تقویم تاریخ (17 آذر ماه)

[tehsky]

[align=justify]

امروز ۱۷ آذر - از آغاز سال در تقویم رسمی ایران ۲۶۳ روز گذشته و به پایان آن ۱۰۲ روز (در سال عادی) یا ۱۰۳ روز (در سال کبیسه) مانده است.

زادروزها

۱۲۶۵ - محمدتقی بهار، ملقب به ملکالشعرا، شاعر، روزنامهنگار، ادیب، تاریخنویس و سیاستمدار ایرانی.

۱۲۶۵ - دیهگو ریورا (به اسپانیایی: Diego Rivera)، نقاش و دیوارنگار مکزیکی.

۱۳۱۸ - داریوش مهرجویی، فیلمساز، کارگردان و مترجم ایرانی.

مرگها

۱۲۸۲ - هربرت اسپنسر، فیلسوف و جامعهشناس انگلیسی.

مناسبتها

رومانی - روز قانون اساسی.

امروز، کشور پرتغال ،میان امپراتوری فرانسه و کشور اسپانیا تقسیم شد و با این تقسیم ،یکی از ممالکی که انگلستان امیدوار بود در جنگ با فرانسه به سود انگلستان وارد جنگ شود ،از میان رفت .علت تقسیم پرتغال آن بود که این کشور به خلاف فرمانهای میلان و برلن دایر به تحریم تجارت با انگلستان ،با آن کشور به داد و ستد پرداخته و سر از فرمان ناپلئون بناپارت پیچیده بود.

امروز، جنگ 5 ساله فرانسه و مکزیک آغاز شد .این جنگ دنباله جنگ بزرگ دول متحده اروپا با مکزیک بود که از روز 21 اکتبر 1861 میلادی به علت سوص قصد نسبت به سفیر فرانسه در مکزیک شروع شده بود ،و چون دولتهای انگلیس و اسپانیا ،متحدین فرانسه از جنگ کنار کشیدند ،خود دولت فرانسه به تنهایی جنگ را از این روز شروع کرد و تا روز 20 فوریه 1866 که به امپراتوری ماکسیمیلیان انجامید ادامه داد.

امروز، حکومت" شگونها "در ژاپن بر افتاد و به این ترتیب ،رفورم اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ژاپن در نیمه دوم قرن نوزدهم آغاز شد .شوگونها یا وزرای دربار امپراتوران ژاپن ،در طی قرون متمادی قدرتهای فراوانی بدست آورده و درباری در دربار سلطنتی بوجود آورده و مانع از ایجاد ارتباط ژاپن با ممالک خارجی بودند .عامل اصلی بر افتادن نفوذ شوگونها امپراتور روشنفکر ژاپن" موتسو - هیتو "بود.

امروز، نبرد دریایی" فالکلاند "در اطراف جزایری به همین نام در جنوب آمریکای جنوبی در اقیانوس اطلس اتفاق افتاد .در این نبرد 5 رزمناو آلمانی که در 1 نوامبر 1914 موفق به شکست دادن ناوگان انگلیسی در جنگ) کورونل (شده بودند ،دچار یک دسته نیرومند از کشتیهای جنگی انگلیسی شدند .از این 5 رزمناو تنهای یکی از آنها گریخت و 4 تای دیگر غرق شدند.

امروز، حملات سپاهیان ژاپنی به" فیلیپین "مجمعالجزایر معروف آسیا در آسیای جنوب شرقی آغاز شد .در آن زمان ،فیلیپین جزص متصرفات آمریکا محسوب میشد زیرا به موجب معاهده 10 دسامبر ،1898 اسپانیاییها این جزایر را به آمریکا واگذار دوگلاس - مکآرتور کرده بودند .در 14 مه 1942 ژنرال فرمانده آمریکایی از ژاپن شکست خورد و فیلیپین به تصرف ژاپن درآمد.

امروز، آژانس بینالمللی استفاده از نیروی اتمی در راه صلح به ابتکار و پیشنهاد پرزیدنت آیزنهاور ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا تاصسیس شد .برای چگونگی اداره و استفاده از این آژانس ،دوازده کشور اروپایی آمریکایی - آسیایی که در رشته اتم پیروزیهایی داشتند مدت دو ماه تمام جلسهای تشکیل دادن .در حال حاضر 80 کشور جهان از اعضای سازمان ملل متحد ،عضویت این آژانس را دارند.

[/align]

[tehsky]

ايران

پادگان خجند، مرزبان شمال شرقی ایران در دو هزار و 543 سال پیش

کرونیکلر های اروپایی در صدر رویدادهای «هشتم دسامبر» دستور سال 534 پیش از میلاد کوروش بزرگ (هخامنشی) به ایجاد یک پادگان مرزبانی در کنار «سیردریا» به منظور جلوگیری از عبور طایفه «ماساگاتا» از سیردریا (رود سیحون ـ آراکزس) و هجوم به منطقه ایرانی «فرارود» را درج کرده و نوشته اند که محل این پادگان که بعدا شهر خجند در کنار آن ساخته شد «کوروشکده (بر وزن دانشکده)» نامیده می شد. برغم ایجاد این پادگان، کوروش مجبور شد در سال 529 پیش از میلاد شخصا برای عقب راندن ماساگاتی ها به «فرارود» برود که در ماه دسامبر در میدان جنگ و در کنار سیردریا کشته شود که جنازه او همچنانکه وصیت کرده بود به پاسارگاد حمل و مدفون شد. با وجود کشته شدن کوروش، سپاهیان او پیروز شدند و هدف کوروش از آن لشکرکشی تامین شد. این کرونیکلرها بدون اینکه روشن سازند که هشتم دسامبر را از کجا به دست آورده اند افزوده اند که دو قرن بعد اسکندر مقدونی پس از فتح منطقه «فرارود» ناحیه ای را که پادگان کوروش در آنجا بود گسترش داد و شهر به نام او «اسکندریه دورتر» معروف شد که این نام هم دو قرن بیشتر دوام نیافت که به «خجند» تغییر یافت که در کنار سیردریا و دهانه درّه فرغانه واقع است که یکی از ده نقطه زیبا و خوش آب و هوای جهان بشمار می آید. پادگان این شهر در دوران ساسانیان باردیگر تقویت شد و مرزبان نشین «فرارود» قرارگرفت زیرا که ساسانیان وراث همان دشواری هخامنشیان و درگیر آلان ها و هون های سفید شدند که اعقاب «ماساگاتا» ها بودند. در دهه چهارم قرن بیستم دولت شوروی نام خجندرا که دومین شهر بزرگ جمهوری تاجیکستان است بدون اینکه لنین برایش کاری کرده باشد به لنین آباد تغییر دادند که پس از فروپاشی شوروی به نام تاریخی خود ـ خجند ـ بازگشته است.

افتادن گيلان به دست مغولها

85 سال پس آغاز حمله چنگيزخان مغول به ايران، گيلان هم هشتم دسامبر سال 1306 ميلادي به دست ايلخان وقت (حاكمران مغول بر ايران) افتاد و آسيب فراوان ديد. مغولان هم بمانند عرب قادر به عبور از كوههاي البرز و حمله به گيلان و مازندران پوشيده از جنگل نبودند كه مردمي عميقا ميهندوست و وفادار به ايران داشته اند. گيلان در زمان سلطان محمد خدابنده كه سلطانيه زنجان پايتخت او فاصله زيادي از گيلان نداشت تصرف و غارت شد. مغولان در چند منقطه گيلان نيز دست به كشتار مردم زدند.

شورش نان در تهران و پيامدهاي آن از جمله بستن مطبوعات

تورم پول ناشي از چاپ بي رويه اسكناس، ارسال غله محصول ايران به شوروي جنگزده و سودجويي چند معامله گر با احتكار خواربار مورد نياز مردم و افزودن موادي ديگر به آرد و نامرغوب شدن نان مصرفي، 17 آذر 1321 و 15 ماه پس از اشغال نظامي ايران به دست متفقين، تهران گرفتار يك شورش بزرگ شد.

از بامداد اين روز گروهي از مردم و عمدتا جوانان و دانشجویان در ميدان بهارستان جمع شده بودند تا با نماينگان مجلس ملاقات و درد جامعه را با آنان در ميان بگذارند. اين گروه که هر لحظه هم بر شمار آنان افزوده مي شد پس از ورود به ساختمان مجلس، ضمن گفتگو با نمايندگان چون به حرفهاي آنان قانع نشدند به مشاجره پرداختند و تني چند از نماينگان را كتك زدند و سرگرم خراب کردن وسائل مجلس شدند و .... همزنان با این وضعیت، گروهي ديگر به خانه احمد قوام نخست وزير وقت واقع در خيابان قوام السلطنه حمله بردند و آنجا را غارت و تخريب كردند و ديگران هم به غارت مغازه ها پرداختند و به بازار حمله بردند و .... پليس تهران نخواست و يا نتوانست از ادامه عصيان جلوگيري كند. قوام كه چنين ديد اميراحمدي (سپهبد) را كه به سختگيري شهرت داشت فرماندار نظامي تهران كرد و همه روزنامه هاي پايتخت را بست تا از انتشار اين واقعه كه باعث تحريك ديگران مخصوصا در ساير شهرهاي کشور مي شد جلوگيري کرده باشد.

اميراحمدي ظرف دو روز با خشونت تمام عصيان تهراني ها را سركوب كرد كه ضمن آن شماري هم كشته، زخمي و دستگير شدند .

قوام پس از پايان يافتن آشوب نيز روزنامه ها را به بهانه دردست تنظيم بودن لايحه تازه قانون مطبوعات باز نكرد و به جاي آنها يك روزنامه دولتي به نام «اخبار روز» را منتشر ساخت. لايحه مطبوعات كه توسط احمد قوام به مجلس داده شد پايه قوانين مطبوعات بعدي در ايران شده است كه تا به همين امروز ايرادات فراوان به آنها وارد آمده است. بسياري از مسائل ايران از همين قوانين مطبوعات ناشي شده است كه در كشورهاي ديگر نظير اين قوانين وجود ندارد. به اظهار برخي از اصحاب نظر، اين قوانين غرض آلود در انظار بين المللي به تمدن ايراني لطمه زده است.

نفت و درد سر

هشتم دسامبر سال 1970 اصلاحيه قرارداد نفت ايران و كنسرسيوم كه نزديك به سه هفته پيش ازاين بر سر آن توافق شده بود انتشار يافت كه سهم ايران از در آمد نفت نزديك به دوسوم آن شده بود . مذاكرات تا رسيدن به اين توافق ده روز طول كشيده بود . از زمان امضاي قرار داد « دارسي » در سال 1901 ، نفت براي مردم ايران جز درد سر چيز ديگري به بار نياورده است . اگر اين نفت نبود ، تاريخ ايران مسيري ديگر را طي مي كرد ــ وضعيتي عادي .

... و به اين آساني روزنامه نگاران وطن خانه نشين شدند

چهار ماه و چند روز پس از مصادره روزنامه اطلاعات و سپرده شدن آن به بنياد مستضعفان، بامداد روزي چون امروز در سال 1358 حسين بنكدار نخستين مدير منصوب موسسه اطلاعات به دست هريك از دهها نويسنده و روزنامه نگار شاغل در اين موسسه كه هر كدام سالها در آنجا قلم زده بودند و قصد ورود به محل كار خودرا داشتند يك يادداشت يك سطري دستنويس (كاغذ كاهي) حاوي اين جمله را داد : «به وجود شما، ديگر نيازي نيست».

اين عمل، كارگران موسسه را خشمگين كرد و دست به اقداماتي زدند و موضوع به گوش دكتر بهشتي رسيد و اقدام لغو شد و پوركاشف مدير بعدي موسسه اطلاعات چهار ماه بعد و اين بار با صدور احكام رسمي و ضمن تشكر از زحمات گذشته، همان عده را منتظر خدمت كرد. اين احكام انتظار خدمت براي بيشتر اين نويسندگان حكم «ابدي» يافته است، بدون اين كه غرامت اخراج از كار دريافت كرده باشند. نويسندگان نشريات كيهان هم به همين صورت اخراج شدند، ولي هماندم غرامت اخراج دريافت داشتند.

در قلمرو انديشه

در گذشت هربرت اسپنسر فيلسوفي كه فلسفه را بازنويسي كرد

امروز سالروز فوت هربرت اسپنسر فيلسوف و جامعه شناس انگليسي قرن 19 است كه هشتم دسامبر 1903 در 83 سالگي در گذشت .وي كه متمايل به فرضيه « اولوسيون » بود در يك كتاب ده جلدي باتوجه به اين فرضيه ، پديده هاي فلسفي را دوباره نويسي كرد . اسپنسر از مدافعان حقوق طبيعي بشر بود . او عقيده داشت كه هنگام مطالعه يك جامعه بايد فرد را در آن جامعه بررسي كرد؛ زيرا كه جامعه از افراد آن ايجاد مي شود و وضعيت هر جامعه شاخض افراد آن است و تا افراد متحول نشوند جامعه تغيير نخواهد كرد ، يعني نمي شود تحول را به آن تحميل كرد.

ساير ملل

روزي كه عمر ابن خطاب به دست يك ايراني كشته شد

طاق كسري( تالار پذيرايي خسرو نوشيروان ساساني ) در تيسفون

نزديك بغداد كه 15 قرن پيش ساخته شد.

فرش افسانه اي بيش از 90 متري بهارستان اين تالار را مفروش مي كرد

كه اعراب آن را به عنوان غنيمت جنگ تصرف كردند

روزنگارهاي موجود در تقويم ميلادي دو روز مختلف به فاصله 34 روز از هم را سالروز قتل عمر ابن الخطاب خليفه دوم مسلمين ذكر كرده اند؛ چهارم نوامبر و هشتم دسامبر سال 644 ميلادي (سال 23 هجري قمري = سال 22 هجري خورشيدي). وي ده سال و 6 ماه و پنج روز خلافت كرد و هنگام درگذشت 63 ساله بود. در زمان خلافت او سوريه، فلسطين و ايران به تصرف اعراب در آمدند. تيسفون پايتخت ايران در كنار دجله و خزائن آن پس از جنگ قادسيه كه در سال 637 ميلادي روي داد به دست اعراب افتاد. اعراب تيسفون را كه هنوز ويرانه كاخ خسرو نوشيروان دادگر آن پس از 15 قرن به جاي مانده است «مدائن» يعني شهر شهرها مي خوانند. شكست نهائي ايران از اعراب در سال 643 اتفاق افتاد.

در پي پيروزي اعراب در جنگ نهاوند بر ايران، شمار زيادي از ايرانيان از جمله مردي صنعتگر به نام فيروز به اسارت گرفته شدند و به فروش رفتند. خريدار فيروز كه اعراب اورا «ابولؤلؤ» مي نامند حكمران بصره بود كه پس از آن كه متوجه شد برده او نجار و آهنگر و رنگرز ماهري است وي را براي پرداختن به اين امور به مدينه فرستاد به اين شرط كه قسمت عمده در آمد خودرا به او بدهد. فيروز از مردم نهاوند بود كه پاره اي از مورخان وي را از كاشان نوشته اند.

پس از ورود فيروز به مدينه طولي نكشيد كه سحرگاه هشتم دسامبر و يا چهارم نوامبر وي با خنجري كه خود ساخته بود و آن را زهر آلود كرده بود به مسجدي كه عمر در آن به نماز مي ايستاد رفت و در گوشه اي پنهان شد و درجريان نماز بامدادي به عمر حمله برد و به او شش زخم زد كه پس از انتقال به خانه در گذشت. فيروز علاوه بر عمر 13 تن ديگر از نمازگزاران را خنجر زد و چون راه فرار را برخود بسته ديد با همان خنجر خودكشي كرد و به همين سبب انگيزه او از اين اقدام كه بيشتر مورخان ايراني و پاره اي از مورخان اروپا به حساب ميهندوستي فيروز گذارده اند دقيقا روشن نشده است.

ایران و پاکستان نخستین کشورهایی بودند که رآکتور اتمی از آمریکا گرفتند

هشتم دسامبر 1953 ژنرال آیزنهاور رئیس جمهور وقت آمریکا در نطقی در مجمع عمومی سازمان ملل برنامه خود ـ اتم برای صلح را اعلام داشت و برای سایر ملل این حق را قائل شد که برنامه استفاده از انرژی اتمی برای مصارف صلجویانه از قبیل نیروگاه داشته باشند و رشته فیزیک اتمی در دانشگاههای خود دایر کنند و قول داد که رآکتور آموزشی در اختیار بگذارد. آیزنهاور به استناد تجربیات نظامی خود گفت که سلاح اتمی مانع از بروز جنگ دیگری مشابه جنگهای جهانی اول و دوم خواهد شد. وی اندکی بعد وسائل و اطلاعات لازم را در اختیار دانشگاههای آمریکا جهت آموزش دانش و فنون اتمی قرارداد. ایران و پاکستان نخستین کشورهای خارجی بودند که این وسائل ازجمله رآکتور آموزشی از آمریکا دریافت کردند. پاکستان با استفاده از همین وسائل و معلومات صاحب دهها (احتمالا 90) بمب اتمی شده است.

روزي که يلتسين و دو همدستش به جای تفریح، شوروی را منحل کردند!

يلتسين با بطري ودكا

يلتسين و سران وقت اوكراين و بلاروس كه در يک استراحتگاه زمستاني و ظاهرا برای تفریح جمع شده بودند هشتم دسامبر 1991بدون اعلام قبلي تصميم گرفتند كه جاي اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي را يك جامعه مشترك المنافع از كشورهاي مستقل بگيرد و كمتر از سه هفته بعد عمر اين ابرقدرت و نظام 74 ساله سوسياليستي اش پايان يافت، درست مثل اين كه از اول هم نبود (قدرتي كه هيتلر را از پاي درآورد و مانع پيروزي آمريكا در كره و ويتنام و كاپيتاليسم در كوبا و ...شد). فروپاشی شوروی که برجای امپراتوری یکپارچه روسیه نشسته بود به آن صورت (بدون رفراندم سراسری) که پارلمان روسیه هم آن را غیر قانونی خوانده است آتشی است در زیر خاکستر و بهانه ای خواهد بود در دست یک ناسیونالیست و ....

برخي ديگر از رويدادهاي 8 دسامبر

1941: يك روز پس از شبيخون نيروهاي امپراتوري ژاپن به پايگاه دريايي آمريكا درهاوايي كه ضمن آن 2403 آمريكايي كشته، 188 هواپيما منهدم و هشت ناو از جمله ناوهاي سنگين آريزونا و اكلاهما غرق شدند، اين كشور رسما وارد جنگ جهاني دوم شد و از زير ويرانه هاي اين جنگ به صورت يك ابرقدرت سر برآورد.

1948: دولت وقت اردن باقيمانده فلسطين را ضميمه خاك خود كرد.

1974: يونانيان در رفراندمي كه برگزار شد با ادامه نظام سلطنتي موافقت نكردند. اين نظام را در نيمه اول قرن 19 قدرتهاي وقت اروپا به آنان تحميل كرده بودند و پادشاه منصوب نيز يوناني الاصل نبود.

برگرفته از iranianshistoryonthisday