آداب تلاوت قرآن

[irsalam]

آداب تلاوت قرآن

 

خواندن قرآن آداب فراواني دارد که اکنون برخي از آن‏ها را بيان مي‏کنيم:

1- احترام گذاشتن به قرآن و ورق‏هاي آن، لازم و واجب است. نيز شايسته است که به دوستداران و اهل قرآن احترام بگذاريم.

2- بدون وضو يا طهارت نبايد دست يا عضوي ديگر از بدن خود را به نوشته‏هاي قرآن برسانيم. نيز مکروه است که به غير از نوشته‏هاي قرآن، مانند جلد يا برگه‏هاي آن، بدون وضو دست يا عضوي را برسانيم.

3- اگر قرآن به زبان فارسي يا زبان ديگر ترجمه شده باشد، تماس دست يا عضوي ديگر از بدن با آن، بدون وضو يا طهارت اشکال ندارد و جايز است.

البته اگر در ترجمه قرآن، نام خدا يا پيامبران يا امامان يا حضرت فاطمه زهرا(س) وجود داشته باشد، نبايد دست يا عضوي ديگر از بدن - را بدون وضو يا طهارت - به آن نام‏ها برسانيم.

4- هر يک از چهار سوره سَجده (آيه 15)، سوره فُصِّلَت (آيه 37)، سوره نجم (آيه 62) و سوره عَلَق (آيه 19)، يک آيه سجده وجود دارد که به آن‏ها سوره‏هاي «عَزائِمi» مي‏گويند. در قرآن، کنار اين آيه‏ها، عبارت «سجده واجبه» نوشته شده است. هر گاه انسان، اين آيه‏ها را بخواند يا به آن‏ها گوش دهد، بايد فورا سجده کند. اگر اين کار را فراموش کند، بايد هر لحظه که آن را بياد مي‏آورد، سجده کند.

5- در يازده جاي ديگر قرآن نيز آياتي وجود دارد که سجده کردن پس از خواندن يا شنيدن آن‏ها مستحب (مندوب) است و معمولا کنار اين آيه‏ها عبارت «سجده مندوبه» يا کلمه «سجده» نوشته شده است البته در برخي از قرآن‏ها کنار تمام آياتي که داراي سجده واجب يا مستحب هستند، فقط کلمه «سجده» نوشته شده است. اين يازده آيه در سوره‏هاي زير هستند:

اَعراف: آيه 206، رَعد: آيه 15، نَحل: آيه 49، اِسراء: آيه 107، مريم: آيه 58، حَج: آيه 18 و 77، فُرقان: آيه 60، نَمل: آيه 25، ص: آيه 24، انشقاق: آيه 21.

6- براي خواندن قرآن، بايد لباس پاکيزه بپوشيم، وضو بگيريم، مسواک بزينم، عطر بزنيم و رو به قبله بنشينيم.

7- در حال خواندن قرآن، تنها به قرآن و معاني آن توجه کنيم و «حضور قلب» داشته باشيم، يعني ياد خدا و بزرگي او را در ذهن خود تقويت کنيم.

8- درباره آيات قرآن تفکر و تدبر کنيم و به گونه‏اي قرآن بخوانيم که گويه با خدا سخن مي‏گوييم و خدا نيز با ما سخن مي‏گويد.

9- پيش از خواند قرآن، صلوات بفرستيم و دعا بخوانيم، به ويژه دعاهايي که پيشوايان معصوم (ع) به ما آموخته‏اند.

10- پيش يا پس از خواندن هر يک از سوره‏هاي «ضُحي» تا «ناس» که سوره آخر قرآن است و روي هم 22 سوره مي‏شوند، «اَللهُ اَکبَر» بگوييمii. برخي گفته‏اند که ذکر تهليل «لا اِلهَ اِلَّا اللهُ» را پيش از تکبير، و ذکر تحميد «لِلّهِ الحَمدُ» را پس از تکبير نيز بگوييم. البته مي‏توان فقط ذکرهاي «تهليل و تکبير» و يا ذکر « تکيبر و تحميد» را نيز گفت.

11- پيش از خواندن قرآن بگوييم «اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيم» (از شيطان رانده شده، به خدا پناه مي‏برمiii

). آن گاه بگوييم: «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ».

به جمله «اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيم» استعاذه گفته مي‏شود.

12- هنگام خواندن قرآن، به کلمات و آيات آن نگاه کنيم، حتي اگر آن‏ها را حفظ کرده باشيم.

13- کلامت قرآن را نه به تندي و نه با فاصله زياد بخوانيم، بلکه آنها را شمرده شمرده و با دقت و تامل، يعني به صورت «تَرتيل» بخوانيم.

14- بکوشيم تا قرآن را درست ياد بگيريم و درست بخوانيم.

15- اگر مي‏توانيم، قرآن را با صداي زيبا و نيکو بخوانيم.

16- بکوشيم تا غير از خواندن قرآن، معاني آيات را نيز فرا گيريم.

17- هر مقدار که مي‏توانيم آيات و سوره‏هاي قرآن را صحيح حفظ کنيم.

18- بسيار قرآن بخوانيم و به دستورهاي آن عمل کنيم ،به ويژه بکوشيم که در هر روز، چند آيه از قرآن را بخوانيم.

19- هنگامي که صداي قرآن به گوشمان مي‏رسد، ساکت باشيم و به آن گوش فرا دهيم و چيزي نخوريم و ننوشيم.

20-در خانه، يک قرآن داشته باشيم و هميشه همان را بخوانيم.

21- هنگام خواندن قرآن، آن را در جايي بلندتر از زمين (مانند رحل) بگذاريم يا با دست هامان آن را بگيريم.

22- قرآن را با کمال ادب و تواضع بخوانيم. از آغاز تا پايان قرائت، نخنديم و با کسي حرف نزنيم.

23- قرآن را در جاهاي مناسب (مانند خانه، مسجد و حرم ) بخوانيم، نه در جاهاي نامناسب ( مانند محل رفت و آمد مردم).

24- هنگام خواندن قرآن، اگر به نام يا لقب مبارک پيامبر(ص) مانند«محمد» و «احمد» رسيديم، صلوات بفرستيم. و نيز پس از خواندن آيه 56 سوره احزاب «إِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِيِّ...» صلوات بفرستيم، حتي اگر اين آيه را پيش از شروع قرائت قرآن بخوانيم.

25- قرآن را با صداي رسا بخوانيم، البته به گونه‏اي که ديگران آزرده نشوند.

26- اگر مي‏توانيم، قرآن را با لهجه عربي بخوانيم.

27- قرآن را پاکيزه و تميز نگاه داريم و آن را در جايي مناسب قرار دهيم.

28- هر گاه به آيات مربوط به بهشت رسيديم، خوشحال شويم و رفتن به بهشت را از خدا بخواهيم و هر گاه به آيات جهنم رسيديم، ناراحت شويم و به خدا پناه ببريم. و هر گاه آيه «فَبِأَيِّ الاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ: کدام يک از نعمت‏هاي پروردگارتان را دروغ مي‏پنداريد.» را خوانديم، بگوييم: «لابِشَيءٍ مِن الائِکَ رَبِّ أُکَذِّبُ. رَبِ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ: پروردگارا من! هيچ يک از نعمت‏هاي تو را دروغ نمي‏پندارم. پروردگار من! بر محمد و خاندان او درود بفرست»

29- در پايان قرائت قرآن، بگوييم: «صَدَقَ اللهُ العَلِيُّ العَظيمُ» (خداي بلند پايه بزرگ، راست گفته است).

30- پس از قرائت قرآن، دعا بخوانيم، به ويژه دعاهايي که پيشوايان معصوم (ع) به ما آموخته‏اند.

31- هنگام خواندن قرآن، پاهاي خود را دراز نکنيم و پشتمان را به جاي تکيه ندهيم.