برات چیست؟
برات نوشته‌ای است که به‌موجب آن شخصی به شخص دیگر امر می‌کند مبلغی در وجه یا به حواله‌کرد شخصی ثالثی در موعد معینی پرداخت کند. کسی که برات را صادر می‌کند براتکش یا محیل و کسی که مبلغ برات را باید بپردازد برانگیز یا محال‌علیه و کسی که مبلغ برات را دریافت می‌کند دارنده برات یا گیرنده برات و یا محال له می‌نامند.
برات ماهیت خاص خود را دارد و از دیدگاه حقوق تجارت برات، عقد یا قرارداد تجاری به معنای خاص نیست بلکه صرفاً سندی است مجرد که متضمن یک تعهد تجاری با ویژگی‌های خاص خود که وسیله پرداخت بوده و در مبادلات بازرگانی نقش پول را ایفا می‌کند.
شرایط صدور برات
برای اینکه برات دارای اعتبار باشد، باید شرایط شکلی و ماهوی قانونی را دارا باشد و در صورت عدم رعایت تشریفات قانونی مزیت و اعتبار خود را از دست خواهد داد. شرایط یادشده به دو دسته شرایط شکلی و شرایط ماهوی تقسیم می‌شود.
شرایط ماهوی برات
ازآنجاکه صدور برات یک عمل حقوقی است بنابراین همانند اعمال حقوقی دیگر در صورتی معتبر خواهد بود که شرایط ماهوی موردنیاز در اعمال حقوقی ازجمله مادهٔ ۱۹۰ قانون مدنی نسبت به وجود اهلیت، رضایت و مشروعیت علت (جهت) تعهد در صورت تصریح به آن را دارا باشد.
شرایط شکلی برات
مادهٔ ۲۲۳ قانون تجارت شرایط شکلی و تشریفات صوری صدور برات را بیان نموده و ماده ۲۲۶ ضمانت عدم رعایت شرایط را مقرر کرده است.
۱-مهر یا امضاء
۲-قید کلمه «برات» روی ورقه (برای این بند در ماده ۲۲۶ قانون تجارت ضمانت اجرا بیان نشده است.)
۳-تاریخ تحریر
۴- تعیین برات‌گیر
۵- تعیین مبلغ برات: (طبق مادهٔ ۲۲۵ مبلغ برات باید با تمام حروف نوشته شود)
۶-سررسید برات
۷-مکان تأدیه
۸- نام شخصی که برات در وجه یا به حواله‌کرد او پرداخت می‌شود.
۹-تصریح به شماره نسخه برات
قانون تجارت در ماده ۲۲۶ خود ضمانت اجرای بندهای ۳ الی ۹ ذکرشده در بالا را چنین مقرر کرده که در صورت عدم رعایت آن‌ها، ورقه یادشده (براتی که ناقص صادر شده و یکی از این شرایط را ندارد) مشمول مقررات راجع به بروات تجارتی نخواهد بود؛ بنابراین در این صورت تنها یک سند عادی محسوب خواهد شد و مزایای برات را نخواهد داشت؛ و طبق ماده ۲۲۷ صدور برات به وکالت از دیگری هم مجاز است.