آسمان شبهای دی

[irsalam]

آسمان شبهای دی

تابلو های راهنمای زمستان:

آسمان زمستان از نظر ستارگان درخشان نسبت به سایر فصول غنی تر است. در راس این زیبایی ها درخشندگی شعرای یمانی است که در نیمه شب های اواسط دی ماه و یا در ساعت 10 بعد از ظهر اواسط بهمن و یا در ساعت 8 بعد از ظهر اواسط اسفندماه در آسمان تلألو خیره کننده ای دارد. موقعیت شعرای یمانی در راس جنوبی مثلث زمستانی قرار دارد. مثلث زمستانی متشکل از سه ستاره درخشان ، شعرای شامی(Procyon) در بالا و سمت چپ، ابط الجوزاء(Betelgeuse) در بالا و در سمت راست، شعرای یمانی (Sirius) در راس پایین این مثلث قرار دارد. همانطور که در نقشه زیر به لاتینی مشاهده می شود.

در بالای جبار (Orion) و تقریبا بین آن و قطب شمال، ستاره درخشان دیگری به نام عیوق قرار دارد. و در سمت چپ بالای جبار و در بالای و در بالای مثلث زمستانی یک جفت ستاره معروف به نام های کاستور و پولوکس قرار دارند که دو همزاد در صورت فلکی جوزاء یا دو پیکرند. در سمت چپ کاستور و پولوکس، قلب الأسد از صورت فلکی اسد یا شیر قرار گرفته که دیدار مجدد آن، بازگشت فصل بهار را نوید می دهد.

 

ستاره های کلیدی :

شعرای یمانی یا جواهر درخشان زمستان، در این ماه در مناطق جنوبی آسمان خودنمایی می کنند. برای ناظرانی که در عرض های بالا هستند، این ستاره در افق پایین قرار می گیرد و با توجه به عبور نور آن از جو زمین چند رنگ به نظر می رسد.شعرای یمانی یکی از تارک های مثلث زمستانی و دو ستاره دیگر آن مثلث، ابط الجوزاء در سمت بالا و راست و شعرای شامی در بالا و در سمت چپ قرار دارند. در این ایام، عیوق در ساعت 10 شب در عرض های جغرافیای میانه به بالای سر می آید. ناظران در پایین تر از عرض 37 درجه شمالی هم قادرند در حدود 10 شب، در منطقه زیر شعرای یمانی، ستاره معروف سهیل را تماشا کنند.( سهیل در بیشتر عرض های شمالی غیر قابل دید است. برای مثال در تهران با عرض جغرافیایی حدود 35.7 درجه، کمتر دیده شده ولی از ساوه و تفرش به طرف جنوب، این ستاره به راحتی دیده می شود).

 

 

 

 

 

 

 

بارش شهابی دیماه

یکی از پر شهاب ترین رگبار های شهابی سال، معروف به بارش شهابی نطاق(کوادرنت) است، که معمولا در 13 و 14 دی ماه می توان آن را دید. در موقع به اوج رسیدن فعالیت آن، شهاب ها از هر رگبار دیگری واضح ترندو این پدیده چند ساعتی به طول می انجامد. البته باید دانست که تاریخ و ساعت دقیق به حداکثر رسیدن رگبارهای شهابی، هر سال نسبت به سال دیگر تغییر می کند. که این تغییرات زمانی جزئی هستند. در بهترین حالت می توان تا حدود 100 شهاب در ساعت را در بارش شهابی کوادرنت مشاهده کرد. هرچندکه شهاب های این رگبار در حد بارش های شهابی بزرگی نظیر برساووشی و جوزایی نوارانی نیستند. نقطه نور باران بارش شهابی کوادرنت در قسمت شمالی صورت فلکی عوّا(گاوران) در نزدیکی دسته آبگردان صورت فلکی دب اکبراست.نام این بارش شهابی بر گرفته ازکوادراتر مورالیز است. متاسفانه موقعیت این قسمت از آسمان، برای هر ناظری چندان هم آسان نیست، بلکه علاقه مندان باید برای مشاهده آن خود را از نیمه شب به بعد آماده کنند تا بتوانند بهترین حالت رگبار شهابی کوادرنت را ببینند. منشآ این رگبار شهابی تا سال های اخیر مشخص نشده بود ولی اکنون ستاره شناسان براین باورند که دنباله دار ماخهولتس که در 1986 کشف شد، منشآ آن است.مدت زمانی که طول می شد تا این دنباله دار یک بار خورشید را دور بزند پنج سال و نیم است.