامل برقرار کنند در چنین شرایطی هیچ یک از پروتونها و الکترونها در جهانی یکسان نخواهند بود و در این صورت قادر به برقراری تعامل قوی با یکدیگر نخواهند بود و این به آن معنی است که ذرات ماده از هم متلاشی خواهند شد. هوارد دیویدسن یکی از فیزیکدانان نامدار دانشگاه استنفورد معتقد است امکان وقوع چنین رویدادی وجود دارد اما قرنها زمان خواهد برد. آزمایشهای علمی مدرن: تجربیات تاریخی نشان داده اند معمولا بزرگترین خطر برای بشر، خود بشر است. به گفته متخصصان آزمایشهای مدرنی که در مراکزی مانند برخورد دهنده بزرگ هادرون انجام می گیرند می توانند منجر به وقوع پدیده های غیر عادی و خطرناک مانند انفجارهای عظیم شوند. با وجود اینکه بسیاری از دانشمندان وقوع چنین حوادثی را کاملا غیر ممکن می دانند، اما عده ای دیگر بر این باورند احتمال بروز اشتباه در آنها وجود دارد و جدا از آن، اگر اشتباهی هم صورت نگیرد احتمال سوء استفاده انسان از نتایج این آزمایشها در آینده به هیچ وجه غیر ممکن نخواهد بود. ابرآتشفشانها زمین را می بلعند: در حدود 73 هزار سال پیش ابر آتشفشانی عظیم در جنوب شرق آسیا هندوستان را به خاکستر تبدیل کرد. این فصل آتشفشانی برای دو دهه ادامه پیدا کرد و در حدود 75 درصد از نژاد در حال شکل گیری انسانها را از بین برد. از میان 6 ابرآتشفشانی که ممکن است در زمان حال فعال شوند، سه آتشفشان در آمریکا قرار دارند که یکی از آنها در زیر پارک ملی "یلواستون" قرار گرفته است همچنین برخی از محققان زمین شناس باور دارند احتمال آتشفشانی شدن و تحریک صفحات تکتونیکی شدید بر روی زمین وجود دارد. متاسفانه دانشمندان هیچ نقشه ای برای مقابله با فعالیت ابرآتشفشانها ندارند و در صورتی که فعال شوند، هیچ چیز نمی تواند آنها را متوقف کند، تنها این امید وجود دارد که احتمال فعال شدن همزمان این ابرآتشفشانها با هم بسیار بعید است. سلطه رایانه ها بر انسان: به نظر می آید این تهدید در حال حاضر فعالیت خود را آغاز کرده باشد، تهدیدی که به دست خود انسان ساخته شده است با پیشرفت بیشتر تکنولوژی، به تدریج ماشینهای هوشمندی به وجود خواهند آمد که سازماندهی حیاتی ترین بخشهای زندگی انسان را به عهده خواهند گرفت و به تدریج ماشینها خود آگاه از توانایی خودسازی و تولید کردن نمونه های مشابهی از خود نیز برخوردار خواهند شد. جدی ترین تهدید برای انسان از جانب هوش مصنوعی خواهد بود زیرا بسیاری از محققان باور دارند روزی قدرت هوش مصنوعی از هوش انسان فراتر خواهد رفت و فاجعه در این بخش از تاریخ رخ خواهد داد زمانی که ماشینهای هوشمند تصمیم بگیرند برنامه ریزی های روزانه را انجام دهند و نیازی به حضور انسان نبینند و یا حتی کنترل تسحیلات اتمی را به دست بگیرند. سرایت جهانی آنفولانزا: یکی از بزرگترین تهدیدها برای بشر ابتلای جهانی به سرماخوردگی ساده است، آنفولانزای مرگباری که می تواند سرتاسر جهان را به خود آلوده کند N1H1 یکی از نمونه های جدی اما نه چندان مرگبار این رویداد بود اما سرایت بیماری خطرناکتر این نوع آنفولانزا می تواند آسیبهای جدی را به جوامع انسانی وارد آورد. سرعت بالای سرایت بیماری و اتکای بیش از اندازه بیمارستانهای مدرن به آنتی بیوتیکها و عدم توجه به ضد عفونی دقیق از دیگر مشکلاتی است که می تواند تهدید چنین بیماری هایی را جدی تر کند. ساده ترین و مهم ترین راه حل برای برخورد با چنین پدیده ای رعایت بهداشت فردی و استفاده از روشهای ساده جلوگیری از سرایت بیماری ها به دیگر افراد جامعه است. همچنین توانایی دانشمندان در تولید سریع واکسنهای کنترل کننده بیماری درصد احتمال ابتلای جهانی به چنین بیماری هایی را کاهش می دهد.

جهان اطراف ما همیشه پر از رمز و راز بوده و بشر نیز همواره به دنبال کشف این رمز و رموز طبیعت بوده است. در این میان 10 رکورد بارز طبیعت توجه زمین شناسان را بخود جلب کرده که آنرا برای شما دوستان نیز بیان می کنیم. 1. کویر لوت ؛ گرمترین نقطه ی زمین در مورد گرمترین نقطه جهان بحث های بسیاری وجود دارد. برخی صحرای العزیزیه لیبی که بالاترین دمای ثبت شده در آن 58 درجه سانتیگراد است و برخی دره مرگ (Death valley) در کالیفرنیا با 56 درجه سانتیگراد را گرمترین نقطه جهان می دانند. اما ماهواره ی سازمان ناسا در کویر لوت دمای 71 درجه سناتیگراد را نیز ثبت کرده است و کارشناسان معتقدند که این دما بالاترین دمای ثبت شده در جهان است. 2. قله چیمبورازو در اکوادور ؛ مرتفع ترین نقطه از مرکز زمین همه می دانند که قلعه اورست با ارتفاع 8848 متر مرتفع ترین قله و بلندترین نقطه جهان از سطح دریاست اما آنچه خیلی ها نمی دانند این است که قله چیمبورازو با ارتفاع 6320 متر بلندترین نقطه جهان از مرکز زمین است. قله چیمبورازو در نزدیکی خط استوا حدود 2 کیلومتر نسبت به قله اورست، از مرکز زمین دورتر است. 3. جزیره تریستان ؛ دور افتاده ترین جزیره مسکونی جزیره تریستان در جنوب اقیانوس اطلس دورترین نقطه مسکونی در جهان و به قدری کوچک است که فاقد فرودگاه می باشد. این جزیره 272 نفر جمعیت دارد که تنها از 8 نام خانوادگی استفاده می کنند. این جزیره در دهه 1800 میلادی به مستعمرات انگستان افزوده شده. ساکنین این جزیره دارای کد پستی بریتانیا هستند و اگر از طریق اینترنت کالایی را خریداری کنند مدت ها طول می کشد تا به دست آنها برسد. در صورتی که قصد سفر به آنجا را داشته باشید باید بدانید که نزدیکترین خشکی با آن 2000 مایل معادل 3218 کیلومتر فاصله دارد. 4. آبشار های آنجل ؛ بلندترین آبشار جهان آبشار آنجل در ونزوئلا با ارتفاع 984 متر بلندترین آبشار جهان محسوب می شود. 5. اویمایکن ؛ سرد ترین نقطه مسکونی روی زمین اویمیاکن روستایی است در سیبری واقع در روسیه با 800 نفر جمعیت. پایین ترین دمای ثبت شده در این منطقه 71 درجه سانتیگراد زیر صفر است و به همین دلیل سردترین نقطه مسکونی جهان محسوب می شود. 6. دره های بیابانی ؛ خشک ترین نقطه جهان حدود 2 میلیون سال است که در دره های بیابانی (dry valleys) واقع در آنتارتیکا بارندگی صورت نگرفته است و فاقد یخ، آب یا برف هستند. 7. عمیق ترین نقطه اقیانوس ها گودترین نقطه جهان چاله ماریاناس (گودال ماریان) در اقیانوس آرام است. عمیق ترین نقطه این چاله حدود 11 هزار متر عمق دارد. اگر قله اورست را به درون این گودال بیندازیم قله آن بیش از دو کیلومتر در اعماق این اقیانوس فرو خواهد رفت. فشار آب در ته این گودال 1000 برابر فشار در سطح دریاست. در سال 1960 نیروی دریایی آمریکا زیر دریایی را با دو سرنشین به کف این گودال فرستاد. و آنها ماهی، خرچنگ و دیگر موجودات دریایی را در اعماق این گودال مشاهده کردند. 8. مرطوب ترین ترین نقطه جهان شهر Llore در کلمبیا سالانه به طور متوسط 30 سانتیمتر بارندگی دارد. 9. کوه تر (thor) در کانادا مرتفع ترین پرتگاه عمودی جهان این کوه که در پارک ملی جزیره بافن در کانادا واقع است دارای پرتگاه عمودی به ارتفاع 1250 متر و زاویه 150 درجه است. 10. پست ترین نقطه جهان بحر المیت با ارتفاع 422 متر پایین تر از سطح دریا، پست ترین ساحل جهان را دارد. این دریاچه در مرز اردن و فلسطین اشغالی واقع است. جاده دور این دریاچه نیز کم ارتفاع ترین جاده جهان محسوب می شود. به دلیل شوری بیش از حد آب (10 برابر بیشتر از دریای مدیترانه) این دریاچه، هیچ موجود زنده ای در آن زندگی نمی کند، به همین دلیل هم نام این دریاچه بحر المیت یا دریای مرده است. گردآوری : پایگاه اینترنتی تکناز

- فکر میکنید تجربهای دلهرهآورتر از ورود به یک آتشفشان فعال، تماشای ماگما و سنگهای مذاب آتشفشانی یا اسکی با سرعت 140 کیلومتربرساعت روی شیب بسیارتند و سقوط از آبشارها با کایاک وجود داشته باشد؟ سفر به بلندترین قلل قاره آمریکا برای سفر به بلندترین قلههای ایالات متحده، باید مسیری 12390 کیلومتری را طی کرد که تقریبا به اندازه گذر از یکسوم کره زمین است. . اما تجربه بینظیر صعود به قلههای کوهستان آپالیشین، راکی و کاسکاد را برای ماجراجویان به ارمغان خواهد آورد. این منطقه بکر که بخشهایی از سواحل اقیانوس آرام و اطلس را نیز در برمیگیرد، شامل جنگلهای چندین هزار ساله، آتشفشانها، قلل پوشیده از برف و جلوههای بینظیر زمینشناسی در کنار آسمانی است که دائما دارد تغییر میکند. اسکی در کوههای سیاه K2 که در کوهستان قراقروم یا کوههای سیاه، مابین پاکستان و چین واقع شده، با ارتفاع 8611 متر، پس از اورست دومین قله بلند جهان است اما به دلیل شرایط آبوهوایی متغیر، بهمنهای ناگهانی و سرعت بالای باد در ارتفاعات آن، صعود به قلهاش به مراتب مخاطرهآمیزتر است و قربانیان بیشتری دارد. صخرهنوردی در یوسهمتی صخرههای گرانیتی منطقه توریستی یوسهمتی یکی از محبوبترین مکانهای دنیا برای صخرهنوردان به شمار میروند. صخرهنوردی در آمریکا از این دیوار محکم طبیعی که 2 برابر بلندتر از ساختمان امپایر استیت است، آغاز شده و امروزه نیز بسیاری از علاقمندان به صخرهنوردی این دیوار را برای صعود انتخاب میکنند. عبور از صحرای آفریقا بزرگترین دریای شن جهان، صحرای آفریقا به گستره 8.5 میلیون کیلومترمربع، در آفریقای شمالی واقع شده است. عبور از این صحرای بزرگ که در آن باید انتظار وقوع توفانهای شن، تشنگی غیرقابل تحمل و گرمای طاقتفرسا را داشت، یک ماجراجویی پرمخاطره است. سقوط از آبشار با کایاک! به نظر میرسد آبشارها هم به یکی از علاقمندیهای تازه دوستداران هیجان تبدیل شدهاند. تیلور برت که در پرش با کایاک از آبشار 57 متری پولوس در شرق واشینگتن، با زمان 3.7 ثانیه رکورد تازهای به جا گذاشته، میگوید: «میدانستم این کار ممکن است». ورود به اعماق یک آتشفشان فعال . در این تصویر یکی از اعضای این تیم را در عمق 91 متری این آتشفشان میبینید که مجهز به لباس و کلاه ایمنی دارد به سمت دریاچهای از ماگمای مذاب پیش میرود. اتفاقات در یک آتشفشان فعال غیرقابل پیشبینی هستند و در کنار آنها خطر در معرض گازهای سمی، سنگهای غلتان آتشفشانی و انفجارهای پراکنده همیشه وجود خواهد داشت. کوهنوردی، شنا و موجسواری در قطب در قرن 21ام و سالهایی که دنیای ما دارد روزبهروز کوچک و کوچکتر میشود، فرصتهای تازهای برای جستجوگران و ماجراجویان برای کشف سرزمینهای ناشناخته وجود خواهد داشت. یکی از این فرصتهای استثنایی کاوش در قطبهای زمین و کشف تازههای این سرزمینهای بکر است. این ماجراجوییهای تازه میتواند شامل شنا، موجسواری و اسکی در سرزمینهای قطبی و در دمای چندین درجه زیرصفر باشد! دانهیل در کوههای اتریش این پیست 1.6 کیلومتری با ارتفاع 853 متر و شیبی بسیار تند در سال 1931 ساخته شده تا بزرگترین اسکیبازان جهان را به مبارزه و رقابت بطلبد. سرعت اسکیبازی که دارد این مسیر را طی میکند، گاهی به 140 کیلومتربرساعت خواهد رسید! اما هیجان، حضور 85هزار تماشاچی مشتاق و اسکیبازانی از سراسر دنیا این رقابت خطرناک را به یکی از دوستداشتنیترین رقابتهای زمستانی تبدیل کرده است. عبور از رودخانه آمازون به نظر میرسد ایندیانا جونز تنها ماجراجویی نباشد که بیماریهای ناشناخته، حضور پلنگها، رتیلهای به اندازه توپ بیسبال و جانوران چندین هزار ساله ساکن رودخانه آمازون او را از ادامه مسیر و کاوش باز نداشته است. اد استافورد ماجراجوی دیگری است که سال 2010 مسیر 6437 کیلومتری طول این رودخانه را طی کرده تا شگفتیهای طبیعی آنرا ناظر باشد. البته اینبار دیگر خبری از سرزمین گمشده الدورادو و گنجهای باستانی پنهانشده در دل غارها نبوده است. بر بلندای البروس انسان باید تنها جانداری باشد که خودش را به چالش میکشد و به مبارزه میطلبد. یکی از سختترین این چالشها صعود به بلندترین قلههای جهان از جمله البروس در روسیه است. فتح این قلهها به مهارتهای بسیار در کوهنوردی، صرف زمان و هزینه بسیار نیاز دارد اما در نهایت فرد میتواند افتخار فتح یکی یا چندتایی از بلندترین قلل جهان را با تعداد معدودی از انسانهای روی زمین شریک شود.

رودها با عبور از مناطق گوناگون، مناظر منحصر به فردی را خلق میکنند که اغلب مسحورکنندهاند. رودها رگهای حیاتی زمین هستند اما اکوسیستم بسیاری از آنها به دست ما انسانها در حال نابودی است. غروب روی آبشار رودخانه لوور لوییز، ایالت واشنگتن آمریکا اینجا آبشار رودخانه لوور لوییز در جنگل ملی گیفورد پینکوت واقع در ایالت واشنگتن آمریکا است، درست لحظهای که خورشید میخواهد غروب کند. این منظره خیلی بکر و دستنخورده است، اما در قسمتهای دیگر، نیروگاهها و کارخانههایی که در طول مسیر رود از آب و انرژی آن استفاده میکنند، در حال بر هم زدن طبیعت این رودخانه هستند. پیچ نعلاسبی، رودخانه کلرادو رودخانه کلرادو مسافت 1470 مایل (معادل 2366 کیلومتر) را از کوههای راکی تا دریای کورتز در خلیج کالیفرنیا میپیماید، یا شاید بهتر است بگویم میپیمود، آن زمان که پرآبتر از امروز بود. امروزه کاهش بارندگی و مصرف بالای آب، از حجم آب این رودخانه به شدت کاسته است. برخی دانشمندان حتی هشدار دادهاند که با روند فعلی، این رود خشک خواهد شد. دره سانتا النا، تگزاس رودخانه ریو گرند زیر صخرههای 458 متری دره سانتا النا در پارک ملی بیگبند جریان دارد. این رود تا برخی از دوردستترین سرزمینهای وحشی غرب تگزاس میرود. اما این رود هم مانند بسیاری دیگر، از دست انسان در امان نمانده است. علاوه بر کاهش آب رود، باید وارد شدن مواد سمی و بالا رفتن سطح آنها تا حدی که برای طبیعت خطرناک است را هم ذکر کرد. رود میسیسیپی و نیواورلئان رود میسیسیپی وسط شهر نیواورلئان مسیری مانند حرف انگلیسی اس(S) دارد. این رود مسافت 3782 کیلومتر را از دریاچه ایتاسکا در مینهسوتا تا دلتای خود در لوییزیانا در کنار خلیج مکزیک طی میکند. میسیسیپی بعد از میسوری، بلندترین رود آمریکا است. اما ساخت سدها و جلوگیری از جریان رسوبها، باعث فرسایش سریع دلتا شده است. رودخانه گنگ، هندوستان هندیها آب رود گنگ را پاککننده میدانند و در آن حمام میگیرند. اما دانشمندان میگویند آلایندههای کارخانههای شهرها، آب این رود و خاک اطراف آن را آلوده کرده است. اقداماتی برای زدودن آلایندههای صنعتی از این رود که نشانهای از هند است در حال صورت گرفتن است، اما تا رسیدن به حدی قابل قبول، هنوز راهی طولانی در پیش است. درخت یخزده، رودخانه ریچلیو در کبک کانادا یک درخت تنها و یخزده در کناره رود ریچلیو در کبک. این رودخانه زمانی مسیر جابهجایی مهمی برای بومیان آمریکا و بعد هم کاشفان فرانسوی بود. این رودخانه هم مانند بسیاری دیگر از رودهای زمین، امروزه بسیار کم آبتر از گذشته است و به گفته دانمشندان، 40 درصد از ماهیان آن در حال انقراض هستند. رودخانه کلرادو اینجا در غرب آمریکا، رودخانه کلرادو آزادانه جریان دارد، اما در سایر مناطق، کاملا تحت کنترل بشر است. امروزه 35 درصد از رودهای سراسر زمین به واسطه سدهایی که انسانها ساختهاند، تغییر کردهاند. از آنجا که با دستکاری انسانها، نشانههای فصلی مانند سیلابها دیگر اتفاق نمیافتند، برخی گونههای آبزی در معرض خطر انقراض قرار گرفتهاند. دره گلن و دریاچه پاول وقتی سطح آب دریاچه پاول پایین میآید، دیوارههای دره گلن خیلی بلندتر به نظر میرسند. سطح آب این دریاچه بزرگ به میزان بارندگی و ذوبشدن برفها بستگی دارد. خشکسالی در اغلب سالهای دهه اول قرن 21 باعث شد که حجم آب تا نصف کاهش یابد. اما حتی در این حالت هم، این دریاچه دومین منبع بزرگ آب آمریکا است. ریو نگرو، برزیل اینجا آبگیر آمازون در برزیل است. رودها و جریانهای آبی این آبگیر بزرگ (که از تگزاس بزرگتر است) در کنار هم یک اکوسیستم آبی منحصر به فرد را تشکیل میدهند و به نحو شگفتانگیزی 20 درصد از آبهای شیرین کل سیاره زمین را در خود دارند. هر سال در فصل بارندگی، اکوسیستم ویژهای به نام جنگلهای سیلابی در این منطقه به وجود میآید. رودخانه کلرادو در محل دریاچه پاول، آریزونا از سال 1966 ساخت سد دره گلن روی رودخانه کلرادو به نحوی چشمگیری اکوسیستم این رود را بر هم زد. پیش از آن، سیلابها با به وجود آوردن باریکههای ماسهای در فصل بارندگی، زیستگاههای متنوعی برای انواع گیاهان و جانوران پدید میآوردند. از سال 2008، سعی شد به نحوی مصنوعی این سیلابها ساخته شوند و به نظر میرسد که جواب داده است. درخشش خورشید صبحگاهی روی آب امروزه کمتر میتوان اکوسیستم رودخانهها را اینقدر طبیعی دید. اغلب آنها دستکاری شدهاند و در بسیاری موارد، آبی که در بستر رود جریان دارد بسیار اندک است. امروزه مصرف آب در جوامع انسانی بسیار بالا است و به نظر میرسد انسانها همیشه تشنه آب شیرین هستند. سیاهقلم درختان در ساحل رودخانه میسیسیپی غروب خورشید این نما را در ساحل رودخانه میسیسیپی در ایالت ایلینویز به وجود آورده است. این رود بسیاری از مزارع آمریکا را آبیاری میکند و 92 درصد صادرات محصولات کشاورزی آمریکا از زمینهایی است که از میسیسیپی آبیاری میشوند. به علاوه میسیسیپی یکی از مسیرهای مهم برای انتقال محصولات صادراتی آمریکا به بنادر لوییزیانا است. رودخانه زامبزی این پل یکی از معدود پلهایی است که روی رود زامبزی در زامبیا وجود دارد. سازنده این پل یک کشیش کاتولیک بود که بعد از این که 5 نفر در حادثهای در قایق در همین آبها جان خود را از دست دادند، به یک معمار آماتور تبدیل شد. در مناطقی که توسعه کمتری داشتهاند، این رود هنوز مسیر اصلی رفتوآمد است، جایی که هنوز جادهای وجود ندارد. رودخانهها رگهای حیاتی زمین هستند. در مسیرهایی پرپیچ و خم، از دل صحرا و کوه میگذرند، چهره زمین را تغییر میدهند و خطی از زندگی سبز ترسیم میکنند. بسته به مسیر، رودها مناظر متفاوتی خلق میکنند. اما به لطف ما انسانها، اکوسیستم بسیاری از رودهای دنیا در حال تغییر و اغلب رو به نابودی است. استفاده بیرویه از آب رودها و ساخت سدهای گوناگون، باعث کمآب شدن بسیاری از رودها و از بین رفتن زیستگاه بسیاری از موجودات زنده شده است. البته اقداماتی برای نجات این اکوسیستمها صورت گرفته که حتی اگر موثر باشند، نیاز به زمان طولانی خواهند داشت.

به قارهای که پیرامون قطب جنوب زمین را در بر گرفته قاره جنوبگان میگویند. این قاره سردترین نقطه کره زمین است و کمابیش همه رویه آن با یخ پوشیده شده است. همچنین بلندترین میانگین ارتفاع، کمترین میانگین رطوبت و پایینترین میانگین دما در میان همه قارههای جهان به این قاره تعلق دارد و علیرغم سرمای فوق العاده، اقیانوسی که قطب جنوب را احاطه کرده غنی ترین ناحیه جهان از نظر حیات است. قطب جنوب قاره ای است که کاملاَ توسط دریا احاطه شده و مساحتی بالغ بر 13 میلیون کیلومتر مربع (5 میلیون مایل مربع) را در بردارد و 4000 متر (13000 پا) عمق را دارا می باشد. جنوبگان در کره زمین تصویر ماهوارهای از جنوبگان

ما برروی سیاره ای زندگی می کنیم که تا کنون به عنوان تنها پذیرنده حیات شناخته شده است. اگرچه چند وقتی است تلسکوپ فضایی کپلر داده هایی را مخابره می کند که دربرگیرنده خبرهایی از یافته شدن سیاراتی همانند زمین (به لحاط ساختار) است، اما این سیارات تنها نامزدهایی برای تحقیق بیشتر درباره شرایط حیات در ورای جو زمین هستند. علی رغم تمام جستجوی های گسترده و پیشرفته بشر در فضای خارج از زمین و امیدواری به یافتن کراتی برای میزبانی از انسان ها، این تنها زمین است که به ما اجازه داده تا برروی آن سکنی گزینیم و به بقایمان ادامه دهیم. اما شما به چه میزان با این سیاره آشنا هستید؟ چه موارد شگفت انگیزی را درباره آن می دانید؟ مطالبی که در ادامه خواهید خواند شامل 49 مورد از مواردی درباره سیاره زمین است که شاید کمتر به آن توجه کرده باشید. این مطالب در قالب سوال و جواب گردآوری شده است تا بهتر بتوانید معلومات خودتان را درباره زمین محک بزنید. 1- گرمترین مکان بر روی زمین کجاست؟ بسیاری تصور می کنند که دره مرگ در کالیفرنیا گرمترین مکان روی زمین است. اگرچه در بعضی از روزها این تصور درست است اما منطقه العزیز در لیبی با ثبت رکورد دمای 57.8 درجه سلسیوس در 13 سپتامبر 1922 گرمترین منطقه ای از زمین شناخته شده که تا به حال دمای آن اندازه گرفته شده است. بیشترین دمای دره مرگ در سال 1913، 56.6 درجه سلسیوس ثبت شده است. 2- سردترین مکان روی زمین کجاست؟ جایی بسیار دور و البته قابل انتظار. سردترین منطقه ای که تا به حال دمای آن ثبت شده است منطقه ای به نام وستوک در قطب جنوب است. دمای منفی 89 درجه سلسیوس در 21 جولای سال 1983 در این منطقه به ثبت رسیده است. 3- آیا کوه ها هم رشد می کنند؟ بله، اما رشد آن ها به گونه ای نیست که ما بتوانیم با چشم آن را مشاهده کنیم. سرعت رشد این کوه ها 1 میلی متر در هر یک میلیون سال است. ناخن های انگشتان شما نیز در هر 2 هفته یک بار همین قدر رشد می کند! 4- در هر سال چه مقدار ذره از فضا وارد جو زمین می شود؟ در واقع نمی توان به این پرسش جواب قاطعی داد اما دانشمندان معتقدند در هر سال حداقل 1000 میلیون گرم از ذرات ریز گوناگون موجود در فضا وارد جو زمین می شوند و راه خودشان را به سمت سطح زمین ادامه می دهند. این موضوع باعث شده است تا عده ای از محققان، مساله ای را تحت این عنوان مطرح کنند که برخی میکروب ها ریشه ای فرازمینی دارند و از مناطق مختلفی در فضا به زمین منتقل شده اند. نظریه ای که شاید بتواند مبنایی برای شکل گیری حیات فرازمینی باشد. 5- آیا زمین واقعا به شکل کره است؟ خیر. به خاطر گردش زمین به دور خودش، در مناطق میانی این سیاره حالت برآمدگی به وجود آمده است. این برآمدگی در طی قرن های مختلف رو به کاهش بود اما اخیرا مطالعه های جدید صورت گرفته نشان می دهد که این برآمدگی دوباره رو به افزایش است. افزایش و تسریع ذوب شدن یخچال های طبیعی یکی از عوامل دخیل در این مورد است. 6- برای رفتن به مرکز زمین چه مقدار راه باید پیمود؟ فاصله سطح زمین تا مرکز آن در حدود 6378 کیلومتر است. بیشتر لایه های دورنی زمین را مواد سیال تشکیل داده اند و پوسته سخت زمین ضخامتی تنها در حدود 66 کیلومتر دارد. اگر زمین را مانند یک سیب فرض کنیم پوسته زمین از پوسته این سیب هم نازکتر خواهد بود! 7- ماه از زمین دور می گردد یا به آن نزدیک می شود؟ در حدود چندین میلیون سال پیش مدار ماه بسیار نزدیکتر از حالت فعلی به زمین بود. یک دور چرخش کامل ماه به دور زمین تنها 20 روز طول می کشید. امروزه اما می دانیم که ماه در حال دور شدن از زمین است و در هر سال در حدود 4 سانتی متر از سیاره مادر خود فاصله می گیرد. ما بر روی سیاره ای زندگی می کنیم که تا کنون به عنوان تنها پذیرنده حیات شناخته شده است. اگرچه چند وقتی است تلسکوپ فضایی کپلر داده هایی را مخابره می کند که دربرگیرنده خبرهایی از یافته شدن سیاراتی همانند زمین (به لحاظ ساختار) است، اما این سیارات تنها نامزدهایی برای تحقیق بیشتر درباره شرایط حیات در ورای جو زمین هستند. علی رغم تمام جستجوی های گسترده و پیشرفته بشر در فضای خارج از زمین و امیدواری به یافتن کراتی برای میزبانی از انسان ها، این تنها زمین است که به ما اجازه داده تا بر روی آن سکنی گزینیم و به بقایمان ادامه دهیم. حال شما تا چه میزان با این سیاره آبی آشنا هستید؟ در مطلب گذشته به 7 پرسش درباره سیاره زمین که شاید کمتر به آن توجه کرده باشید پاسخ داده شد. در این نوشته نیز به 7 پرسش دیگر درباره کره خاکیمان پاسخ داده خواهد شد تا بیش از پیش با این سیاره شگفت انگیز آشنا شویم. 8 – آیا زمین بزرگترین سیاره خاکی در منظومه شمسی است؟ جواب این سوال مثبت است. قطر زمین در استوا 12756 کیلومتر است و این در حالیست که قطر سیاره زهره، خواهر دوقلوی زمین در حدود 12104 کیلومتر است. سیارات عطارد و مریخ نیز که دو سیاره خاکی دیگر منظومه شمسی هستند به مراتب کوچکتر از زهره و زمین هستند. البته پلوتو نیز یک سیاره خاکی به حساب می آید اما اخیرا این سیاره از لیست سیارات بیرون گذاشته شده است. 9- قسمت های داخلی زمین تا چه اندازه داغ هستند؟ به اندازه هر یک کیلومتر که به داخل زمین برویم دما به میزان 20 درجه سانتی گراد افزایش پیدا می کند. در نواحی که هنوز به هسته زمین نزدیک نشده ایم دمای محیط در کمترین حالت تا 3870 درجه سانتی گراد افزایش پیدا خواهد کرد. 10- زمین چند سال دارد؟ سیاره ما سنی در حدود 4.5 میلیارد سال دارد که اندکی از خورشید جوانتر است. تحقیقات اخیر نشان می دهد کره زمین بسیار زودتر از آن چه تصور می شد به دنیا آمده است. سن جدید سیاره زمین 4.467 میلیارد سال تخمین زده شده است که به نسبت سن قدیمی تر آن که در حدود 4.537 میلیارد سال برآورد شده بود بسیار جوانتر به نظر می آید! 11- کدام سیاره قمر بیشتری دارد؟ مریخ یا زمین؟ سیاره مریخ دارای دو قمر به نام های فوبوس و دیموس است در حالی که زمین تنها یک قمر طبیعی دارد که ما آن را به نام ماه می شناسیم. البته سیارات خارجی منظومه شمسی مانند زحل و مشتری برخلاف سیارات داخلی، قمرهای بسیاری را در اطراف خود جمع کرده اند. تعداد این اقمار به قدری زیاد است که شاید دانشمندان مجبود شوند در آینده تعریف جدیدی برای قمر ارائه دهند. 12- آیا زمین و ماه در بدو تولد از یکدیگر جدا شدند؟ اینکه ماه دقیقا چگونه بوجود آمده هنوز معلوم نشده است. ممکن است همراه با زمین در اوایل شکل گیری منظومه شمسی شکل گرفته باشد، یا اینکه بعدها جذب میدان جاذبه شده و در مدار قرار گرفتهاست. نظریهای که بیش از سایر نظریهها پذیرفته شده این است که ماه از برخورد یک سیارک به اندازه مریخ به زمین بوجود آمدهاست. اثرات متقابل جاذبههای زمین و ماه بر همدیگر باعث افزایش مدت حرکت وضعی هر دو جسم شدهاست. 13- آیا زمین همیشه در این فاصله از خورشید قرار خواهد داشت؟ دانشمندان معتقدند در چند میلیارد سال آینده، خورشیدی به قدر بزرگ می شود که ممکن است مدار زمین را در بربگیرد. اگر تا آن زمان بشر همچنان در زمین زندگی کند قعطا به همراه زمین و سایر جانوران تبخیر خواهد شد. البته اگر تا آن زمان جرم خورشید دست خوش تغییراتی غیر قابل پیش بینی شود این امکان وجود دارد که زمین در مدار دورتری نسبت به مدار کنونی از خورشید قرار بگیرد. بعضی شبیه سازی های انجام گرفته شده نشان می دهد به لحاظ تئوری جابه جایی مدار زمین امکان پذیر است. 14- در هر ثانیه چند رعد و برق در سراسر جهان اتفاق می افتد؟ به طور میانگین در حدود 100 رعد و برق در هر ثانیه در سراسر جهان روی می دهد. البته این تعداد تنها رعد و برق هایی هستند که با زمین برخورد می کنند. در هر دقیقه شاید بالغ بر 1000 صاعقه در پیرامون زمین و در میان ابرهای بالای سر ما زده می شود.

کویـر لـوت ، گرم ترین نقطه کره زمین مناظر طبیعى کویر لوت با ۸۰هزار کیلومترمربع وسعت در جنوب شرق ایران از زیباترین جاذبه هاى گردشگرى به شمار مى رود. رود شور به عنوان تنها رودخانه دایمى در اعماق کویر لوت جایى که به گفته کارشناسان گرمترین نقطه کره زمین است، جریان دارد. این رود از کوههاى شمال غرب بیرجند سرچشمه مى گیرد و پس از ۲۰۰ کیلومتر مسیر پرپیچ و خم در کویر سرانجام به گود نمک سر یا معدن نمک شهداد مى رسد. آب این رود بسیار شور است و هرچه به چاله مرکزى لوت نزدیکتر مى شود بر اثر گذشتن از بسترهاى شور و نیز تبخیر شدید آب، غلظت املاح در آن به حدى زیاد مى شود که در کناره هاى قسمت پایینى آن کیلومترها اثرى از گیاه دیده نمى شود. در کناره هاى رود شور قبل از رسیدن به معدن نمک به علت بالا رفتن غلظت، بلورهاى زیباى نمک که شکلهاى جذاب هندسى دارند به چشم مى خورد. نمک رود شور قابل استحصال است و در حال حاضر از نمک معدن آن استفاده مى شود. آب رود شور که از مناظر چشم نواز کویر شهداد است به علت خشکسالى بسیار کاهش یافته است. از کلوتهاى کویر شهداد هم که بزرگترین عارضه کلوخى طبیعى دنیا هستند به عنوان منحصربفردترین و جذابترین عارضه کویر نام برده مى شود. عارضه هاى کلوخى یا کلوتها در اثر فرسایش آبى و بادى طى هزاران سال شکل گرفته اند و از دور مانند شهرى بزرگ اما بدون جمعیت به نظر مى آیند. این شهر کلوخى در فاصله ۴۰ کیلومترى شرق و شمال شرق شهداد قرار گرفته و مساحت آن بیش از ۱۱هزار کیلومترمربع است. ژنرال سرپرسى سایکس که در قدیم یکى از با نفوذترین عوامل انگلیس در ایران بوده در مورد کلوتها نوشته : آثار شهر کلوتها از غرایب طبیعت است ، در حین عبور از بین این نقاط مخروب، شخص تصور مى کند از وسط قلاع و قصرهاى جن و پرى مى گذرد. «این ابنیه اى که طبقه طبقه روى هم بنا شده و گویا اشخاصى وراى بنى نوع انسان در ساختمان آن دخیل بوده اند، اشکال عبادتگاهها، اهرام، برجها و قعله هاى بزرگى را در نظر انسان مجسم مى کنند و بدون اغراق از مشاهده آنها شخص به خود مى لرزد.» امواج شن در کوچه و دالانهاى کلوتها از یک سو و سرابهاى زیبا در این شهر افسانه اى قطره اى از دریاى قدرت الهى را نمایان مى سازد. سراب در کلوتها به قدرى زیبا است که گویى صدها کشتى و قایق بر آب شناور هستند. دشت ریگ سوخته یا تل گندم بریان از دیگر جاذبه هاى زیبا و دیدنى کویر لوت است. تل گندم بریان با مساحت ۴۸۰ کیلومتر در شرق رود شور قرار دارد و سطح آن از گدازه هاى آتشفشانى سیاهرنگ پوشیده شده، رنگ تیره این خطه با جذب حرارت خورشید، موجب افزایش گرماى موجود مى شود. گفته مى شود در تابستان دماى هوا در این نقطه در سایه ۶۵درجه بالاى صفر و در آفتاب در روى گدازه هاى آتشفشانى به ۱۰۰درجه سانتیگراد مى رسد. شهداد با ۲۴هزار کیلومتر مربع وسعت به عنوان بزرگترین و باستانى ترین بخش کرمان در حاشیه غربى لوت و در ۱۰۰کیلومترى شمال کرمان قرار گرفته است. از آثار تاریخى این بخش نیز مى توان به پیر بابامسافر، قلعه هاى چغوکى، رموک و کهنه، بقعه امامزاده، بقایاى آثار تمدن شش هزار ساله و آب انبارهاى قدیمى اشاره کرد. قلعه رموک به عنوان قدیمى ترین قلعه شهداد مربوط به قرون اولیه اسلامى مى باشد و در سال ۱۳۴۷در فهرست آثار ملى به ثبت رسیده است. این قلعه در فاصله چهار کیلومترى شمال شهداد قرار دارد و مرمت آن از سال گذشته آغاز شده است. این اثر به علت ارزش تاریخى آن و قرار گرفتن در محور گردشگرى کمپ کویرى و کلوتهاى شهداد مورد توجه گردشگران قرار دارد. تپه هاى تخم مرغى شکل، طلوع و غروب بى نظیر آفتاب کویر، شبهاى پرستاره، سکوت دل انگیز و شنهاى روان از دیگر جاذبه هاى اعجاب آور در دل کویر به شمار مى روند.

این حشره کوچک با وجود نداشتن اعضای مرگبار حیوانات دیگر همچون چنگال های قوی، دندان های تیز و یا نیش زهراگین، اما همچنان می تواند برای انسان، خطرهای جبران ناپذیری را در پی داشته باشد. به گزارش ایران تراک “پشـه” افزون بر مزاحمت و نیش های ناراحت کننده، می تواند عامل مرگ انسان باشد. تنها حیوانی که باعث بیشترین میزان مرگ و میر در جهان است پشه می باشد. تنها پشه مالاریا سالیانه بیش از دو میلیون انسان را به کام مرگ می کشاند در حالی که حیوانی مانند خرس تنها بین ده تا پنج نفر را در طول سال می کشد . و صد نفر در طول یک سال از حمله کوسه کشته می شوند . این حشره کوچک با وجود نداشتن اعضای مرگبار حیوانات دیگر همچون چنگال های قوی، دندان های تیز و یا نیش زهراگین، اما همچنان می تواند برای انسان، خطرهای جبران ناپذیری را در پی داشته باشد. نیش پشـه ماده می تواند بسیار کشنده باشد، به طوری که این نوع از پشه ها با نیش های به ظاهر بی خطر، بیماری های گوناگون و خطرناکی همچون تب دنگی و مالاریا به انسان منتقل می کنند. به گفته محققان، فقط سه درصد از انواع پشــه، خون انسان را می مکند. پشه ها تقریبا از ۲۰۰ میلیون سال پیش در زمین زندگی می کنند. عمر این حشره بین سه تا شش هفته است و با سرعت و تعداد بسیار زیادی زاد و ولد می کند.

برخی دانشمندان از احتمال برخورد یك سیارك به زمین در سال 2036 ابراز نگرانی میكنند كه میتواند به مرگ میلیونها تن و بوجود آمدن هرج و مرجی جدی در زمین منجر شود؛ ادعایی كه البته تا حد زیادی توسط ناسا رد شده است. بر اساس پیشبینیها و اندازهگیریهای ستارهشناسان، سیارك آپوفیس كه فاصله نزدیكی با زمین دارد در 13 آوریل 2036 با فاصله خطرناكی از كنار زمین خواهد گذشت. حال ستارهشناسان روسی ادعا كردهاند كه این سیارك ممكن است در 25 سال بعد با زمین برخورد كند؛ اما ناسا احتمال وقوع این حادثه را بسیار ناچیز و یك 250 هزارم خوانده است. این سیارك ابتدا باید از یك حفره تنگ گرانشی در فضا بگذرد كه به دلیل گرانش زمین میتواند در آوریل 2029 مسیر این سیارك را تغییر دهد. نیروی گرانشی زمین آنقدر بزرگ است كه اگر سیارك وارد این حفره بشود مسیر آن تغییر كرده و مستقیم به سمت زمین خواهد آمد. رونالد یئومان، رئیس اداره برنامه اجسام نزدیك زمین ناسا اظهار كرد كه احتمال برخورد این سیارك با زمین بسیار ناچیز است. به گفته وی در تاریخ 13 آوریل سال 2029 سیارك آپوفیس از فاصلهای بسیار نزدیك از كنار زمین گذر خواهد كرد، اما ناسا احتمال برخورد آن با زمین در این تاریخ را رد كرده است؛ اما اگر این سیارك در زمان گذشتن از كنار زمین وارد منطقه گرانشی آن شود، مسیرش تغییر كرده و در تاریخ 13 آوریل 2036 با زمین برخورد میكند. یئومان همچنین ادعای دانشمندان روسی در مورد این برخورد را بسیار نامحتمل میداند. پرفسور لنوید سوكولوف از دانشگاه سنتپترزبورگ روسیه در گفتوگو با ریانووستی گفت: سیارك آپوفیس در تاریخ 13 آوریل 2029 تا فاصله 37 هزار تا 38 هزار كیلومتری زمین نزدیك میشود. احتمال دارد كه این سیارك در تاریخ 13 آوریل 2036 با زمین برخورد كند. ما باید بر اساس نتایج مشاهدات بیشتر از آپوفیس به برنامهریزی پرداخته و به دنبال چاره باشیم. دانشمندان روسی 14 ماه پیش جلسهای برگزار كرده و به بررسی راههایی برای منحرف كردن مسیر این سیارك پرداختند. این درحالی است كه دانشمندان آمریكایی شانس برخورد را ناچیز میدانند، اگرچه گذر این سیارك از كنار زمین با این فاصله به بروز مشكلاتی منجر میشود اما مسلما به ظهور آرماگدونی دیگر نخواهد انجامید. در صورتی كه كه این احتمال ثابت شود، دانشمندان ناسا اقداماتی در جهت انحراف مسیر این سیارك انجام خواهند داد. سادهترین كار این است كه یك فضاپیمای بدون سرنشین با آن برخورد كند.

فضانوردان ناسا در ایستگاه فضایی بینالمللی تصاویری گرفته و ارسال كردهاند كه به گفته آنها زیباترین چشمانداز زمین است. طوفان ارل در نواحی گرمسیری اقیانوس اطلس- اوت 2010 به گزارش ایسنا، این تصاویر در هنگام گردش ایستگاه بینالمللی از فاصله 286 مایلی بالای سیاره زمین و در سرعت 17 هزار مایل در ساعت گرفته شدهاند. مصر (مركز تصویر) و شبهجزیره سینا (گوشه راست پائین تصویر)- اكتبر2010 شش تن از فضانوردان برای سفری حدودا شش ماهه در ایستگاه به سر می برند. آتش دره تویچل- جنگل ملی یوت- سپتامبر2010 این فضانوردان در هنگامی كه از آزمایشهای علمی خود در گرانش صفر فائق میآیند، به تماشای چشمانداز زیبای زمین پرداخته و گاهی تصاویری از این زیباییها نیز برای زمینیها ارسال میكنند. مرز فرانسه و ایتالیا- آوریل 2010 تمام این تصاویر با دوربینهای دستی یا دوربین ایستگاه بین المللی گرفته شدهاند. به گفته این ساكنان موقتی ایستگاه فضایی، مدار گردش آنها بر خلاف تصور مردم تنها 400 كیلومتر بر فراز زمین است، اما در همین فاصله نیز میتوان از تصاویر خارقالعاده زمین لذت برد. ایستگاه بینالمللی پس از تكمیل 16 مدار كه یك روز طول میكشد به محل اصلی و ابتدایی خود باز میگردد؛ بنابراین هر 24 ساعت فضانوردان در 16 مسیر مختلف مدار سفر كرده كه هركدام منظرهای متفاوت از زمین را در برابر چشمان آنها میگشاید. نشت نفت در خلیج مكزیك- مه 2010 این ایستگاه علاوه بر گنبدی شیشهای، از پنجرههای شیشهای یكطرفه با دریچههای مخصوص برای عكاسی از زمین برخوردار است. مجمعالجزایر مصنوعی ساحل دبی- امارات متحده عربی- ژانویه

لغات واصطلاحات زمین لرزه: شتاب (Acceleration) : وقتی پایتان را روی پدال گاز یا ترمز ماشین می گذارید، اتومبیل تندتر یا کندتر می شود. وقتی سرعت تغییر می کند ماشین شتاب می گیرد و یا شتاب آن کمتر می شود. این تغییر سرعت , شتاب نامیده می شود. به هنگام وقوع زمین لرزه نیز شتاب ایجاد می شود. شتاب اوج، بزرگترین شتاب ثبت شده در ایستگاه به هنگام وقوع زلزله است. شتاب نگار(Accelerogram): ثبت شتاب زمین به هنگام وقوع زلزله شتاب نگاشت(Accelerograph): وسیله ای است که شتاب زمین را به هنگام وقوع زمین لرزه ثبت می کند که Accelerometer هم نامیده می شود. گوه های افزایشی (Accretionary wedge) : رسوبات یا لایه بالایی روی یک ورقه تکتونیکی که به هنگام برخورد ورقه های اقیانوسی و قاره ای تجمع یافته و دگر شکل می گردند.این رسوبات از روی پوسته اقیانوسی فرو رونده تراشیده شده و به لبه ورقه قاره ای افزوده می شوند. گسل فعال (Active fault) :گسلی است که احتمال دارد در اینده, زلزله دیگری را ایجاد کند. اگر گسلی در ده هزار سال گذشته یک بار و یا بیشتر حرکت ایجاد کرده باشد به عنوان گسل فعال در نظر گرفته می شود. پس لرزه (Aftershocks) : به زمین لرزه هایی گفته می شود که پس از زلزله اصلی به وقوع می پیوندند.این زلزله ها کوچکتر از زمین لرزه اصلی هستند و به اندازه یک تا دو برابر طول گسل دورتر از جایگاه گسل اصلی رخ می دهند.به طور کلی، زمین لرزه های بزرگتر،پس لرزه های بیشتر و بزرگتری هم دارند که تا مدت زمان طولانی تری به وقوع می پیوندند. آبرفت (Alluvium) :گراول، ماسه،سیلت ویا رس سخت نشده که توسط جریانهای رودخانه ای نهشته می شوند. تشدید(Amplification) : اغلب زمین لرزه ها کوچک هستند. در حقیقت آن قدرکوچکند که کسی آنها را حس نمی کند. برای اینکه لرزه شناسان بتوانند حرکات زمین را در زلزله های کوچک بررسی کنند باید حرکات ثبت شده تقویت و تشدید شوند. این کار شبیه دیدن جسمی از پشت یک ذره بین است و به مقدار بزرگنمایی ایجاد شده تشدید یا Amplification گفته می شود.لرزش در یک محل ممکن است با تمرکز انرژی لرزه ای در اثر هندسه ساختار سرعتی مانند توپوگرافی زیر زمین یا توپوگرافی سطحی، تشدید شود. دامنه (Amplitude) : اندازه جنبشها در یک ثبت زمین لرزه ای کمان (Arc) : رشته ای از آتشفشانها (کمان ولکانیکی) ، هنگامی تشکیل می شوند که یک ورقه اقیانوسی با یک ورقه قاره ای برخورد کرده و به زیر آن رانده می شود(فرو رانش). غیر لرزه ای (Aseismic): گسلی است که هیچ زمین لرزه ای بر روی آن مشاهده نشده است. تکه های پایدار(Asperity) : محدوده ای از گسل که گسیخته نمی شود. سست کره (Asthenosphere) : بخش خمیری زمین که درست زیر سنگ کره (Lithosphere) قرار گرفته و گوشته زیرین را در بر می گیرد.آستنوسفر حدود 180کیلومتر ضخامت دارد. کاهیدگی (Attenuation) : وقتی شما یک قلوه سنگ را در استخر پرتاب می کنید، روی سطح امواجی را ایجاد می کند که از محل برخورد سنگ در سطح آب دور می شوند. این امواج به هنگام تشکیل ، بزرگترین اندازه را دارند و با دور شدن ،به تدریج کوچکتر می شوند.این کاهش اندازه یا دامنه امواج کاهیدگی (Attenuation) نامیده می شود. پشت کمان (Backarc) : ناحیه به سمت قاره یک رشته آتشفشانی (کمان آتشفشانی) در سیستم فرورانش. پی سنگ (Basement) : سنگهای آذرین و دگرگونی سخت و معمولا قدیمی که در زیر توالی رسوبی اصلی یک منطقه قرار می گیرد و به سمت پایین تا قاعده پوسته ادامه دارد. سنگ بستر(Bedrock) : سنگهای نسبتا سخت و مستحکمی که معمولا در زیر سنگها ، رسوبات یا خکهای سست تر قرار می گیرد. زون بنیوف (Benioff zone) : زون لرزه ای صفحه ای وشیب داری است که در اثر برخورد ورقه اقیانوسی فرورونده با ورقه قاره ای ایجاد می شود.این زلزله ها در اثر لغزش در طول گسلهای تراستی فرورانش یا لغزش روی گسلهایی که در اثر خمش و کشیدگی در ورقه فرورونده که به درون گوشته رانده می شود ایجاد می شوند. زون واداتی ـ بنیوف هم نامیده می شود. گسلهای راندگی کور(Blind thrust fault) : گسل تراستی است که بر روی سطح زمین گسیختگی ایجاد نمی کند. بنابراین هیچ شاهدی از آن بر روی زمین وجود ندارد و در زیر بالاترین لایه های سنگی پوسته مدفون است. موج پیکری (Body wave) : موج لرزه ای که ازبخشهای درونی زمین حرکت می کند ، در مقابل امواج سطحی که نزدیک سطح زمین حرکت می کنند. امواج P و S مثالهایی از این امواج هستند. هر نوع موج زمین را به شیوه متفاوتی می لرزاند. مرز ترد- نرم (Brittle – Ductile boundary) :عمقی که رفتارپوسته از حالت شکننده (در بخشهای بالایی) به شکل پذیر(در بخشهای زیرین ) تغییر می کند.کثر زمین لرزه ها در بخش شکنای پوسته ، در بالای مرز شکننده- خمیری، رخ می دهند. تعیین سن کربن 14 (C age date) : سن مطلق به دست آمده از موادی که حاوی خرده ها یا ذرات کربن هستند، به منظور تعیین نسبت کربن رادیوکتیو (کربن 14) به کربن دختر) کربن12) به کار می رود. این سنها مستقلا با سنهای تقویمی سنجیده می شوند. این روش برای تعیین زمان رخداد زمین لرزه هایی که در گذشته بر روی گسل رخ داده اند به کار می رود. تنش فشارشی (Compressional stress) : تنشی است که باعث فشردگی اجسام می شود.تنش فشارشی مولفه تنش عمودی وارد بر یک سطح ،نظیر سطح گسل، می باشد که حاصل نیروهای عمودی اعمال شده بر سطح یا حاصل نیروهای اعمالی از سنگهای مجاور می باشد. موج فشارشی(Compressional wave) : موج P را ببینید. هسته(core) : درونی ترین بخش زمین. هسته خارجی از عمق 2500تا 3500 مایلی زیر سطح زمین بوده و از فلزات مایع تشکیل شده است.هسته داخلی از عمق 500 مایلی تا مرکز زمین بوده و از فلزات جامد تشکیل شده است. خزش (Creep) : حرکت آهسته و کما بیش مداومی که به علت آغاز دگرشکلی تکتونیکی روی سطح گسل رخ می دهد.گسل هایی که حرکت خزشی دارند زمین لرزه های بزرگی ایجاد نمی کنند. پوسته(Crust) : خارجی ترین لایه زمین ،که ضخامت آن از 10تا65کیلومتر در تغییر است.15تا 35 کیلومتر بالایی پوسته آنقدر شکننده است که زمین لرزه ایجاد کند. شیب (Dip) : زاویه انحراف یک صفحه مسطح (مثل سطح یک گسل) از افق. شیب لغز(Dip slip) :گسل را ببینید. جابجایی(Displacement) : تفاوت میان موقعیت اولیه یک نقطه مرجع و موقعیت بعدی آن.هر نقطه بسته به میزان اثر پذیری از زلزله ،نسبت به جایی که قبل از زمین لرزه قرار گرفته بود جابه جا می شود. دگرریختی(Deformation) : تغییر در شکل اولیه و اصلی مواد.وقتی درباره زمین لرزه صحبت می کنیم،دگرشکلی به علت استرس و استرین است. زمین لرزه (Earthquake) : این اصطلاح هم برای توصیف لغزش ناگهانی روی گسل به کار می رود و هم برای لرزش ناشی از آن و هم برای انرژی لرزه ای آزاد شده در نتیجه لغزش،یا فعالیت ولکانیکی یا ماگماتیکی یا هر نوع تغییر استرس ناگهانی دیگر در زمین. خطر زمین لرزه ای (Earthquake hazard): هر نوع خطر همراه با زلزله که فعالیت طبیعی انسان ها را مختل کند.این خطرات شامل گسلش سطحی، جنبش زمین،زمین لغزش،آبگونگی،دگرشکلی تکتونیکی،سونامی وسیچ می باشد. ریسک زمین لرزه (Earthquake risk) : خسارات احتمالی ساختمانها و تعداد انسانهایی که انتظار می رود در زمین لرزه احتمالی ناشی از یک گسله کشته شده و یا آسیب ببینند.گاهی اوقات ریسک زمین لرزه و خطر زمین لرزه به جای هم به کار می روند. کانون زمین لرزه (Epicenter) : نقطه ای روی سطح زمین است که به طور قائم در بالای نقطه ای که در پوسته گسیختگی لرزه ای رخ داده قرار دارد. گسل (Fault) : شکستگی است که در هر دو طرف آن بلوکهای پوسته ای به موازات گسیختگی نسبت به هم حرکت می کنند.گسلهای امتدادلغزشکستگیهای عمودی(یا تقریبا عمودی) هستند که در آن بلوکها اغلب به صورت افقی حرکت می کنند. اگر بلوک روبه روی بیننده به سمت راست حرکت کند، نوع لغزش راست بر نامیده می شود.اگر بلوک به سمت چپ حرکت کند ، حرکت چپ بر نامیده می شود.گسلهای شیب لغز شکستگیهای شیب داری هستند که در آنها بلوکها اغلب به صورت قائم حرکت کرده اند. اگر توده سنگی بالای سطح گسلی به سمت پایین حرکت کند گسل عادی نامیده می شود. در حالی که اگر سنگهای بالای سطح گسلی به سمت بالا حرکت کنند گسل معکوس(تراستی) نامیده می شود.گسلهای مورب لغز مولفه های هر دو نوع لغزش را دارند. خزش گسل (Fault creep) : خزش را ببینید. گوژ گسل (Fault gouge) : سنگهای خرد شده ای هستند که به هنگام حرکت گسل در اثر اصطکک بین دو بلوک گسلی ایجاد می شوند. سطح گسل (Fault plane) : سطح مسطحی که به هنگام وقوع زمین لرزه در طول آن لغزش ایجاد می شود. محلول سطح گسل (fault – plane solution): روش نمایش گسل وجهت لغزش روی آن در یک زمین لرزه، با استفاده از دو منحنی متقاطع که شبیه توپهای ساحلی هستند. افراز گسل (Fault scarp) : عارضه ای روی سطح زمین که شبیه پله بوده و در اثر لغزش روی گسله به وجود می اید. اثر گسل (Fault trace) : تقاطع یک گسل با سطح زمین. همچنین خطی است که معمولا روی نقشه های زمین شناسی برای نمایش گسل کشیده می شود. حرکت نخست (First motion) : بر روی سیزموگرام،جهت جنبش زمین به صورت موج P به سیزمومتر می رسد.در ناحیه منشا حرکت زمین به طرف بالا بیانگرکشش بوده و حرکت به طرف پایین فشارش را نشان می دهد. ژرفای کانونی(Focal depth) : به عمق هیپوسنتر زمین لرزه اطلاق می شود. حل ساز و کار کانونی(Focal – mechanism solution) : حل سطح گسل را ببینید. کانون (Focus) : هیپوسنتر را ببینید. پیش کمان (Befor arc) : ناحیه میان زون فرورانش و رشته ولکانیکی(کمان ولکانیکی). پیش لرزه (Foreshocks) : پیش لرزه ها زمین لرزه های نسبتا کوچکی هستند که قبل از زمین لرزه اصلی که Main shock نامیده می شود رخ می دهند.همه زمین لرزه ها پیش لرزه ندارند. بسامد(Frequency) : تعداد دفعاتی که حادثه ای در یک فاصله زمانی مشخص رخ می دهد،مثل لرزش زمین به هنگام وقوع زمین لرزه به طرف بالا و پایین یا جلو و عقب . شتاب گرانش یا (G ): نیروی گرانش است(شتاب 78/9 متر بر مجذور ثانیه).به هنگام زمین لرزه می توان نیروهایی را که در اثر لرزش ایجاد می شود به صورت درصدی از نیروی گرانش یا درصدی از Gاندازه گیری کرد. ژئودزی(Geodesy) : علم تعیین اندازه و شکل زمین و موقعیت دقیق نقاط روی سطح آن. ژئودتیک(Geodetic) : اشاره به تعیین اندازه و شکل زمین و موقعیت دقیق نقاط روی سطح آن. زمین شناسی(Geology) : مطالعه سیاره زمین، موادی که زمین از آن ساخته شده، فرایندهایی که روی این مواد عمل می کنند، محصولاتی که تشکیل می شوند، و تاریخچه سیاره و حیات آن از ابتدای پیدایش. زمین ریخت شناسی(Geomorphology) : مطالعه ویژگی و منشا عوارض زمین،نظیر کوهها،دره ها وغیره. ژئوفیزیک(Geophysics) : مطالعه زمین با روشهای فیزیکی. ژئوتکنیکی(Geotechnical) : اشاره به کاربرد روشهای علمی و اصول مهندسی برای به دست آوردن دانش و اطلاعات از مواد زمین ،تفسیر کردن این اطلاعات و به کار بردن آن برای حل مسائل مهندسی. گرانش (Gravity) : جاذبه میان دو جسم،مثل زمین و جسمی روی سطح آن.معمولا به صورت شتاب جاذبه عنوان می شود.تغییرات جاذبه برای به دست آوردن اطلاعاتی درباره ساختار لیتوسفرزمین و گوشته بالایی آن به کار می رود. فروبوم(Graben) : بلوک فرو افتاده پوسته زمین که در اثر کشش پوسته به وجود می اید.هورست را هم ببینید. گسیختگی زمین(Ground failure) : اصطلاح کلی برای زمین لغزش،آبگونگی،گسترش جانبی و عوارض دیگر لرزش که پایداری زمین را تحت تاثیر قرار می دهند. جنبش زمین(Ground motion) : حرکت سطح زمین در نتیجه زمین لرزه یا انفجار.جنبش زمین ناشی از امواجی است که در نتیجه لغزش ناگهانی روی گسل یا فشار ناگهانی در سرچشمه انفجاری ایجاد می شوند.این امواج دردرون زمین و در طول سطح آن حرکت می کنند. Half Space : مدل ریاضی که هنگام انجام بعضی محاسبات در لرزه شناسی برای تخمین زمین به کار می رود.این مدل از مدل واقعی زمین ساده تر است. لرزش موزون(Harmonic tremor) : زمین لرزه های ریتمیک مداومی که توسط سیزموگرافها مشخص می شوند.لرزش های موزون اغلب زودتر از انفجارهای آتشفشانی یا همراه آنها رخ می دهند. خطر(Hazard) : خطر زمین لرزه ای را ببینید. هرتز(Hertz) : واحد فرکانس.پدیده رخ داده در هر ثانیه در یک چرخه. هولوسن(Holocene) : به فاصله زمانی ،بین عهد حاضر و ده هزار سال قبل،گفته می شود.در مورد سنگها و گسلها این اصطلاح زمان تشکیل سنگ یا زمان آخرین لغزش گسل رانشان می دهد.گسلهای هولوسن معمولا گسلهای فعالی هستند. فرابوم(Horst) : بلوک بالا آمده ای که بین بلوک گسلی پر شیب قرار می گیرد.گرابن را هم ببینید. کانون ژرفی(Hypocenter) : نقطه ای در ون زمین که گسیختگی لرزه ای از آنجا شروع می شود.معمولکانون نامیده می شود. شدت (Intensity): عددی که(به صورت اعداد رومی نوشته می شود) شدت زمین لرزه را بر مبنای اثرات آن روی سطح زمین ، انسانها و ساختمانهای آنها نشان می دهد.مقیاسهای متفاوتی وجود دارد،اما رایج ترین آنها در ایالات متحده مقیاس اصلاح شده مرکالی و مقیاس روسی- فورل است.در یک زمین لرزه، بر خلاف بزرگی که فقط یک عدد است ،بسته به جایی که هستید،شدتهای مختلفی وجود دارد. درون ورقه ای و بین ورقه ای(Intraplate and Interplate) : اصطلاح درون ورقه ای مربوط به فرایندهای درون ورقه های پوسته است. اصطلاح بین ورقه ای مربوط به فرایندهای بین ورقه هاست. جفت شدگی بین ورقه ای (Interplate coupling) : توانایی گسل بین دو ورقه برای قفل شدگی و تجمع استرس است.جفت شدگی بین ورقه ای شدید به این معناست که گسل قفل می شود و قادر به ذخیره کردن استرس است،در حالی که جفت شدگی ضعیف به این معناست که گسل قفل نمی شود و تنها قادر به ذخیره مقادیر استرس اندکی است. خطوط هم لرزه (Isoseismal) : کنتور یا خطی روی نقشه که نقاط هم شدت دریک زمین لرزه ویژه را محدود می کند. جنبشی(Kinematic) : اشاره به الگوهای حرکت کلی و جهات سنگهای زمین دارد که دگرشکلی سنگ را ایجاد می کنند. زمین لغزش(Landslide) : لغزش سنگ و خک به طرف پایین شیب. کواترنری پسین (Late quaternary) : فاصله زمانی بین عهد حاضر و پانصد هزار سال قبل.گاهی اوقات گسلهای کواترنری بر مبنای وجودشواهدی از فعالیت تاریخی بر روی گسلهای هم سن مجاور،فعال در نظر گرفته می شوند. انتشار جانبی و جریان (Lateral spread and flow) : این اصطلاحات به زمین لغزشهایی اطلاق می شود که معمولا روی شیبهای ملایم ایجاد می شوند و مثل آب،حرکات جریانی سریع و سیال مانندی دارند. برازش کمترین مربعات (Least – squares fit) : وقتی داده ها را روی گراف پیاده می کنید، بهترین انطباق ،خط یا منحنی است که از بین همه نقاط می گذرد. چپ بر(Left – lateral) : اگر شما روی گسل ایستاده اید و درامتداد طول گسل نگاه می کنید،بلوک چپ به سمت شما و بلوک راست درخلاف جهت شما حرکت می کند، این گسل نوعی گسل امتدادلغزچپ بر است(راست بر را هم ببینید). خطوط حیاتی(Lifelines) : سازه هایی که برای ادامه کار مهم یاحیاتی هستند،مثل جاده ها،خطوط لوله ای،خطوط نیرو،فاضلابها،خطوط ارتیاطی و بندرگاهها. آبگونگی (راونگرایی) (Liquifaction): فرایندی است که در رسوبات اشباع از آبی ایجاد می شود که ناگهان مقاومت خود را از دست داده و به صورت سیال عمل می کنند.مثل زمانی که شما انگشت پایتان را در ماسه های مرطوب نزدیک آب در ساحل تکان می دهید.در اثر لرزش زمین لرزه هم این اثر ایجاد می شود. لیتولوژی(Lithology) : توصیف ترکیب (از چه ساخته شده) و بافت سنگ. سخت کره (Lithosphere) : خارجی ترین بخش جامد زمین،که شامل پوسته و گوشته بالایی است.سخت کره حدود 100کیلومتر ضخامت دارد،اگر چه ضخامت آن وابسته به سن است(لیتوسفر قدیمی تر ضخیم تر است).لیتوسفر زیر پوسته در بعضی جاها آنقدر شکننده است که در اثر گسلش زمین لرزه هایی ایجاد می کند،مثلا در ورقه اقیانوسی فرورانده شده. گسل قفل شده (Locked fault) :گسلی است که لغزش زیادی ندارد زیرا مقاومت اصطککی روی گسل بیشتر از استرس برشی آن است(این گسل قفل شده است).این گسلها می توانند برای مدت طولانی استرین را ذخیره کنندسپس هنگامی که میزان استرین بر مقاومت اصطککی غلبه کرد،استرین را دریک زمین لرزه آزاد می کند. موج لاو(Love wave) : نوعی از امواج لرزه ای سطحی که حرکت افقی دارد و حرکت آن عمد بر جهت انتشار موج است. مگانوم(Ma ) : حروف اختصاری برای یک میلیون سال قبل معکوس شدگی قطبین مغناطیسی(Magnetic polarity reversal) : تغییر میدان مغناطیسی زمین به میدان مغناطیسی معکوس که در زمان زمین شناسی در فواصل نامنظم رخ می دهد.معکوس شدگی مغناطیسی در توالی سنگهای مغناطیسی حفظ می شود و برای تخمین سن سنگها،آن رابا مقیاسهای زمانی تغییر قطبیت استاندارد مقایسه می کنند.سنگهایی که در پشته های میان اقیانوسی به وجود می ایند معمولا به هنگام سرد شدن،الگوی معکوس شدگی میدان مغناطیسی را در خود حفظ می کنند و می توان این الگو را برای تعیین نرخ گسترش پشته های میان اقیانوسی به کار برد.الگوهای معکوس شدگی که در سنگها حفظ می شوند،خطوط مغناطیسی کف دریا نامیده می شوند. بزرگا(Magnitude) : عددی است که بزرگی نسبی زمین لرزه را مشخص می کند.بزرگی بر مبنای بزرگترین جنبش ثبت شده توسط سیزموگراف اندازه گیری می شود.مقیاسهای متعددی وجود دارد،اما رایج ترین انهامقیاسهای زیر هستند:(1)بزرگای محلی(M l)،که معمولا به آن بزرگی ریشتر هم گفته می شود،(2) بزرگای امواج سطحی(Ms)،(3) بزرگای امواج حجمی(Mb)، و(4) بزرگای گشتاوری (Mw).مقیاسهای یک تا سه گستره و کاربرد محدودی دارند و بزرگای زمین لرزه های بزرگ را به درستی تعیین نمی کنند.مقیاس بزرگای گشتاوری (Mw ) که بر مبنای گشتاور لحظه ای است،برای هر زمین لرزه ای با هر بزرگی مناسب است اما محاسبه آن از مقیاسهای دیگر سخت تر است.تمام این مقیاسهای بزرگی برای یک زمین لرزه تقریبا عدد مشابهی ارائه می دهند. زمین لرزه اصلی(Main Shock) : بزرگترین زمین لرزه یک توالی لرزه ای که گاهی اوقات قبل از آن یک یا چند پیش لرزه رخ می دهد و تقریبا همیشه به دنبال آن پس لرزه های زیادی رخ می دهد. گوشته(Mantle): بخش درونی زمین بین هسته خارجی فلزی و پوسته. ریز پهنه بندی(Micro Zonation) : شناسایی مناطق مجزایی که پتانسیل خطرات زمین لرزه در آنها متفاوت است. موهو(Moho) : مرز میان پوسته و گوشته زمین.موهو عمقی است که در آن سرعت امواج لرزه ای تغییر می کندو در ترکیب شیمیایی هم تغییراتی رخ می دهد.به نام آندریجا موهوروویچ که آن را کشف کرد،ناپیوستگی موهوروویچ هم نامیده می شود.این مرز در زیرقاره ها 25تا 60کیلومتر ودرزیر اقیانوسها 5 تا8 کیلومترعمق دارد. بزرگای گشتاوری(Moment magnitude) : بزرگا را ببینید. بسامد طبیعی(Natural frequency) : فرکانسی که یک شئی یا سیستم به خصوص دارد که به وسیله یک نیروی تک و مفرد به جلو برده می شود و از نیروهای خارجی دیگر تاثیر نپذیرفته یا کاهش نمی یابد.اگر شماجسمی ارتجاعی را از یک انتها نگه دارید و به آن اجازه بدهید که به طرف پایین آویزان شده و سپس از انتهای دیگرآن را از پایین به بالا هل دهید نرخ حرکت بالا و پایین فرکانس طبیعی آن است. تنش عادی(Normal stress) : مولفه تنش عمود بر سطح.اگر شما بعد از بستن در به آن تکیه دهید،تنش عادی به در اعمال می کنید(تنش برشی را هم ببینید.( گسل عادی(Normal fault) : گسل را ببینید. پشته های میان اقیانوسی(Oceanic spreading ridge) : شکستگی ای در کف اقیانوس که مواد مذاب از طریق آن به سطح رسیده و پوسته جدیدی را می سازند. می توان این شکستگیها رادر کف اقیانوس به صورت پشته های خطی دید که در نتیجه رسیدن سنگهای مذاب به کف اقیانوس و سرد شدن آنها ایجاد می شوند. دراز گودال اقیانوسی(Oceanic trench) : گودالی خطی در کف اقیانوس که در اثر فرورانش یک ورقه به زیر ورقه دیگر ایجاد می شود. موج P wave) P) : موج لرزه ای حجمی که در جهت انتشار موج زمین را به سمت عقب و جلوحرکت داده و می لرزاند. دیرینه لرزه شناختی(Paleo seismic): به تاریخچه رویدادهای لرزه ای اطلاق می شود که با بررسی لایه های سنگی زیر سطح و چگونگی انتقال آنها در اثر زمین لرزه در گذشته تعیین می شود. شتاب اوج(Peak acceleration) : شتاب را ببینید. خکزا(Pedogenic) : اشاره به فرایندهایی دارد که موادی رابه مواد سازنده خک اضافه کرده ،یاموادی رااز آن انتقال داده ومی برد. دوره (Period) : زمان لازم برای یک چرخه موج کامل. زمین ساخت صفحه ای(Plate tectonic) : تئوری است که شواهد بسیاری آن را تائید می کنند.این تئوری می گویدپوسته و گوشته بالایی از ورقه های بزرگ،نازک و نسبتا سخت متعددی تشکیل شده که نسبت به هم در حرکتند.لغزش روی گسلهایی که مرز ورقه ها هستند موجب زمین لرزه می شود.گسلهای مختلفی مرز ورقه ها را می سازند.گسلهای تراستی که در طول آن ورقه فرورانده شده و یا در گوشته هضم می شود،پشته های میان اقیانوسی که در طول آن پوسته جدید ساخته می شود،گسلهای ترانسفورم که با لغزش افقی(امتدادلغز) بین ورقه های مجاورهمراه هستند(“زمین جنبا :تاریخچه تکتونیک ورقه ای “ را ببینید). پلئیستوسن(Pleistocene) : به فاصله زمانی بین 10.000 سال قبل و 1.650.000سال قبل گفته می شود.به صورت یک اصطلاح توصیفی برای سنگها یا گسلها به کار می رود که به ترتیب زمان تشکیل سنگ یا زمان آخرین لغزش گسل را نشان می دهد.گسلهای پلیستوسن را می توان به عنوان گسلهای فعال در نظر گرفت اما معمولا نرخ فعالیت آنها کمتر از گسلهای جوانتر است. توزیع پواسون(Poisson distribution) : توزیع احتمالی است که حوادث گسسته ای را که در طول زمان به صورت مستقل از هم رخ داده اند را مشخص می کند. کواترنری (Quaternary): دوره زمانی که حدودا شامل 65 میلیون سال گذشته است. پرتوسنجی (Radiometric) : مربوط به اندازه گیری زمان زمین شناسی با استفاده از رادیوایزوتوپهای مشخص موجود در سنگها و نرخ تجزیه شناخته شده آنها. موج ریلی (Rayleigh wave) : موج لرزه ای سطحی که باعث می شود زمین بدون حرکت عمودی یا متقاطع به صورت بیضوی حرکت کند. دوره بازگشت (Recurrence interval) : فاصله زمانی بین زمین لرزه های بزرگ یک منطقه.دوره بازگشت هم نامیده می شود. بازتاب(Reflection) : انرژی یا موج یک زمین لرزه که از مرز میان دو بخش زمین بازتاب (منعکس) می شود.درست مثل اینه که نور را باز می تاباند. شکست (Refraction): انحراف یا خمیدگی مسیر موج لرزه ای که در اثر عبور موج از یک ماده به ماده دیگری که خواص الاستیکی متفاوتی دارد ایجاد می شود.(2) خمیدگی موج سونومی به علت متفاوت بودن عمق آب در خط ساحلی است. تحلیل رگرسیون(Regression analysis): :تکنیکی آماری است که برای پیش گویی روی داده ها انجام می شود تا درجه انطباق یک متغیر وابسته را با یک یا چند متغیر مستقل تعیین کند.به عبارت دیگر،برای اینکه ببینیم ایا رابطه علت و معلولی بین دو چیز وجود دارد. باقیمانده(Residual): اختلاف بین مقدار اندازه گیری شده و مقدار پیش بینی شده یک کمیت. دوره بازگشت(Return period) : دوره وقوع مجدد را هم ببینید. راست بر(Right – lateral) : اگر شما روی گسل ایستاده اید و درامتداد طول گسل نگاه می کنید،بلوک راست به سمت شما و بلوک چپ درخلاف جهت شما حرکت می کند، این گسل نوعی گسل امتدادلغز راست براست(چپ بر را هم ببینید). حلقه آتش(Ring of fire) : زون لرزه ای که اقیانوس آرام را احاطه کرده وکمربند آرام هم نامیده می شود.حدود 90درصد زمین لرزه های دنیا در این جا رخ می دهند.منطقه لرزه ای بعدی (5 تا6 درصد زمین لرزه های دنیا) کمربند آلپ است که از مدیترانه به سمت شرق تا ترکیه ،ایران شمال هند گسترش دارد. جبهه گسیختگی(Rupture front) : مرز میان بخشهای لغزشی وقفل شده(غیر لغزشی )گسل در یک زمین لرزه.گسیختگی روی گسل اگر در یک جهت باشد گسیختگی یک سویه (Unilateral) نامیده می شود.گسیختگی ممکن است به صورت مدور و شعاعی به طرف بیرون انتشار یابد یا از یک نقطه داخلی به سمت دو انتهای گسل انتشار یابد که در این صورت به آن گسیختگی دو سویه (Bilateral) می گویند. سرعت گسیختگی(Rupture velocity): سرعتی که دریک زمین لرزه جبهه گسیختگی با آن سرعت در سطح گسل حرکت می کند. موجS wave) S ): موج لرزه ای حجمی که به صورت عمود بر جهت انشار موج ،زمین را به جلو و عقب حرکت می دهد.موج برشی هم نامیده می شود. فوران ماسه ای (Sand boil) : ماسه و آبی که به هنگام زمین لرزه در اثر آبگونگی در اعماق کم به سطح زمین می رسد. گسترش بستر اقیانوس (Sea – floor spreading): معکوس شدن قطبین مغناطیسی را ببینید. (Secular): به تغییرات طولانی مدتی که به آرامی رخ مدهند اطلاق می شود. معمولا برای توصیف تغییرات ارتفاع،کج شدگی،و نرخ استرس و استرین به کار می رود که به دگرشکلی های تکتونیکی طولانی مدت وابسته اند.مثلا یک رشته کوه آنقدر آهسته ارتفاع می گیرد که ما آن چه را که رخ داده نمی بینیم،اما می توانیم ارتفاع را در هر سال اندازه گرفته و ببینیم که بلندتر شده است. قطعه بندی(Segmentation) : تقسیم یک گسل به گسلهای کوچکتر در طول آن.این قطعه قطعه شدن نتیجه برخورد گسلهای دیگر به گسل،تغییرات توپوگرافی،یا منحنی شدن امتداد گسل است.قطعه قطعه شدن باعث می شود که طول گسلش در یک زمین لرزه به کسری از طول کلی گسل کاهش یافته و بنابراین بزرگی زمین لرزه را کاهش می دهد. سیچ (Seich) : رها شدن آبهای محصور شده در نتیجه زمین لرزه.سطح آب استخرهای شنا به هنگام زمین لرزه دچار نوسان می شود. نبود لرزه ای (Seismic gap) : بخشی از گسل که در گذشته زمین لرزه هایی را ایجاد کرده است اما کنون فاقد لرزه است.در بعضی از گپ های لرزه ای زمین لرزه تاریخی هم وجود ندارد،اما بر مبنای داده های دیگر،مثل داده های مربوط به حرکت ورقه ها یا اندازه گیری استرین احتمال وقوع زمین لرزه وجوددارد. خطر لرزه ای(Seismic hazard) : خطر زمین لرزه ای را ببینید. لرزه خیزی(Seismicity) : توزیع جغرافیایی و تاریخی زمین لرزه ها. گشتاور لرزه ای (Seismic moment) : اندازه گیری بزرگای زمین لرزه بر مبنای مساحت گسیختگی، میانگین لغزش، و نیروی لازم برای غلبه بر مقاومت چسبندگی سنگها که گسلش این مقاومت را از بین می برد.گشتاور لرزه ای را می توان ازطیف دامنه امواج لرزه ای هم محاسبه کرد. خطوط بازتاب یا شکست لرزه ای (Seismic reflection or refraction line) : سیزموگرافهایی هستند که معمولا در سطح زمین رسم می شوند تا امواج لرزه ای را که در اثر انفجار ایجاد می شوند ثبت کرده و انعکاس و انکسار این امواج را که ناشی از ناپیوستگی سرعت در زمین است ثبت کنند.داده های حاصله برای تفسیر ساختار درونی زمین به کار می روند. موج لرزه ای(Seismic wave) : موج الاستیکی که در اثر تکانهای ناگهانی نظیر زمین لرزه یا انفجار ایجاد می شود.امواج لرزه ای هم در سطح زمین یا نزدیک سطح آن (امواج ریلای و لاو) و هم در درون زمین(امواج P وS) حرکت می کنند. پهنه لرزه ای (Seismic zone) : منطقه لرزه خیزی که احتمالا دچار لرزش می شود.مثل زون لرزه ای نیو مادرید. لرزه زا (Seismogenic) : مستعد ایجاد زمین لرزه. لرزه نگاشت(Seismogram) : در اثرحرکت زمین به هنگام زمین لرزه ،انفجار،یا عوامل دیگر جنبش زمین توسط لرزه نگار ثبت می شود. لرزه نگار(Seismograph) : سیزمومتر را ببینید. لرزه شناسی(Seismology) : مطالعه زمین لرزه ها و ساختار زمین هم به وسیله امواج لرزه ای طبیعی و هم به وسیله امواج لرزه ای مصنوعی. لرزه سنج یا لرزه نگار(Seismometer or seismograph) : سیزمومتر وسیله ای است که برای ثبت زمین لرزه ها به کار می رود.به طور کلی،دارای بدنه ای است که به پایه ثابتی متصل است.به هنگام زمین لرزه ،پایه حرکت می کند اما بدنه ثابت می ماند.حرکت پایه نسبت به بدنه به ولتاژ الکتریکی تبدیل می شود.ولتاژ الکتریکی روی کاغذ،نوار مغناطیسی،یا وسیله ثبت دیگری ثبت می شود.این ثبت یادداشت شده متناسب با حرکت بدنه سیزمومتر نسبت به زمین است،اما می توان با استفاده ازریاضیات آن را به حرکت مطلق زمین تبدیل کرد.سیزموگراف اصطلاحی است که به سیزمومتر و قلم ثبات آن اطلاق می شود. تنش برشی(Shear stress) : ولفه استرس موازی با سطحی مثل سطح گسل که ناشی از نیروهایی است که به صورت موازی با سطح اعمال می شوند یا ناشی از نیروهایی است که از سنگهای مجاور اعمال می شود. وقتی در قفل است و شما به در تکیه می دهید،به در استرس برشی اعمال می کنید. موج برشی(Shear wave) : موج S را ببینید. بره(Slab) : ورقه اقیانوسی که در زون فرورانش به زیر ورقه قاره ای رانده شده و در گوشته زمین هضم می شود. سطح خش(Slickensides) : سطوح سنگی خط داری که روی گسل،در اثر حرکت یک توده سنگی در کنار دیگری ایجاد شده است. لغزش(Slip) : جابه جایی نسبی نقاطی که قبلا در دو طرف گسل کنار هم بودند،روی سطح گسل اندازه گیری می شود. مدل لغزش(Slip model) : مدل جنبشی که مقدار، توزیع و زمان لغزش همراه بازمین لرزه را توصیف می کند. نرخ لغزش (Slip rate): میزان سرعتی که دو طرف گسل با آن سرعت نسبت به هم می لغزند.بااستفاده ازاندازه گیریهای ژئودتیک، جابه جایی ساختارهای دست ساز بشر،یا جابه جایی عوارض زمین شناسی که می توان سن آنها را تخمین زد،تعیین می شوند.نرخ لغزش به موازات جهت لغزش غالب اندازه گیری می شود که جهت لغزش غالب را از جابه جایی قائم یا افقی نشانگرهای زمین شناسی به دست می آورند. خک (Soil): در مهندسی،همه مواد سخت نشده روی سنگ بستر.(2) در علوم خک،لایه های طبیعی ازکانیها یا مواد آلی که به خاطر فرایندهای خک زایی از نظر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی،مینرالوژیکی،و مورفولوژیکی با لایه مادر زیرین متفاوت هستند.(3) به عبارت دیگرخک. نیمرخ خک(Soil profil) : آرایش عمودی لایه های خک به سمت سنگ بستر. منشا(source) : نیروهای آزاد شده که امواج صوتی یا لرزه ای را به وجود می آورند.منشا لرزه ا یهم نامیده می شوند. شتاب طیفی یا (Spectral Acceleration or SA) (PGAشتاب اوج): شتابی است که فقط در بخشی از زمین ایجاد می شود..S A شتابی است که یک ساختمان تحمل می کند،که به وسیله جسمی که روی یک میله قائم بدون جرم مدل سازی شده که این میله دوره ارتعاش طبیعی مشابه ساختمان دارد. طیف(Spectrum) : منحنی است که دامنه و فاز را به صورت تابعی از فرکانس یا دوره ،یا میزان لرزش هر زمین لرزه نشان می دهد. انحراف معیار (Standard deviation): میزان اختلاف داده ها از منحنی که این منحنی پس ازپلات داده ها روی گراف رسم می شود.یا، ریشه دوم میانگین مجذور انحراف استانداردها از میانگین داده هاست.انحراف استاندارد اندازه گیری آماری پرکندگی یا تغییرات است . ایستگاه(Station) : به محل استقرار وسیله ژئوفیزیکی گفته می شود. چسبش- لغزش(Stick – slip) : حرکت سریعی است که بین دو طرف گسل رخ می دهد هنگامی که دو طرف گسل جدا می شوند.جابه جایی ناشی از لغزش چسبنده روی گسل انرژی را به شکل امواج لرزه ای آزاد کرده وموجب زمین لرزه می شود. اتفاقی(Stochastic) : در مورد فرایندهایی به کار می رود که خصوصیات تصادفی دارند. کرنش(Strain) : تغییرات جزئی در طول و حجم به هنگام دگرشکلی زمین که ناشی از تنشهای تکتونیکی یا عبور امواج لرزه ای است. نرخ کرنش(Strain rate) : سرعت دگرریختی لیتوسفر در نتیجه حرکات تکتونیکی. تنش(Stress) : نیروی وارد بر واحد سطح که این نیرو بر روی سطحی در جسم عمل می کند.در هر نقطه برای مشخص کردن استرس به طور کامل شش مولفه لازم است: سه مولفه عادی وسه مولفه برشی. افت تنش(Stress drop) : اختلاف بین استرس یک گسل قبل و بعد از زمین ارزه. راستا(Strike) : تمایل و جهت یک خط نسبت به شمال که از تقاطع سطح یک زمین شناسی(مثل یک گسل یا یک لایه) و یک سطح افقی مثل زمین به وجود می اید. راستالغز(Strike – slip) : گسل را ببینید. جنبش نیرومند(Strong motion) : دامنه و دوام بالای جنبش زمین به ساختمان یا سازه های دیگر آسیب می رساند. فرورانش(Subduction) : فرایند برخورد و فرورفتن لیتوسفر اقیانوسی به زیر لیتوسفر قاره ای. پهنه فرورانش(Subduction zone) : محلی که دو ورقه لیتوسفری به هم برخورد کرده و یکی به روی دیگری رانده می شود.اغلب زمین لرزه های دنیا به موازات مرز دو ورقه و یا درون آن رخ می دهند. گسلش سطحی(Surface faulting) : جابه جایی و گسیختگی که به هنگام لغزش روی گسل به سطح زمین می رسد.معمولا با دو زمین لرزه کم عمق همراه است که عمق اپی سنتر هر دو کمتر از 20کیلومتر است.گسلش سطحی میتواندبا خزش غیرلرزه ای یا فرونشستهای ناشی از فعالیتهای بشری هم همراه باشد. موج سطحی(Surface wave) : موج لرزه ای که در سطح زمین حرکت می کند. امواج لاو و ری لای رایج ترین این امواج هستند. بزرگای موج سطحی(Surface – wave magnitude) : بزرگا را بینید. زمین ساخت(Tectonic) : به فرایندهای دگرشکل کننده سنگها و ساختارهای حاصله اشاره می کند که در بخشهای وسیعی از لیتوسفر رخ می دهند. صفحه های زمین ساختی(Tectonic plates) : ورقه های بزرگ، نازک، ونسبتا سختی که در سطح خارجی زمیننسبت به هم در حرکتند. دورلرزه ای (Teleseismic) : اشاره به زمین لرزه هایی دارد که در فواصلی دورتر از 1000کیلومتری محل اندازه گیری رخ داده اند. تنش کششی(Tensional stress) : استرسی که اجسام را به طرف بیرون می کشد.این تنش مولفه تنش عمود بر سطح مورد نظر،مثل سطح گسل، است که از نیروهای عمودی اعمال شده بر سطح ناشی می شود ویا ناشی از نیروهایی است که از سنگهای اطراف اعمال می شوند. گسل راندگی(Thrust fault) : گسل را ببینید. تاریخ زمانی(Time history) : اعدادی مربوط به زمانهای مختلف(مثل اندازه گیری جنبش زمین) که در زمانهای ثابتی اندازه گیری شده است.سریهای زمانی هم نامیده می شود. گسل تراریخت(Transform fault) : نوعی گسل امتدادلغز که بین عناصر تکتونیکی ،مثل ورقه های اقیانوسی، لغزش افقی ایجاد می کند.اغلب ازپشته های اقیانوسی منشا می گیرند. منحنی زمان سیر(Travel time curve) : گراف مربوط به زمان رسیدن امواج P یا Sکه در نقاط مختلف به صورت تابعی از فاصله از منشا لرزه ای ثبت می شود.از روی شیب منحنیهای حاصله می توان سرعت امواج لرزه ای را درون زمین محاسبه کرد. سونامی(Tsunami) : موج دریایی محلی یا با منشا دور که ناشی از جابه جایی های بزرگ مقیاسی است که به هنگام زمین لرزه های بزرگ،ریزشهای بزرگ زیردریایی،یاانفجارجزایر آتشفشانی ، در کف دریا ایجاد می شود. سونامی زا(Tsunamigenic) : اشاره به زمین لرزه هایی دارد که معمولا در زون فرورانش در مرز ورقه ها رخ می دهند.مثل زمین لرزه هایی که در حاشیه اقیانوس آرام رخ می دهند و سونامی های بزرگی ایجاد می کنند. بزرگای سونامی(Tsunami magnitude) : عددی است که برای مقایسه بزرگی سونومی هایی که به وسیله زمین لرزه های متفاوت ایجاد می شوند به کار می رود و از روی لگاریتم بزرگترین دامنه موج سونامی محاسبه می شود که لگاریتم بزرگترین دامنه موج سونامی را از روی فاصله از منشا سونامی اندازه گیری می کنند. توربیدایت(Turbidites) : نهشته های کف دریا که به واسطه شکافهای شیب دار بزرگ تشکیل شده ودر جایی نهشته می شوندکه رودها دلتاهای بزرگی ایجاد می کنند.این شکافهای پر شیب در اثر تکانهای لرزه ای یا بار رسوبی بیش از اندازه به وجود می ایند.انطباق زمان پیدایش توربیدایتهای بعضی از دلتاهای شمال غرب اقیانوس آرام نشان می دهد که این رسوبات در اثر زمین لرزه ایجاد شده اند. سرعت(Velocity) : سرعتی که یک نقطه روی زمین به هنگام زمین لرزه حرکت می کند. ساختار سرعتی(Velocity structure) : مدل ناحیه ای کلی برای پوسته که ساختار پوسته را با استفاده از سرعتهای لرزه ای متفاوت نشان می دهد. جبهه موج(Wave front) : جبهه گسیختگی را ببینید. طول موج(Wavelength) : فاصله میان نقاط متوالی که روی یک موج دامنه و فاز یکسانی دارند(مثل دو قله موج متوالی ). منبع : Iran Earthquake | زلزله در ایران